Η Αγιορειτική Εστία Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πηλίου συνδιοργανώνουν από κοινού με την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και Σποράδων Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα «Πήλιο – Άγιον Όρος. Μια διαρκής σχέση αιώνων» το τριήμερο 14, 15, 16 Ιουλίου 2023, στη Ζαγορά του Πηλίου.
Οι εκδηλώσεις έχουν την υποστήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού.
Στόχος του Επιστημονικού Συμποσίου είναι η ανάδειξη των διαχρονικών και πολυσύνθετων σχέσεων του Αγίου Όρους με το Πήλιο και την ευρύτερη περιοχή καθώς επίσης και η διεύρυνση του επιστημονικού διαλόγου με κύριο άξονα την ιστορική, πνευματική και πολιτιστική σύνδεση των δύο τόπων. Στο εν λόγω συμπόσιο έχουν κληθεί να εισφέρουν την γνώση και την εμπειρία τους επιστήμονες και ερευνητές στο πλαίσιο των ακόλουθων θεματικών ενοτήτων:
-Ιστορική σχέση των δύο τόπων (π.χ. εποικίσεις / ίδρυση μονών στο Πήλιο από Αγιορείτες, Πηλιορείτες στο Άγιον Όρος).
-Ιστορικές / πνευματικές μορφές Πηλιορειτών – Αγιορειτών.
-Συνάφειες / επιρροές εκκλησιαστικής τέχνης και αρχιτεκτονικής στο Πήλιο και το Άγιον Όρος.
Παράλληλα, η Αγιορειτική Εστία παρουσιάζει την έκθεση ζωγραφικής του βρετανού εικαστικού, καθηγητή στη σχολή καλών τεχνών του Bath Spa University της Μεγάλης Βρετανίας, Tim Vyner με τίτλο: «Μία εμπειρία ζωής στο Άγιον Όρος» που θα εκτεθεί στον χώρο της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Ζαγοράς και θα παραμείνει καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού (16 Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου).
Το κείμενο της οργανωτικής επιτροπής:
Το Άγιον Όρος καθ’ όλη τη διάρκεια της υπερχιλιετούς ιστορίας του, υπήρξε προπύργιο της ορθόδοξης πίστης και παράδοσης διαδραματίζοντας κορυφαίο ρόλο στη διάδοση του ορθόδοξου μοναστικού ιδεώδους όχι μόνο σε περιοχές της ελλαδικής χερσονήσου αλλά και στην ευρύτερη Βαλκανική και πέρα από αυτήν, είτε μέσα από την λειτουργία του θεσμού των Μετοχίων είτε με τη δράση μεμονωμένων μοναχών.
Το Πήλιο, ένας τόπος πανομοιότυπου φυσικού περιβάλλοντος, αλλά συνάμα ένα «άγιον όρος» κι αυτό το ίδιο, κατάσπαρτο ήδη από τα βυζαντινά χρόνια από μικρά και μεγάλα μοναστικά ιδρύματα, ήταν εύλογο να συνδεθεί στενά με τον Άθωνα. Αδιάψευστοι μάρτυρες της σύνδεσης αυτής υπήρξαν τα πολλά αγιορείτικα μετόχια αλλά και σημαντικά αυτοτελή μοναστήρια που ίδρυσαν μεγάλες μορφές αγιορειτών, όπως ο άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω, ιδρυτής της μονής Σουρβιάς και ο όσιος Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων, ιδρυτής της μονής Φλαμουρίου. Συνέπεια, δε, της πνευματικής σύνδεσης Πηλίου – Άθωνος πρέπει να θεωρηθεί η έντονη προσέλευση Πηλιορειτών στα αγιορείτικα μοναστήρια, η γόνιμη επικοινωνία μεταξύ των δύο τόπων, η πνευματική δράση σημαντικών προσωπικοτήτων όπως ο Αγιορείτης Ιερομόναχος Διονύσιος ο Ζαγοραίος και πολλοί άλλοι. Παράλληλα, η περιοχή του Πηλίου, κυρίως από τα τέλη του 18ου και κατά τον 19ο αιώνα, αναδεικνύεται σε τόπο υποδοχής Αγιορειτών καλλιτεχνών, το έργο των οποίων επιδρά καθοριστικά στην εξέλιξη της τοπικής καλλιτεχνικής παραγωγής.
Τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής:
-Γέρων Συμεών Διονυσιάτης, Α’ Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Αγιορειτικής Εστίας
-Μαρία Νάνου, Ιστορικός βυζαντινής τέχνης, Θεολόγος / Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή, Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
-Διογένης Καραγιαννακίδης, Δρ. Ν. Δικηγόρος, Πρόεδρος της Εταιρίας Γραμμάτων και Τεχνών Πηλίου
-Αναστάσιος Ντούρος, Διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας
Τόπος: Ζαγορά Πηλίου
Το Επιστημονικό Συμπόσιο:
Χώρος: Οι εργασίες του Συμποσίου θα πραγματοποιηθούν στον αύλειο χώρο του Ιερού Ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
Διάρκεια: 14 & 15 Ιουλίου 2023
Η έκθεση: Tim Vyner «Μία εμπειρία ζωής στο Άγιον Όρος»
Χώρος: Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ζαγοράς
Διάρκεια: 16 Ιουλίου – 30 Σεπτεμβρίου 2023
Αγιορειτική Εστία / +30 2310 263308 / [email protected] / www.agioritikiestia.gr
Εταιρία Γραμμάτων και Τεχνών Πηλίου / +302426022221 / [email protected]
Το πρόγραμμα του Συμποσίου
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
17:30 – 18:00 ΥΠΟΔΟΧΗ – ΕΓΓΡΑΦΕΣ
ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΤΕΛΕΤΗ
18:00 – 19:00 Χαιρετισμός της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους Άθω
Χαιρετισμός της Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Μαγνησίας και Σποράδων, κα. Κολυνδρίνη Δωροθέας
Χαιρετισμός Δημάρχου του Δήμου Ζαγοράς – Μουρεσίου, κ. Παναγιώτη Κουτσάφτη
Χαιρετισμός του Διευθυντή της Αγιορειτικής Εστίας, κ. Αναστασίου Ντούρου
Χαιρετισμός του Προέδρου της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Πηλίου, κ. Διογένη Καραγιαννακίδη
Χαιρετισμός και κήρυξη της έναρξης των εργασιών από τον Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο
ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Συμεών Πασχαλίδης
19:00 – 19:30 Κρίτων Χρυσοχοΐδης, Ομότιμος Διευθυντής Ερευνών / Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών – ΕΙΕ
Οι Αγιορείτες ιδρυτές πηλιορείτικων μονών άγιοι Διονύσιος ο εν Ολύμπω και Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων: βίοι παράλληλοι;
19:30 – 20:00 Γιώργος Τσιγάρας, Καθηγητής Ιστορίας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας Δ.Π.Θ.
Ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω: Από το Άγιον Όρος στο Πήλιο.
20:00 – 20:30 Γέρων Συμεών Διονυσιάτης
O Μητροπολίτης Ιερεμίας Βελεγράδων και η προσφορά του στην Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους.
20:30 – 21:00 Μοναχός Κοσμάς Σιμωνοπετρίτης, Διδάκτωρ Τουρκολόγος
Το νομικό καθεστώς των λεγόμενων «κοινοτικών» μονών του Πηλίου επί τουρκοκρατίας και η σχέση με το καθεστώς των αγιορειτικών μετοχίων.
ΣΑΒΒΑΤΟ 15 ΙΟΥΛΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Κρίτων Χρυσοχοΐδης
10:00 – 10:30 Συμεών Πασχαλίδης, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. / Διευθυντής Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών
Ιερομόναχος Διονύσιος Ζαγοραίος: ένας αγιορείτης λόγιος του 18ου αιώνα και το έργο του.
10:30 – 11:00 Μοναχός Συμεών Νεζερίτης, Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοποδαρίτισσας Νεζερών Αχαΐας
Νέα στοιχεία για την ζωή και το έργο του Αγιορείτου ιερμονάχου Διονυσίου Ζαγοραίου (†1783).
11:00 – 11:30 Δημοσθένης Στρατηγόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας Δ.Π.Θ.
Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης: οψιμαθής αλλά όχι αμαθής
11:30 – 12:00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Μαρία Νάνου
12:00 – 12:30 Πρωτοπρεσβύτερος Χαρίλαος Παπαγεωργίου, Κληρικός, Καθηγητής Μ.Ε., Πτ. Φιλολογίας Θεολογίας Α.Π.Θ., ΜΤh Ποιμαντικής, Α.Π.Θ. Υποψήφιος Διδάκτορας Α.Π.Θ., Υπεύθυνος Ιστορικού Αρχείου Ι. Μ. Δημητριάδος
Γέρων Γαβριήλ Ιωάσαφ Αγιορείτης. Ο νέος Κτίτωρ και Ηγούμενος της Ι. Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αγίου Γεωργίου Νηλείας Πηλίου (1864–1911).
12:30 – 13:00 Σταύρος Μαμαλούκος, Αρχιτέκτων – Αναστηλωτής, Καθηγητής Τμ. Αρχιτεκτόνων Πανεπιστημίου Πατρών
Ελάσσων ναοδομία στο Πήλιο και στο Άγιον Όρος από τον 16ο ως τον 19ο αιώνα. Παρατηρήσεις και συσχετισμοί.
13:00 – 13:30 Αθανάσιος Θ. Γαλλής, Δρ Δασολόγος
Τα δασικά οικοσυστήματα του Πηλίου και του Αγίου Όρους. Σύγκριση μεταξύ πρακτικών διαχείρισης σε δάση καστανιάς.
ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Γιώργος Τσιγάρας
18:30 – 19:30 Μαρία Νάνου, Ιστορικός βυζαντινής τέχνης, Θεολόγος Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή, Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Βάσσα Παρασκευά, Δρ Θεολογίας, Διευθύντρια 1ου Πειραματικού ΓΕΛ Ν. Ιωνίας Μαγνησίας
Αγιορείτες ζωγράφοι στο Πήλιο: η δράση των εργαστηρίων των Γαλατσιάνων και Καρπενησιωτών ζωγράφων και των επιγόνων τους (18ος – 19ος αι.).
19:30 – 20:00 Πασχάλης Ανδρούδης, Επίκουρος Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης / Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.
Κεραμικά αγγεία Ιζνίκ του 16ου και 17ου αιώνα στα καθολικά των μονών του Αγίου Όρους και τις εκκλησίες του Πηλίου.
20:00 – 20:30 Δημήτρης Λιάκος, Δρ Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους
Η εξέλιξη της γλυπτικής από τον 15ο αι. και εξής στον Ελλαδικό χώρο. Το αποτύπωμα των έργων του Πηλίου και του Αγίου Όρους.
20:30 – 21:00 ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ
ΚΥΡΙΑΚΗ 16 ΙΟΥΛΙΟΥ
07:00 – 10:30 Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου
12:00 ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ
«TIM VYNER. Μια εμπειρία ζωής στο Άγιον Όρος» στη Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ζαγοράς
