Σχεδόν δυόμιση χρόνια μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της πόλης από την «Νέα Εποχή» το τοπίο είναι πλέον αρκετά διαφορετικό και με ψυχραιμία μπορεί κάποιος να καταγράψει μια δύο σκέψεις για το που βρισκόμαστε και που θέλουμε να πάμε.
Για το τί συνετέλεσε και η πόλη έφτασε στο σημείο να αφήσει τις τύχες τα τελευταία χρόνια στον αυτόματο πιλότο, με τα γνωστά αποτελέσματα, έχουν ειπωθεί πολλά. Για το τι βιώνει η πόλη του Βόλου και το τι ευκαιρίες χάνονται περνώντας από δίπλα μας επίσης. Το ζητούμενο είναι το τι κάνει κανείς για να αναταχθεί η πόλη, τι σχεδιασμό προτείνει για την επόμενη μέρα και κυρίως με τι στόχο και όραμα.
Για να βρει κανείς τις απαντήσεις πρέπει να είναι πρωτίστως σωστά τα ερωτήματα. Οραματιζόμαστε για παράδειγμα την πόλη μας ανθρώπινη, σε ένα φιλικό περιβάλλον για τον Δημότη; Θέλουμε έναν ανοιχτό, Δημοκρατικό Δήμο με συμμετοχή των πολιτών και της νεολαίας, κοινωνικά αλληλέγγυο σε όσους πλήττονται από στερήσεις και φτώχια; Θεωρούμε ως κοινή αξία ότι η πόλη δεν είναι ιδιοκτησία κανενός αλλά κοινός τόπος όλων;
Η πόλη ως κοινός μας τόπος
Η εποχή που οι τοπικές κοινωνίες περίμεναν έναν «σωτήρα» Δήμαρχο να δώσει λύσεις βγάζοντας λαγούς από το καπέλο, η κάνοντας έργα εκμεταλλευόμενος τις «γνωριμίες» και τα κονέ με την κεντρική εξουσία έχουν παρέλθει προ πολλού (ευτυχώς). Η κρίση απλώς μας προσγείωσε απότομα. Σε τέτοιες συνθήκες δημοσιονομικής προσαρμογής και επιτροπείας, με το μέγεθος της πόλης του Βόλου και το πλήθος των περιφερειακών δημοτικών διαμερισμάτων, σε μια εποχή όπου ο έγκαιρος και στοχευόμενος σχεδιασμός μέχρι και το τελευταίο ευρώ έχει πολλαπλή σε σχέση με το παρελθόν αξία, οι μονοπρόσωπες λύσεις με διαφόρους μεσσίες δεν περπατάνε. Οι απαντήσεις στα προβλήματα είναι συλλογικές και περνάνε μέσα από την συμμετοχή. Και αυτό όχι διότι η συμμετοχή ακούγεται κάτι ωραίο, αλλά διότι η ίδια η διεθνής αλλά και εγχώρια σε πολλές περιπτώσεις εμπειρία αυτού του είδους αποδεικνύεται πιο αποτελεσματική.
Δημοτική Κίνηση για το παρόν και το μέλλον
Στόχος λοιπόν θα έπρεπε να είναι η δημιουργία μιας δημοτικής κίνησης με εντελώς διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας και παρέμβασης στην τοπική κοινωνία σε σχέση με αυτά που γνωρίζαμε ως τώρα, που να δικαιώνει το όραμα για μια μελλοντικά ανοικτή, προσβάσιμη, δημιουργική και με ποιότητα ζωής πόλη. Ο όρος κίνηση δεν είναι τυχαίος. Περιλαμβάνει ένα ζώντα οργανισμό σε διαρκή εξέλιξη και βελτίωση ενώ η παράταξη ένα μόρφωμα που εμφανίζεται κάθε φορά πριν τις εκλογές και μετά πέφτει σε λήθη μέχρι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Είναι αυτό που χρειαζόμαστε; Μια παράταξη που θα εμφανίζεται ως ένα άθροισμα ατόμων λίγο πριν τις εκλογές και αν κερδίσει έχει καλώς, αν όχι τα ξαναλέμε σε 5 χρόνια. Έτσι θα καλυφτεί το πολιτικό κενό που υπάρχει στην πόλη και δεν είναι άλλο από την απουσία του κόσμου από συλλογικές διαδικασίες και κοινωνικό έλεγχο των πεπραγμένων των δημοτικών αρχών; Ένα κενό που έχει τις ρίζες του πολλά χρόνια πριν και που ευνόησε την ύπαρξη δημοτικών αρχών ΄΄πολύ λίγων΄΄ που με τα λάθη, τις παραλείψεις και την ανικανότητα τους έστρωσαν τον δρόμο στην πιo luben και επικίνδυνη ΄΄Νέα Εποχή΄΄ που βιώνουμε σήμερα. Με σωστές δημοτικές κινήσεις ίσως, με παρατάξεις από το παρελθόν σίγουρα όχι. Διότι η μη συμμετοχή του κόσμου είναι αυτή που δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να περιμένουμε έναν σωτήρα να μας σώσει.
Πρέπει συνεπώς να τα δούμε όλα από την αρχή και να βρούμε εκείνους τους τρόπους δράσης και παρέμβασης μιας συλλογικότητας όπως μια πραγματική αυτοδιοικητική κίνηση και τη σημασία της στην ανίχνευση των δυνατοτήτων πραγμάτωσης μια ριζοσπαστικής δημοκρατίας στο πεδίο της πόλης. Πολλά είναι αυτά που θα μπορούσαμε να πούμε σχετικά με μια σειρά εργαλείων, τεχνικών, μηχανισμών και δομών για την ενεργοποίηση τοπικών πολιτικών από τα κάτω. Ανάμεσα σε αυτά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε διάφορα επίπεδα συνελεύσεων (γειτονιάς, θεματικών τομέων, συντονισμού, υλικοτεχνικής υποστήριξης, μέσων μαζικής ενημέρωσης, επικοινωνίας, κλπ.) και διαδικτυακές πλατφόρμες (για την επικοινωνία, την ψηφοφορία κ.α.). Το ότι δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να εφεύρουμε τους δικούς μας όρους και πρακτικές. Στο επίπεδο των πολιτικών προτάσεων για παράδειγμα, θεματικές ομάδες εργασίας (για την υγεία, τη μετανάστευση, τον πολιτισμό, τον τουρισμό, την εργασία, την οικονομία, την πολεοδομία, το φύλο, την τοπική διακυβέρνηση, την εκπαίδευση, την ενημέρωση) θα μπορούσαν να αναλάβουν το έργο της διατύπωσης θέσεων που καθορίζουν τα ελάχιστα κριτήρια και προτάσεις για κάθε τομέα.
Ένα εργαστήριο κοινωνικής νοημοσύνης
Η παραγωγή πολιτικής και προτάσεων όμως δεν είναι απλά θέμα κάποιων επιτροπών. Ομάδες σε επίπεδο γειτονιάς είναι ένας προνομιακός χώρος για την ανάπτυξη προβληματισμών και την κινητοποίηση της συλλογικής δυναμικής. Τομείς όπως το αστικό περιβάλλον, η υγεία, η οικονομία, η επισφαλής εργασία, η ανισότητα και η φτώχεια, η κοινωνία της πληροφορίας, η συμμετοχική διακυβέρνηση, ο πολιτισμός η μετανάστευση, η στέγαση, ο τουρισμός και η εκπαίδευση, πρέπει να έχουν στον πυρήνα τους και την μικρή αυτή κοινότητα. Την γειτονία.
Μια δημοτική κίνηση που όχι μόνο προεκλογικά αλλά και σε όλο το διάστημα λειτουργίας της θα βασίζει το πολιτικό της στίγμα σε τοπικές συνελεύσεις που αποτελούν χώρους συνάντησης μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, που κουβαλούν διαφορετικά επίπεδα γνώσης και εμπειρίας μπορεί να πάει μια πόλη μακριά. Διότι τέτοιες συνελεύσεις είναι μια τεράστια δεξαμενή συγκέντρωσης και μετασχηματισμού της γνώσης. Αυτό προσδίδει δύναμη (υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για την αξιοποίηση αυτών των γνώσεων και της κοινωνικής δημιουργίας).
Η σημερινή κρίση θεσμών στην πόλη, μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε πολλά. Η πόλη είναι ένας χώρος εμπειρίας και δράσης τον οποίο γνωρίζουμε και στον οποίο συμμετέχουμε καθημερινά, που όχι μόνο συμβολίζει αλλά και ενσαρκώνει τα κοινά. Ενώ είναι το σημείο-κλειδί μεταξύ πλατείας και κοινοβουλίου και η σημασία της δεν είναι απλώς ζήτημα κλίμακας: η πολιτική σε τοπικό επίπεδο έχει τη δυνατότητα να προτείνει νέες ριζοσπαστικές προτάσεις.
Στο σημείο που βρίσκεται η πόλη μας έχουμε μπροστά μας την πρόκληση της πραγματοποίησης ενός ιστορικού ρόλου: αφενός να διατηρήσουμε και να εμβαθύνουμε τη συμμετοχική λειτουργία στην πόλη, αφετέρου να συμβάλλουμε καθοριστικά στην επαναφορά μιας πολιτικής κουλτούρας συμμετοχής στην πόλη καθώς και κοινωνικά γειωμένων και πλατιών αυτοδιαχειριστικών πρωτοβουλιών οι οποίες θα δρουν παράλληλα με τις πιο θεσμικές εκφράσεις της άσκησης πολιτικής συμβάλλοντας σε μια κατεύθυνση εκδημοκρατισμού του δημόσιου βίου.
Αυτά βέβαια είναι σχέδια και κάποιες σκέψεις για το απώτερο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Αρχικά το ερχόμενο Σάββατο 21/1 κάνουμε την αρχή ένα πρώτο κάλεσμα, για ένα πλατύ αυτοδιοικητικό σχήμα που υπό προϋποθέσεις μπορεί να ξεκολλήσει την πόλη και να την πάει δύο βήματα παραπέρα. Ας μην ξεχνάμε πως οι καλύτερες αυτοδιοικητικές σελίδες μεταπολιτευτικά στην πόλη γράφτηκαν με πλατιά σχήματα. Όσο για το αν μπορεί να δουλέψει ένα μοντέλο συμμετοχικής κουλτούρας σε μια κίνηση ( στην πράξη και όχι στις εξαγγελίες) ας κοιτάξουμε τι συμβαίνει δυτικά του …Μονακό στην πανέμορφη Βαρκελώνη.
