Επενδύσεις της τάξης του 1 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι θα «ξεκλειδώσει» ενδεχόμενη άρση των κεφαλαιακών περιορισμών (capital controls), σύμφωνα με ειδική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ).
Στην ανάλυση της τράπεζας επισημαίνεται ότι οι εκτιμήσεις για την επόμενη ημέρα οδηγούν προς την κατεύθυνση της ταχύτερης δυνατής άρσης των περιορισμών, και αυτό διότι:
Η άρση των περιορισμών κρίνεται σχετικά χαμηλού κινδύνου, καθώς οι επιχειρηματίες όλων των κλάδων δηλώνουν ότι θα έχουν ψύχραιμη αντίδραση, όσον αφορά τις καταθέσεις τους, διατηρώντας το ποσοστό χρηματικών διαθεσίμων των ΜμΕ που διακρατούνται σε ελληνικές τράπεζες κοντά στα τρέχοντα επίπεδα (90%).
Η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων εκτιμάται ότι μπορεί να απελευθερώσει έντονες αναπτυξιακές δυνάμεις. Συγκεκριμένα, αναμένεται να ωθήσει το 1/3 των ΜμΕ να πραγματοποιήσει, σε ορίζοντα εξαμήνου μετά την άρση των περιορισμών, «παγωμένες» επενδύσεις οι οποίες εκτιμώνται κοντά στο 1 δισ. ετησίως.
Σταδιακή βελτίωση του 2016
Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΤΕ, ο επιχειρηματικός τομέας δείχνει ότι προσπαθεί να εισέλθει σε φάση ανάκαμψης με εξασθενημένη, ωστόσο, δυναμική. Συγκεκριμένα, το 2016 χαρακτηρίστηκε από μια σταδιακή βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, όπως αποτυπώθηκε στην άνοδο του δείκτη εμπιστοσύνης για τις ΜμΕ κατά 8 μονάδες.
Παρά ταύτα, ο δείκτης παραμένει σε αρνητικό έδαφος και σε ένα επίπεδο σημαντικά χαμηλότερο σε σχέση με το 2014. Υπό αυτά τα δεδομένα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά η εκτίμηση του βαθμού που οι κεφαλαιακοί έλεγχοι δρουν περιοριστικά στην τρέχουσα συγκυρία.
Οι ΜμΕ δείχνουν σαφή σημάδια προσαρμογής στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν – με το 39% του τομέα να δηλώνει ότι πλέον δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα στη λειτουργία του (έναντι αντίστοιχου ποσοστού μόλις στο 5% κατά το πρώτο εξάμηνο μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων).
Σχετικά σημαντικά – αν και με εμφανή βελτίωση – προβλήματα φαίνεται ακόμα να υφίστανται, όσον αφορά την είσπραξη απαιτήσεων (53% του τομέα), την ολοκλήρωση παραγγελιών (45%) και την προμήθεια πρώτων υλών (41%). Από την άλλη πλευρά, οι διαδικασίες πληρωμής εργαζομένων και μεταφοράς προϊόντων φαίνεται σε μεγάλο βαθμό, ότι έχουν ομαλοποιηθεί.
Λειτουργική προσαρμογή
Προχωρώντας στο επόμενο στάδιο ανάλυσης – τις ενέργειες που απαιτήθηκαν για να πραγματοποιηθεί αυτή η λειτουργική προσαρμογή – η ΕΤΕ αποκαλύπτει το κόστος αυτών των δράσεων.
Μεγεθύνεται ο χρονικός ορίζοντας επιστροφής στην κανονικότητα. Συγκεκριμένα, καθώς η προσαρμογή ξεκινά να επεκτείνεται και σε αλλαγές στρατηγικής, το 17% των ΜμΕ δηλώνει ότι μετά την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα άνω του ενός έτους για να επιστρέψει σε ομαλή λειτουργία. Σημειώνουμε ότι κατά το πρώτο εξάμηνο μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, το ποσοστό αυτό ήταν μόλις στο 6%. Δηλαδή, έχει τριπλασιαστεί κατά τους τελευταίους 12 μήνες – σημείο που δεικνύει ότι η διατήρηση των κεφαλαιακών ελέγχων για μακρύ χρονικό διάστημα αυξάνει εκθετικά το χρόνο επαναφοράς στην κανονικότητα μετά την άρση τους.
Οι στρατηγικές αλλαγές που υιοθετήθηκαν από τις ΜμΕ δρουν συσταλτικά στη βραχυπρόθεσμη δυναμική της ανάπτυξής τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 34% του τομέα έχει πλέον προχωρήσει σε ακύρωση επενδύσεων (έναντι αντίστοιχου ποσοστού 24% κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015).
Λόγοι προσαρμογών
Αναζητώντας τις αιτίες που οι ΜμΕ αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε προσαρμογές πιο στρατηγικής φύσης, η ΕΤΕ ξεχώρισε τον περιορισμό των βραχυπρόθεσμων θωρακίσεων έναντι των κεφαλαιακών ελέγχων. Συγκεκριμένα, κατά τους πρώτους μήνες επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων, άνω του 1/2 του τομέα των ΜμΕ διακρατούσε «μαξιλάρι ρευστότητας» εκτός ελληνικών τραπεζών το οποίο του επέτρεπε να λειτουργεί σε «σχεδόν κανονικές» συνθήκες.
Σήμερα – ενάμισι χρόνο μετά την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων – το «μαξιλάρι» αυτό έχει απωλεσθεί για το μεγαλύτερο κομμάτι των ΜμΕ και πλέον μόνο το 1/5 του τομέα (που δήλωνε σημαντικό απόθεμα στα τέλη του 2015) συνεχίζει να έχει χρηματικά διαθέσιμα εκτός ελληνικών τραπεζών και να διατηρεί κάποιας μορφής προστασία έναντι των κεφαλαιακών ελέγχων.
