H γεωργική παραγωγή στην περιοχή των Λεχωνίων το 1506

Του Κώστα Σπανού εκδότη του Θεσσαλικού Ημερολογίου

Σε προηγούμενο άρθρο μου, αναφέρθηκα στη μνεία των Λεχω-νίων, του Στρόφυλλου και του Μετοχίου στην απογραφή την ο-ποία διοργάνωσαν οι Οθωμανοί το 1506. Το γεγονός ότι οι 3 αυ-τοί οικισμοί αναφέρονται ως μία φορολογική ενότητα οφείλεται στο ότι είχαν δοθεί στον ίδιο τιμαριούχο, ανώτερο αξιωματούχο του πασά των Τρικάλων. Τα έσοδα των Λεχωνίων δεν ήταν αρ-κετά για τον τιμαριούχο και γι’ αυτό πρόσθεσε στο τιμάριό του και τους δύο άλλους οικισμούς, συμπληρώνοντας έτσι τα έσοδά του.
Η σοδειά των δημητριακών του καλοκαιριού του 1506 υπήρξε σημαντική. Ο τιμαριούχος είσπραξε 486 κοιλά σιτάρι, το ένα δέκατο της συνολικής παραγωγής, και επομένως η παραγωγή του ανήλθε στα 4.860 κοιλά. Καθώς το κοιλό (λουτσέκι, αλτσέκι, σταμπόλι, καρακοιλό) των Τρικάλων των 15ου και 16ου αιώνων ζύγιζε 51,312 σημερινά κιλά, η παραγωγή του σιταριού ανήλθε στα 249.376 κιλά (250 τόνοι). Υπολογίζοντας και την παραγωγή του κριθαριού (100 κοιλά), του κεχριού (106 κοιλά), της σίκαλης (4 κοιλά) διαπιστώνουμε ότι ο τιμαριούχος, ως δικαιούχος του ενός δέκατου έλαβε 696 κοιλά και ότι η παραγωγή των δημη-τριακών έφτασε τα 6.960 κοιλά, δηλαδή 357.131 κιλά (357 τό-νους).
Εκτός από τα παραπάνω, οι χωρικοί καλλιέργησαν το 1505-1506 μικρή έκταση με σουσάμι και βαμβάκι και μεγαλύτερη με λινάρι, από την παραγωγή του οποίου ο τιμαριούχος έλαβε 300 δέματα.
Επιπλέον έσπειραν όσπρια, κυρίως φασόλια και λίγες φακές. Η σοδειά των φασουλιών ανήλθε στα 420 κοιλά (ο τιμαριούχος με το δέκατο έλαβε 42) κοιλά και της φακής στα 40 κοιλά (ο τιμα-ριούχος έλαβε 4 κοιλά). Από τη γεωργική παραγωγή έλαβε συνο-λικά 7.442 άσπρα (το άσπρο είναι 1/120 του γροσίου).
Η περιοχή των Λεχωνίων είναι εύφορη και οι κάτοικοι, εκτός από τη γεωργία ασχολούνταν με τα περιβόλια. Σ’ αυτά είχαν κα-ρυδιές, δαμασκηνές, βερικοκιές, νεραντζιές και 210 συκιές. Από τους καρπούς αυτών των δέντρων ο τιμαριούχος είσπραξε 594 άσπρα, από τα οποία τα 420 οφείλονταν στην παραγωγή των σύ-κων.
Σημαντικό ήταν το έσοδο του τιμαριούχου από την αμπελοκαλ-λιέργεια. Από την παραγωγή των σταφυλιών και των ροδιών, το 1506, ο φόρος ήταν 520 άσπρα, από τα 595 μέτρα μούστο, ήτοι 6.102 λίτρα (595Χ10,256) ήταν 2.380 άσπρα και από τα όρθια βαρέλια (φόρος οινοπνεύματος) 1.200 άσπρα, συνολικά 4.100 άσπρα.
Το μεγαλύτερο ποσό του φόρου προήλθε από τον καλλιέργεια του λουλακιού, από το οποίο έπαιρναν τη χρωστική ουσία για το βάψιμο των ρούχων μπλε. Πρόκειται για την πρώτη μνεία καλ-λιέργειάς του στη Θεσσαλία, ενώ είναι γνωστό ότι εισαγόταν από την Ινδία (ινδικοφόρος, indigo plant) και την Υεμένη. Από τη δεκάτη του λουλακιού ο τιμαριούχος είσπραξε 10.558 άσπρα, άλλα 1.200 για το ζύγισμά του και 62 από τη δεκάτη του σπόρου του λουλακιού, συνολικά 11.820 άσπρα.
Η κτηνοτροφία ήταν πενιχρή. Με δεδομένο ότι για 3 πρόβατα πλήρωναν φόρο 1 άσπρο, τα 325 άσπρα αντιστοιχούν σε 975 πρόβατα, δηλαδή 2,3 πρόβατα κατά μέσο όρο για κάθε οικογέ-νεια. Όμως, το δικαίωμα βοσκής ήταν ακριβό: 1.940 άσπρα.
Μεγάλο ποσό (10.704 άσπρα) ήταν ο φόρος σπέντζα, τον οποίο πλήρωναν μόνο οι χριστιανοί: 25 άσπρα ο οικογενειάρχης και οι άρρενες άνω των 14 ετών και 6 οι χήρες γυναίκες.
Από τους παραπάνω φόρους και από κάποιους άλλους, από το μονοπώλιο, το παζάρι των Λεχωνίων, τα μεταξωτά, τους νερό-μυλους κ. ά., ο τιμαριούχος το 1506 είσπραξε 44.316 άσπρα.
Βιβλιογραφία: Levent Kayapinar – Ayse Kayapinar, «Τα Λεχώ-νια. Ο Στρόφυλος και το Μετόχι στην απογραφή των Οθωμανών του 1506», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 80 (2021) 49-56.
www.thessaliko

Εγγραφείτε στην ομάδα Magnesianews στο Viber για να λαμβάνετε ενημερώσεις.
Ακολουθήστε τη ροή Magnesianews στο Google News και μείνετε σε επαφή με ότι συμβαίνει.