Η επτάμηνη διαχείριση του προσφυγικού μπορεί να χαρακτηριστεί ως η επιτομή της ανεπάρκειας, ενώ παράλληλα καταδεικνύει την ακροδεξιά κατρακύλα του κυβερνώντος κόμματος. Τα κυβερνητικά στελέχη το ένα μετά το άλλο, αναγκάζονται να παραδεχτούν την έλλειψη σχεδιασμού για να δικαιολογήσουν τις παλινωδίες και τις επιλογές τους, με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις του Μ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος στην εκπομπή «Αποτύπωμα» δήλωσε ότι οι λύσεις βρίσκονται στην πορεία, του Ν. Μηταράκη, σχετικά με τις επιτάξεις χώρων στα νησιά και του Στ. Πέτσα, που επικαλέστηκε τον κοροναϊό ως επιχείρημα για την αναγκαιότητα των κλειστών δομών. Τα νησιά έχουν μετατραπεί σε διακεκαυμένες ζώνες, με απρόβλεπτες συνέπειες για τον πληθυσμό ντόπιων και προσφύγων.
7 μήνες παλινωδιών και…ακροδεξιών επιλογών
Η ΝΔ ως κυβέρνηση επιχείρησε να διαχειριστεί την ακροδεξιά αντιπολιτευτική της ρητορική στο προσφυγικό χαρακτηρίζοντας της ροές ως μεταναστευτικές, καταργώντας το σχετικό Υπουργείο και εγκλωβίζοντας χιλιάδες ανθρώπους στα νησιά. Η πιο απάνθρωπη επιλογή ήταν η ανάκληση στην πρόσβαση υπηκόων άλλων χωρών στον ΑΜΚΑ, τον Ιούλιο του 2019. Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, 49.000 άνθρωποι έχουν μείνει χωρίς πρόσβαση σε φροντίδα υγείας, μεταξύ αυτών βρέφη και πολλά παιδιά με σοβαρές παθήσεις, που η έλλειψη ιατροφαρμακευτικής φροντίδας, σε συνδυασμό με τις ανθυγιεινές συνθήκες, θα οδηγήσει στην επιδείνωση της κατάστασή τους ή ακόμα και σε ανεπανόρθωτη βλάβη .
Τα τραγικά αποτελέσματα αυτής της πολιτικής οδήγησαν μετά από επτά μήνες στην ανάληψη ενεργειών, οι οποίες στην ουσία επιβεβαιώνουν την ακροδεξιά διολίσθηση. Από τη μία, προχώρησαν στην επανασύσταση του Υπουργείου Μετανάστευσης και ανακοίνωσαν τον έλεγχο των ΜΚΟ (υπήρχε καταγραφή στο καταργημένο Υπουργείο), ενώ από την άλλη, δαπάνησαν 500.000 ευρώ για έναν πλαστικό φράχτη, προγραμματίζουν επιτάξεις χώρων με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με σκοπό να δημιουργήσουν κλειστές δομές(οι κατά τα άλλα φιλελεύθεροι!) και στέλνουν διμοιρίες των ΜΑΤ για επιβληθούν στις τοπικές κοινωνίες.
Οι διαψεύσεις και τα αδιέξοδα της ΝΔ
Το πρώτο 7μηνο διακυβέρνησης οδήγησε στη διάψευση της επιχειρηματολογίας της ΝΔ. Έτσι, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Γενική Αστυνομική Δ/νση Βορείου Αιγαίου στις αρχές του 2020 :
1. «Τους φέρνει ο ΣΥΡΙΖΑ»: Ο αριθμός των αφίξεων προσφύγων και μεταναστών στη Λέσβο το 2019 έφτασε τους 27.148, διπλάσιος από το 2018 (14.906) και του 2017 (13.406).
2. «Τους στοιβάζουν στα νησιά»: Παρά τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, από τους αφιχθέντες στη Λέσβο, σε δομές στο εσωτερικό της Ελλάδας μετακινήθηκαν 8.089 άτομα το 2017, 14.135 το 2018 και 13.406 το 2019.
3. «Η πλειοψηφία δεν είναι πρόσφυγες, αλλά μετανάστες»: Η καταγωγή των διαμενόντων στη Μόρια είναι 73% Αφγανοί, 12% Σύριοι και 5% Σομαλοί, ενώ το 10% προέρχεται κυρίως από αφρικανικές χώρες. Οι συνθήκες που επικρατούν στις χώρες καταγωγής τους απηχούν στις διατάξεις με τις οποίες ορίζεται ο πρόσφυγας, βάσει της Σύμβασης της Γενεύης (1951) .
Τα παραπάνω επιχειρήματα της ΝΔ συνέβαλαν στην υπονόμευση της διεθνής διάστασης του προσφυγικού ζητήματος που είχε πετύχει να αναδείξει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ καθοριστική συμβολή σε αυτήν την κατεύθυνση είχαν οι επιλογές τους μετά τον Ιούλιο. Διέλυσαν την θεσμική υποδομή που παρέλαβαν αδιαφορώντας για την πιθανή-εκβιαστική-ενίσχυση των ροών από την πλευρά της Τουρκίας.
Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση της ΝΔ σιώπησε προκλητικά, σχεδόν συγκαταβατικά, στην εισβολή της Τουρκίας στη Συρία με πρόσχημα την μετεγκατάσταση προσφύγων, αλλά με πραγματικό στόχο την εξουδετέρωση Κούρδων μαχητών και αποτέλεσμα την εκ νέου αύξηση των προσφυγικών ροών.
Σε αναζήτηση πολιτικής
Θα ήταν υπερφίαλο να υποστηριχθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τα έκανε όλα καλά, χαρακτηριστικό παράδειγμα η Μόρια. Όμως, ανέλαβε πρωτοβουλίες στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του. Ανέδειξε ότι οι ροές δεν αποτελούν διμερές ζήτημα, αλλά αποτέλεσμα γεωπολιτικής κρίσης. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας σίγουρα δεν ήταν η καλύτερη δυνατή, αλλά επέτρεψε τη μείωσή τους και εξασφάλισε σε κάποιο βαθμό ανθρώπινες συνθήκες, χωρίς να επιβαρυνθεί η χειμαζόμενη από την οικονομική κρίση ελληνική κοινωνία. Μετά από επτά μήνες, ο πληθυσμός της Μόρια έχει υπερτετραπλασιαστεί (σύμφωνα με τα στοιχεία 5600 τον Ιούλιο του 2019, 21500 τον Φλεβάρη 2020) και οι τοπικές κοινωνίες βρίσκονται σε αναβρασμό.
Η άρνηση του διαλόγου και ο εμπαιγμός των τοπικών κοινωνιών, ο αυταρχισμός και η επιβολή μέσω των ΜΑΤ δεν αποτελούν επιλογές και θα οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση. Μόνη επιλογή είναι η πίεση στις χώρες της ΕΕ για αλληλεγγύη και παράλληλα η άμεση διαμόρφωση ενός σοβαρού σχεδιασμού για την αποσυμφόρηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου μέσω μετεγκατάστασης πληθυσμού στην ηπειρωτική Ελλάδα και της επιτάχυνσης των διαδικασιών χορήγησης Ασύλου• περαιτέρω προστασίας χρήζει ο πληθυσμός των ασυνόδευτων παιδιών. Η κατάσταση επιβάλει την ενίσχυση των ΚΥΤ και της Υπηρεσίας Ασύλου με προσωπικό, κυρίως ιατρούς. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης εγκυμονούν κινδύνους και η διαμόρφωση συνθηκών γκετοποίησης των νησιών θα τα μετατρέψουν σε νεκρές ζώνες.
Η απόφαση για τη δημιουργία κλειστών κέντρων εκτεταμένης κράτησης με χωρητικότητα χιλιάδων ατόμων, αφενός θα μονιμοποιήσει τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στα νησιά, παραβιάζοντας στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, αφετέρου θα εντείνει την ανησυχία των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες διακαώς και δικαίως ζητούν λύσεις.
Η πολιτική της ΝΔ κινείται μεταξύ διαχειριστικής ανεπάρκειας και γραφικότητας πλαστικών φραχτών, ενώ διολισθαίνει στην ακροδεξιά λογική του αυταρχισμού και της σκόπιμης διαμόρφωσης απάνθρωπων συνθηκών, που θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά στην έλευση προσφύγων. Μόνο που στην τελευταία περίπτωση οι επιπτώσεις επιβαρύνουν και τους κατοίκους των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, ενώ γενικότερα οδηγούν στη διάρρηξη της οριακής συναίνεσης/ανοχής των τοπικών κοινωνιών που είχε εξασφαλιστεί το προηγούμενο διάστημα, με αποτέλεσμα την ενίσχυση ακραίων δυνάμεων που επιχειρούν-και πάλι-να αξιοποιήσουν την κοινωνική δυσαρέσκεια.
* Πτυχιούχος Ιστορίας-Αρχαιολογίας
Συντονιστής Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Μαγνησίας
