Με το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων και τιτλοφορείται «Τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας» επιδιώκεται η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης στο πλαίσιο προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων, μέσω των οποίων όμως, δεν θα πρέπει να θυσιαστεί η εξίσου άξια προστασίας ανάγκη για έκδοση ορθής και δίκαιης απόφασης, τονίζει ο περιφερειακός σύμβουλος και δικηγόρος κ. Γιώργος Καλτσογιάννης.
Η αντικατάσταση της μέχρι σήμερα προφορικής διαδικασίας στο πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας με μια ομολογουμένως ταχύτερη, αλλά αμφιβόλου αποτελεσματικότητας έγγραφη διαδικασία, αποτελεί τη σημαντικότερη προτεινόμενη αλλαγή του νομοσχεδίου. Και ο προβληματισμός είναι δικαίως μεγάλος στους νομικούς κύκλους, γιατί η δημοσιότητα της διαδικασίας στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης σημαίνει ότι οι διάδικοι δικαιούνται να είναι παρόντες κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο προκειμένου να την υποστηρίξουν (δημοσιότητα έναντι των διαδίκων) αλλά και ότι οποιοσδήποτε τρίτος που δε μετέχει στη διαδικασία δικαιούται να την παρακολουθήσει ως πολίτης (δημοσιότητα έναντι του κοινού). Η αρχή της δημοσιότητας αποτέλεσε κύριο αίτημα των μεταρρυθμιστικών κινήσεων και περιβλήθηκε το κύρος συνταγματικών κανόνων, αφού όπως ορίζεται στο άρθρο 93 παρ. 2 του συντάγματος «οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων». Έτσι εξασφαλίζεται έλεγχος της κοινής γνώμης στην εμφάνιση της δικαιοδοτικής λειτουργίας και ενισχύεται η εμπιστοσύνη του κοινού στην αμερόληπτη άσκησή της.
Βασική έκφανση της αρχής της δημοσιότητας της δίκης είναι η αρχή της προφορικότητας της διαδικασίας που συνίσταται στη δυνατότητα των διαδίκων να αναπτύσσουν προφορικά ενώπιον του Δικαστηρίου τους ισχυρισμούς τους.
Με τον θεσμό της προφορικότητας συντελείται άριστα η ανάπτυξη, διασαφήνιση και κατανόηση των επίμαχων ζητημάτων διότι δίνεται η δυνατότητα στο δικαστή να έρθει σε επικοινωνία με τους διαδίκους και τους μάρτυρες. Ο δικαστής στο πλαίσιο της ακροαματικής διαδικασίας με την υποβολή ερωτήσεων σχηματίζει ασφαλέστερη πεποίθηση για τα πρόσωπα των διαδίκων και την αξιοπιστία των μαρτύρων.
Η προτεινόμενη λοιπόν κατάργηση της δημοσιότητας της διαδικασίας μπορεί να εξυπηρετεί την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, ευνοεί όμως και το νομικό ισχυρότερο, τον ένα δηλαδή από τους διαδίκους, που διαθέτει ισχυρότερο νομικό οπλοστάσιο, όπως συμβάσεις που συνήθως δεν είναι διαπραγματεύσιμες κλπ.
Η προστασία της κατοικίας
Εξάλλου, οι αλλαγές που προτείνονται στο σχέδιο νόμου όσον αφορά στο πεδίο της αναγκαστικής εκτέλεσης είναι μάλλον προβληματικές, δεδομένου ότι πλέον οι πλειστηριασμοί των ακινήτων θα πραγματοποιούνται στα 2/3 της αντικειμενικής αξίας και, αν αποβεί άκαρπη η προσπάθεια, στο 1/3 της αξίας. Η αντικειμενική, όμως αξία αναμένεται να μειωθεί με άλλη νομοθετική ρύθμιση, οπότε θα προσφέρονται στους πλειστηριασμούς τα ακίνητα με πολύ μικρή αξία. Γι αυτό και είναι ακόμη πιο αναγκαίο σήμερα να επεκταθεί η προστασία της πρώτης κατοικίας και μετά την 01.01.2015 και να προστατευθεί το κοινωνικό σύνολο, η ανήμπορη οικογένεια που το μόνο περιουσιακό στοιχείο της μέσα στη λαίλαπα της κρίσης, είναι η πρώτη κατοικία.
Όλοι συμφωνούμε στην ανάγκη επιτάχυνσης της απονομής της δικαιοσύνης, ώστε να εκλείψει η ταλαιπωρία των συμπολιτών και να αποδίδεται ουσιαστική και έγκαιρη δικαιοσύνη. Και ένα τόσο σημαντικό εγχείρημα από την κυβέρνηση θα πρέπει να έχει την αποδοχή του συνόλου του νομικού κόσμου και να μην παρεκκλίνει από τους συνταγματικούς κανόνες και τις αρχές για την ορθή και δίκαιη δίκη.
Γιώργος Καλτσογιάννης
Περιφερειακός σύμβουλος – Δικηγόρος
