Με γενικότητες απαντά το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκο Βελόπουλο, σε ερώτηση που κατάθεσε για τα μέτρα που θα ληφθούν υπέρ των κτηνοτρόφων του Δήμου Ρήγα Φεραίου, ιδίως αυτών των Καναλίων και Ριζομύλου.
Σύμφωνα με την απάντηση που δίνει ο υφυπουργός Χρήστος Κέλλας τέλη Αυγούστου του 2024, για το πρώτο κρούσμα ευλογιάς, στον Έβρο, εφαρμόστηκε στο ακέραιο τα μέτρα, που προβλέπονται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2020/687. Μέτρα που όχι μόνο είναι ιδιαιτέρως αυστηρά, αλλά ήταν αποδεδειγμένα αποτελεσματικά σε άλλες ζωονόσους, όπως η πανώλη.
Το βασικότερο από αυτά είναι η αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας και η συνεργασία κτηνοτρόφων και κτηνιάτρων.
«Ταυτόχρονα με τα προβλεπόμενα από τα ευρωπαϊκά πρωτόκολλα, λάβαμε και εθνικά μέτρα, παρακολουθώντας στενά την πορεία της νόσου. Σε συμφωνία με την ΕΕ, προβήκαμε στις 16/7/2025 σε αυστηροποίηση αυτών των μέτρων, για την καλύτερη και αμεσότερη διαχείριση της νόσου, που θα ισχύσουν μέχρι νεωτέρας, ενώ με πρωτοβουλία του Υπουργού ΑΑΤ, κ. Τσιάρα, στις 23/7/2025 ελήφθη δέσμη 7 άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, τα οποία περιλαμβάνουν:
- Την κήρυξη σε κατάσταση ειδικής κινητοποίησης πολιτικής προστασίας των περιφερειών Δυτικής Ελλάδας (περιφερειακή ενότητα Αιτωλοακαρνανίας), Στερεάς Ελλάδας (περιφερειακή ενότητα: Φωκίδας), Θεσσαλίας (περιφερειακές ενότητες: Μαγνησίας, Λάρισας, Τρικάλων), Δυτικής Μακεδονίας (περιφερειακή ενότητα Φλώρινας), Κεντρικής Μακεδονίας (περιφερειακές ενότητες Σερρών και Χαλκιδικής) και Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης (περιφερειακές ενότητες: Ξάνθης, Βόρειου Έβρου, Ροδόπης και Σαμοθράκης),
- την εντατικοποίηση των μέτρων για την εφαρμογή της καθολικής απαγόρευσης μετακινήσεων αιγοπροβάτων και επιτήρησης, στην οποία θα συνδράμει και η Ελληνική Αστυνομία, με την χρήση drones,
- την κινητοποίηση όλων των κτηνιάτρων, που υπηρετούν σε εποπτευόμενους φορείς του ΥΠΑΑΤ, προκειμένου να ενισχύσουν τις επιχειρησιακές δυνάμεις στο πεδίο,
- την άμεση λήψη όλων των προβλεπόμενων μέτρων, όπως η θανάτωση των ζώων και η υγειονομική ταφή των ζώων, όπου εντοπίζονται κρούσματα,
- την συστηματική απολύμανση των δρόμων στις ζώνες προστασίας από τις Περιφέρειες,
- την άμεση επιβολή κυρώσεων για όλες τις σχετικές παραβάσεις και
- τη σύσταση ειδικής επιτροπής διαχείρισης της επιζωοτίας, με τη συμμετοχή στελεχών της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας του ΥΠΑΑΤ, εκπροσώπων της ΕΘΕΑΣ, εκπροσώπων Διεπαγγελματικών Οργανώσεων (Κρέατος και Φέτας), του ΣΕΒ- ΓΑΠ, του ΣΕΚ, του ΕΛΓΟ Δήμητρα και του τμήματος Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Επιπλέον είναι σε ισχύ η με αρ.πρωτ.: 195846/18.07.2025 εγκύκλιος «Μετακινήσεις ζώων λόγω επιζωοτίας Ευλογιάς των προβάτων» και η με αρ.πρωτ.:193346/16.07.2025 εγκύκλιος της Γενικής Δ/νσης Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ «Επιβολή επιπρόσθετων μέτρων στις μετακινήσεις ζώων λόγω της έξαρσης της επιζωοτίας της ευλογιάς των αιγοπροβάτων», οι οποίες καθορίζουν τις μετακινήσεις των αιγοπροβάτων στις ζώνες προστασίας, επιτήρησης, στις περαιτέρω απαγορευμένες ζώνες και στις ελεύθερες περιοχές της χώρας.
Πλέον των ανωτέρω, για τη διακίνηση των ζωοτροφών η Διεύθυνση Ζωοτροφών και Βοσκήσιμων Γαιών του ΥΠΑΑΤ προέβη στην παροχή οδηγιών προς τους Επόπτες Κυκλοφορίας Ζωοτροφών για τη διακίνηση ζωοτροφών στις Ζώνες Προστασίας/Επιτήρησης, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2020/687 της Επιτροπής και κατόπιν επικοινωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με αυτές, οι επιχειρήσεις παραγωγής ζωοτροφών και οι ενδιάμεσοι ζωοτροφών που έχουν τις εγκαταστάσεις τους στις Ζώνες Προστασίας ή Επιτήρησης και παράγουν/διαθέτουν ζωοτροφές και για αιγοπρόβατα και για άλλα είδη ζώων, διακινούν τις ζωοτροφές αποκλειστικά και μόνο στις Ζώνες Προστασίας ή Επιτήρησης αντίστοιχα:
Α) κατόπιν υποβολής αίτησης και έκδοσης άδειας από την αρμόδια αρχή, όταν η διακίνηση αφορά ζωοτροφές που προορίζονται για αιγοπρόβατα και
Β) κατόπιν υποβολής υπεύθυνης δήλωσης, όταν η διακίνηση αφορά ζωοτροφές που προορίζονται για άλλα είδη ζώων.
Κατά παρέκκλιση των ανωτέρω, και προκειμένου να διευκολυνθεί η διακίνηση των ζωοτροφών στον μέγιστο δυνατό βαθμό με παράλληλη τήρηση των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης της Ευλογιάς, οι επιχειρήσεις ζωοτροφών που έχουν τις εγκαταστάσεις τους στις Ζώνες Προστασίας ή Επιτήρησης δύνανται να διακινούν ζωοτροφές τόσο εντός όσο και εκτός Ζωνών Προστασίας και Επιτήρησης, υπό την προϋπόθεση ότι σταματούν να διακινούν ζωοτροφές για αιγοπρόβατα, κατόπιν υποβολής υπεύθυνης δήλωσής τους στην αρμόδια αρχή ελέγχου.
Επιπρόσθετα, με τα αριθμ 354609/14.11.2024 και 364418/21.11.2024 έγγραφα της Διεύθυνσης Ζωοτροφών και Βοσκήσιμων Γαιών του ΥΠΑΑΤ, δόθηκε η δυνατότητα στις επιχειρήσεις που διακινούν ζωοτροφές αποκλειστικά για άλλα είδη ζώων, να διακινούν πρώτες ύλες ζωοτροφών και παράγωγα προϊόντα αυτών και σε αιγοπρόβατα, τα οποία βρίσκονται σε ελεύθερες Ευλογιάς περιοχές, εφόσον τηρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η συγκομιδή των πρώτων υλών ή/και η επεξεργασία τους είχε ολοκληρωθεί τουλάχιστον 30 ημέρες πριν από την έναρξη των μέτρων για τον περιορισμό της Ευλογιάς των αιγοπροβάτων στις αντίστοιχες ζώνες και
β) οι πρώτες ύλες ζωοτροφών και τα παράγωγα προϊόντα αυτών ήταν σαφώς διαχωρισμένα, σε όλες τις διαδικασίες (παραγωγής, αποθήκευσης, ανάμιξης και μεταφοράς), από τα προϊόντα που δεν είναι κατάλληλα για αποστολή εκτός της απαγορευμένης ζώνης.
Επιπλέον, με το υπ’ αριθ. 8386/13.01.2025 έγγραφο της Διεύθυνσης Ζωοτροφών και Βοσκήσιμων Γαιών του ΥΠΑΑΤ, δόθηκε η δυνατότητα στις επιχειρήσεις ζωοτροφών που έχουν τις εγκαταστάσεις τους στις Ζώνες Προστασίας ή Επιτήρησης και παράγουν/διαθέτουν ζωοτροφές για αιγοπρόβατα υπό μορφή συμπήκτων (pellets), να διακινούν τις ζωοτροφές αυτές (κατόπιν έκδοσης άδειας) τόσο εντός, όσο και εκτός των Ζωνών Προστασίας και Επιτήρησης κατά παρέκκλιση των αρχικών οδηγιών. Η ανωτέρω παρέκκλιση αφορά τόσο σε pellet σύνθετων ζωοτροφών όσο και σε pellet μηδικής.
Σε ό,τι αφορά στην καταβολή αποζημιώσεων προς τους κτηνοτρόφους, έχει εκδοθεί η υπ’ αριθμ. 59322/26923/05.03.2025 Απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την «Έγκριση προγράμματος οικονομικών αποζημιώσεων, ενισχύσεων και λειτουργικών δαπανών που προκύπτουν από την επιβολή κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου της Χώρας, (διερεύνηση, πρόληψη, επιτήρηση, έλεγχος, εκρίζωση, έκτακτες επεμβάσεις), στο πλαίσιο εφαρμογής των ισχυουσών ειδικών κτηνιατρικών διατάξεων, για το έτος 2025». Αυτή προβλέπει την καταβολή άμεσης και προσήκουσας χρηματικής αποζημίωσης, σε ποσοστό 100% και εντός των ορίων της μοναδιαίας αξίας ανά ζώο του άρθρου 8, στους εκτροφείς ζώων που αναγκάζονται να προβούν σε υποχρεωτική θανάτωση και καταστροφή των θανατωμένων ζώων τους, καθώς και αποζημιώσεις για δαπάνες που πραγματοποιούνται και συνδέονται με τα λοιπά μέτρα που αποφασίζονται στο πλαίσιο και σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται από τις ειδικές κτηνιατρικές διατάξεις εξάλειψης των ασθενειών, όπως η καταβολή στους κτηνοτρόφους αποζημίωσης ίσης με την αξία αγοράς των ζωοτροφών που καταστρέφονται όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο για τη διαχείριση εστιών των εν λόγω ασθενειών.
Επίσης, με την ίδια απόφαση, καλύπτεται η καταβολή ποσοστού 100% των δικαιολογημένων πληρωμών οι οποίες προκύπτουν από τις λειτουργικές δαπάνες που πραγματοποιούνται και συνδέονται με τα μέτρα υποχρεωτικής θανάτωσης, καταστροφής και μεταφοράς των ζώων και των μολυσμένων προϊόντων, τον καθαρισμό και την απολύμανση των χώρων, καθώς και τον καθαρισμό και την απολύμανση ή την καταστροφή και τη μεταφορά, εφόσον απαιτείται, των μολυσμένων ζωοτροφών ή υλικών ή εξοπλισμού που βρίσκεται στην εκτροφή, στο μέτρο που αυτά δεν μπορούν να απολυμανθούν.
Η Διεύθυνση Υγείας των Ζώων του ΥΠΑΑΤ έχει προχωρήσει στην έγκριση, διάθεση και κατανομή των αναγκαίων πιστώσεων, όπως ορίζεται στα αιτήματα που υποβλήθηκαν από τις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) των Περιφερειακών Ενοτήτων. Η πρώτη φάση κατανομής ποσών έχει ολοκληρωθεί και τα σχετικά ποσά έχουν ήδη αποσταλεί στους δικαιούχους, ενώ η δεύτερη κατανομή – η οποία αφορά αιτήματα έως και τις 27 Μαρτίου 2025 – βρίσκεται σε διαδικασία διεκπεραίωσης.
Έχουμε ήδη δώσει στις Περιφέρειες 30 εκατομμύρια ευρώ, ενώ έπεται και συνέχεια.
Σε εξέλιξη είναι και η τροποποίηση της προαναφερόμενης Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την εξασφάλιση του ποσού της αποζημίωσης των κτηνοτρόφων που πλήττονται, καθώς η επιδημία εξελίσσεται. Να σημειωθεί ότι στην ΚΥΑ του 2024 και του 2025 προβλέπονται γενναίες αυξήσεις, πάνω από 100%, σε σχέση με την ΚΥΑ του 2023 σε όλες τις κατηγορίες ζώων.
Τέλος, για τις ζωοτροφές, ήδη έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Οικονομικών ενίσχυση de minimis, λόγω εγκλεισμού των ζώων και αυξημένου κόστους ζωοτροφών, στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2013/1408 (L352/9 18.12.2013), όπως ισχύει.
Επίκειται άμεσα η έκδοση ΚΥΑ για την κατανομή της χρηματοδότησης ανά περιοχή, η οποία θα κατανεμηθεί αναλογικά με τον χρόνο εγκλεισμού των ζώων».
