Το πολύπλοκο ζήτημα της αέριας ρύπανσης προσπαθούν να ερευνήσουν καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο πλαίσιο του προγράμματος URwatair εμπλέκουν τους πολίτες ώστε να καταγράφουν μόνοι τους, ανάλογα με τις δραστηριότητές τους, τους ρύπους που εκπέμπονται στην καθημερινότητά τους εντός και εκτός οικίας. Ο κ. Κωνσταντίνος Καρατζάς, καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ 102,5 και στον Γιώργο Καρεκλίδη για τη βιωματική και διαδραστική έρευνα που συμμετέχουν οι πολίτες και στηρίζεται από τους Δήμους Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς. Γνωρίζατε πως ακόμη και το μαγείρεμα στο σπίτι εκπέμπει ρύπους στην ατμόσφαιρα; Πως τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης μεταβάλλονται μέσα από καθημερινές εργασίες στο σπίτι και εκτός;
Καθηγητές από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ξεκίνησαν φέτος μία μελέτη καταγραφής της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τόσο στον αέρα όσο και στο νερό και ενέπλεξαν σ’ αυτή πολίτες, προκειμένου να διασπείρουν την επιστημονική γνώση για να μετουσιωθεί σε βίωμα. Το εν λόγω project ονομάζεται URwatair και συμμετέχουν ως επιστημονικοί σύμβουλοι οι κ.κ. Κώστας Κατσιφαράκης, Καθηγητής Εργαστηρίου Υδραυλικής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών με θέμα όμβρια ύδατα και ο κ. Κωνσταντίνος Καρατζάς, από το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών για θέματα ποιότητας αέρα.
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση μεταβάλλεται σε συνάρτηση με τις δραστηριότητές»
Σύμφωνα με τον κ. Καρατζά επιδίωξή τους είναι να εμπλέξουν τους πολίτες στην παρακολούθηση της ποιότητας αέρα, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν πως η ατμοσφαιρική ρύπανση μεταβάλλεται σε συνάρτηση με καθημερινές δραστηριότητές του.
“Έχουμε ορίσει ένα σύνολο από 4-5 δραστηριότητες όπως μαγείρεμα στην κουζίνα, παραμονή στο χώρο του σαλονιού μας, το μπαλκόνι του σπιτιού μας και καθημερινές μετακινήσεις στην πόλη.
Έχουμε προμηθευτεί χάρη στη χρηματοδότηση του Πράσινου Ταμείου μικροαισθητήρες ποιότητας αέρα, συσκευές που ενώ δεν δίνουν μετρήσεις ακρίβειας ίσης και όμοιας με αυτές των επιστημονικών οργάνων, είναι επαρκώς ακριβείς όμως ως αισθητήρες για να μας δώσουν τις τάσεις, το ανεβοκατέβασμα των τιμών των ρύπων και με αυτό τον τρόπο οι πολίτες καταγράφουν τι συμβαίνει όταν μαγειρεύουν στην κουζίνα τους για ένα χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων. Ταυτόχρονα καταγράφουν σ’ ένα ημερολόγιο τις διαδικασίες μαγειρικής, αναφέρομαι σ’ αυτό γιατί είναι κάτι με το οποίο όλοι ασχολούμαστε, κι αυτό που βλέπουμε είναι ότι όντως διαδικασίες καθημερινές όπως το τηγάνισμα, ή το ζέσταμα του φαγητού σε εστία θερμότητας παράγουν τοπικά υψηλά επίπεδα ρύπων που μπορούν να καταγραφούν με τέτοιου είδους αισθητήρες”, εξήγησε ο κ. Καρατζάς.
Οι ερευνητές έχουν 15 περίπου αισθητήρες που δίνονται στους πολίτες, γίνονται οι μετρήσεις, συλλέγεται το υλικό, επεξεργάζεται και επιστρέφεται πίσω στους πολίτες για να μπορέσουν να δουν τι κατέγραψαν και οι ίδιοι να συμμετέχουν στην εξήγηση των φαινομένων που έχουν καταγραφεί. Στόχος είναι στο τέλος του έργου να γίνει ένας πρακτικός οδηγός καθημερινής χρήσης ως προς την ατμοσφαιρική ρύπανση εντός και εκτός οικίας.
Η έρευνα ολοκληρώνεται το 2020
Η έρευνα ξεκίνησε μέσα σ’ αυτή τη χρονιά και ολοκληρώνεται το 2020, με την ερευνητική ομάδα να οργανώνει θεματικά εργαστήρια, όπου απευθύνει ανοιχτές προσκλήσεις στους πολίτες συμμετοχής στο πρόγραμμα. Γίνεται ταυτόχρονα και μία βασική επιστημονική ενημέρωση κι έπειτα λαμβάνουν τις συσκευές και καθοδηγούνται στη διαδικασία μετρήσεων ως προς την ποιότητα αέρα.
Σύμφωνα με τον κ. Καρατζά, με ανάλογο τρόπο θα κινηθούν οι ερευνητές και το θέμα των όμβριων υδάτων . “Παρά του ότι δεν είμαι ειδικός σ’ αυτό τον τομέα, αυτό που γνωρίζω είναι ότι η Θεσσαλονίκη έχει έντονο πρόβλημα κάθε φορά που βρέχει. Και σ’ αυτό τον τομέα οργανώνονται οι ομάδες πολιτών, οι οποίες με την κατάλληλη επιστημονική καθοδήγηση, θα καταγράφουν φαινόμενα όπως το ύψος του νερού στο δρόμο, το πλάτος της οδού κτλ για να μπορέσουν να δουν κατά πόσο η υδραυλική διάμετρος και άλλα υδραυλικά χαρακτηριστικά της οδού, είναι κατάλληλα ή όχι για να διαχειριστούν τα όμβρια ύδατα και τι μπορούν να κάνουν στη γειτονιά τους”, εξήγησε για τη δεύτερη θεματική του project.
Ο καθηγητής επεσήμανε πως η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο και με τη συμμετοχή των πολιτών προσπαθούν να τους εμπλέξουν στην κατανόησή του.
“Τίποτα δεν είναι άσπρο μαύρο, είναι πολύπλοκα τα πράγματα και θέλουν υπομονή, επιμονή και συστηματικότητα για να καταλάβουμε τι συμβαίνει”, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Καρατζάς.
Μετρήσεις για την επίδραση ακόμη και ….του μπάρμπεκιου
Μάλιστα ανέφερε πως στη Θεσσαλονίκη φάνηκε πως εάν κάποιος κυκλοφορεί σε πυκνή κυκλοφορία και ανοίξει το παράθυρο του αυτοκινήτου του, ενώ νομίζει ότι έρχεται καθαρός αέρας αυτό που μετρούν είναι μία αύξηση των επιπέδων των ρύπων. Επιπλέον, ο Καθηγητής σημείωσε πως μέσα από την έρευνα παρουσιάζεται η επίδραση για παράδειγμα ενός μπάρμπεκιου στο σπίτι μας, ενός τοπικού έργου χωματουργικών εργασιών που παράγει σκόνη στη γειτονιά.
Για το εσωτερικό του σπιτιού καθοριστικής σημασίας για την ποιότητα ζωής είναι το κάπνισμα. “Στο εσωτερικό ενός σπιτιού, το κάπνισμα είναι καθοριστικής σημασίας και αυτή είναι η πρώτη κίνηση που μπορεί να κάνει κάποιος και θα αλλάξει πραγματικά την ποιότητα ζωής του σε μεγάλο βαθμό. Εκτός αυτού σε διαδικασίες μαγειρικής ο καλύτερος αερισμός του χώρου, αν αυτό είναι εφικτό, προφανώς και βοηθά. Τέτοιες γνώσεις μπορούν να γίνουν κτήμα όλων και να αποτελέσουν μέρος καλών πρακτικών για το εσωτερικό της οικίας. Ταυτόχρονα πράγματα όπως η μείωση της χρήσης κεριών για καλλωπιστικούς λόγους , φαίνεται ότι μπορεί να συνεισφέρει”, είπε ο κ. Καρατζάς για τις καθημερινές κινήσεις μας που προκαλούν…ρύπους χωρίς να το ξέρουμε.
Η έρευνα να σημειωθεί πως χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο και σ’ αυτή συμμετέχουν οι Δήμοι Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς, όπως και εθελοντές πολίτες, που ουσιαστικά αυτοί αποτελούν τη βάση της.
