Η προσπάθεια ολοκλήρωσης της διαδικασίας για την κύρωση των δασικών χαρτών, που αφορούν το 35% της χώρας, είναι μόνον η αρχή για την αντιμετώπιση σειράς καυτών ζητημάτων που άπτονται του δομημένου περιβάλλοντος και ειδικότερα των αυθαιρεσιών που παρατηρούνται σε σημαντικό τμήμα του.
Μέχρι στιγμής το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) δεν έχει καν υπαινιχθεί το πώς θα διαχειριστεί στη συνέχεια τις περίφημες οικιστικές πυκνώσεις, δηλαδή περιοχές με μεγάλο αριθμό κατοικιών που βρίσκονται κατά βάση σε δασικές εκτάσεις και οι οποίες προκειμένου να προχωρήσουν οι δασικοί χάρτες εξαιρούνται από αυτούς. Οι «περιοχές ιώδους περιγράμματος», όπως επίσης λέγονται για να ξεχωρίσουν από τις υπόλοιπες κατηγορίες οικισμών ή και πόλεων που είτε έχουν νόμιμα σχέδια είτε στερούνται νομιμότητας, εκτιμάται ότι θα απασχολήσουν έντονα και για μακρύ χρονικό διάστημα την κοινή γνώμη, όταν η πολιτική ηγεσία αποφασίσει να ανοίξει επίσημα τη συζήτηση.
Ενστάσεις
Όπως έχει επισημάνει σε σχετικό άρθρο του ο ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ Δημήτριος Η. Παπαστερίου, «είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσουν πηγή πολλών αντιδράσεων και αρνητικών εξελίξεων, μεταξύ των οποίων μπορεί να ενταχθούν είτε ποικίλες προσφυγές στα αρμόδια δικαστήρια είτε έκθεση της πολιτείας στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι υπάρχουσες διατάξεις που ρυθμίζουν το όλο ζήτημα των οικιστικών πυκνώσεων, υπό τους τίτλους “Προσδιορισμός της οικιστικής πύκνωσης”, “Περίγραμμα οικιστικής πύκνωσης”, “Επιφάνεια που περιλαμβάνεται στο ιώδες περίγραμμα”, “Το σύνολο της περιοχής εντός του ιώδους περιγράμματος”, καθώς και “Ιώδη περιγράμματα για τις οικιστικές πυκνώσεις”, χαρακτηρίζονται ως αντιτιθέμενες στα άρθρα 24 και 117, παρ. 3, του Συντάγματος. Πέρα από τη αντισυνταγματικότητά τους, οι ίδιες διατάξεις διαθέτουν ανακρίβεια, ασάφεια και έλλειψη πληρότητας».
Ενστάσεις, όμως, υπάρχουν και ως προς τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών. Πρόσφατα το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) κατέθεσε νέα αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), ζητώντας, αυτή τη φορά, την ακύρωση της υπ’ αριθμ. 153394/919/12.04.2017 Απόφασης – ΦΕΚ τ. Β’ 1366/ 21.04.2017 («ΘΕΜΑ: Καθορισμός, προσδιορισμός, τρόπος και διαδικασία διόρθωσης πρόδηλων σφαλμάτων στην κατάρτιση και κύρωση των δασικών χαρτών») του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτη Φάμελου.
Σύμφωνα με το ΠΑΝΔΟΙΚΟ, «ενώ είναι αναρτημένοι οι δασικοί χάρτες και ανοικτή η διαδικασία άσκησης αντιρρήσεων, με αλλεπάλληλες νομοθετικές και κανονιστικές παρεμβάσεις, που συνοδεύονται από διαδοχικές παρατάσεις της προθεσμίας αντιρρήσεων, επιδεινώνεται ολοένα και περισσότερο το έλλειμμα δασικής προστασίας, η οποία αποτελεί τον μοναδικό σκοπό σύνταξης των δασικών χαρτών». Η εν λόγω οικολογική οργάνωση σημειώνει ότι θα συνεχίσει τον δικαστικό αγώνα που έχει ξεκινήσει και θα προσφύγει όσες φορές χρειαστεί στη Δικαιοσύνη, με στόχο την αποκατάσταση της νομιμότητας στο θέμα της προστασίας των δασών και των δασικών εκτάσεων. Το ΠΑΝΔΟΙΚΟ είχε προηγουμένως προσφύγει στο ΣτΕ, με δύο αιτήσεις ακύρωσης, για παραβιάσεις της Σύμβασης του Άαρχους και του Συντάγματος, στο πλαίσιο της διαδικασίας ανάρτησης των δασικών χαρτών, με πληρεξούσιο δικηγόρο του τον Δήμο Γ. Νικόπουλο, που υπογράφει και την τρίτη αίτηση ακύρωσης.
Οι προαναφερόμενες αντιδράσεις μπορεί να μην καθορίσουν το αποτέλεσμα των θεσμικών αλλαγών που επιχειρούνται, ωστόσο είναι ενδεικτικές για το τι περιλαμβάνει το τραπέζι της δημόσιας συζήτησης, όταν επί συστάσεως του ελληνικού κράτους δεν επήλθε η ευταξία στα της δόμησης.
Η πραγματικότητα είναι ότι με βάση τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί μέχρι σήμερα από τους δήμους, στο πλαίσιο της ανάρτησης των δασικών χαρτών χιλιάδες στρέμματα δομημένου περιβάλλοντος βρίσκονται σε δασικές περιοχές και κάποια στιγμή κάποια πολιτική ηγεσία θα αναγκαστεί να βάλει τον δάκτυλον επί των τύπον των ήλων… Στην Ανατολική Αττική και σε 129.027 στρέμματα που αφορά ο αναρτημένος δασικός χάρτης, τα 8.314 καταλαμβάνουν οι οικιστικές πυκνώσεις. Στη Δυτική Αττική επί συνόλου στρεμμάτων 307.857 οι οικιστικές πυκνώσεις που δηλώθηκαν είναι 6.389 στρέμματα. Τα αντίστοιχα νούμερα στην Εύβοια είναι 3.956.691 και 1.862, στον Πειραιά 771.891 και 3.147, στη Θεσσαλονίκη 3.042.195 και 7.085 κ.λπ.
Η προτεραιότητα
Στην παρούσα φάση αυτό που συγκεντρώνει την προσοχή του αρμόδιου υπουργείου είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας κύρωσης των δασικών χαρτών για το 35% της χώρας μέχρι το τέλος του έτους, κάτι που αποτελεί και δέσμευση της χώρας έναντι των δανειστών της.
Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση που έκανε στη Βουλή ο κ. Φάμελλος, εντός του 2017 θα αναρτηθούν δασικοί χάρτες για το 17% των εκτάσεων της χώρας και ιδιαίτερα στις περιφερειακές ενότητες Πέλλας, Κιλκίς, Ημαθίας, Σερρών και Ανατολικής Αττικής, ενώ θα προκηρυχθεί και το υπόλοιπο 48% των δασικών χαρτών. Δεν έχει ξεκαθαριστεί, ωστόσο, πώς θα χρηματοδοτηθεί η μελέτη των δασικών χαρτών που υπολείπονται.
Κινητικότητα από φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης
Η υπόθεση των δασικών χαρτών κινητοποιεί ορισμένους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης να δράσουν εγκαίρως ώστε να μη δημιουργηθούν προβλήματα με την περιουσία πολιτών τους. Ενώ στη δημοσιότητα κυριαρχεί ο σημαντικός αριθμός των δήμων που δεν προχωρούν στην καταχώρηση των οικισμών, η διεύθυνση δασών Δωδεκανήσου υπό τη διευθύντρια δασών Δωδεκάνησου Αικατερίνη Μπαλατσούκα (δασολόγος – περιβαλλοντολόγος) με ανακοίνωσή της γνωστοποίησε ότι επίκειται η σύνταξη δασικών χαρτών για το σύνολο του νομού και κάλεσε «όσους πολίτες διαθέτουν τελεσίδικες διοικητικές πράξεις και το επιθυμούν, να αποστείλουν στην υπηρεσία τις συντεταγμένες των κορυφών των ακινήτων τους στο σύστημα ΕΓΣΑ 87, προκειμένου να βοηθηθεί η υπηρεσία στην ορθή και έγκαιρη αποτύπωσή τους και να αποφευχθεί μελλοντική ταλαιπωρία τους, μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών, με υποβολή αντιρρήσεων στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων».
Προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων έως 27 Ιουλίου
Για τους δασικούς χάρτες που είναι αναρτημένοι η προθεσμία για την υποβολή αντιρρήσεων, την υποβολή αίτησης για τη διόρθωση των πρόδηλων σφαλμάτων του χάρτη και την αίτηση εξαγοράς ή χρήσης εκτάσεων δασικού χαρακτήρα που έχουν εκχερσωθεί για γεωργική καλλιέργεια και είναι ενταγμένες στο ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων) είναι η 27η Ιουλίου και όπως επισημαίνεται από την αρμόδια πολιτική ηγεσία δεν θα δοθεί δεύτερη παράταση καθώς μέχρι τον Σεπτέμβριο πρέπει να έχει προχωρήσει η μερική κύρωση των χαρτών.
Να σημειωθεί ότι στις 27 Ιουλίου λήγει η δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση όσοι είναι ενταγμένοι στο ΟΣΔΕ και η έκτασή τους είναι εκχερσωμένη.
Ο νόμος για τις αιτήσεις εξαγοράς παραμένει ανοιχτός για τις προ του 1975 τροποποιημένες εκτάσεις μέχρι το 2018. Επίσης ο νόμος είναι ανοικτός για όσους έχουν τροποποιήσει τις χρήσεις από το 1975, έως το 2007, χωρίς όριο χρόνου.
Την ίδια προθεσμία έχουν και οι δήμοι για να δηλώσουν τους οικισμούς τους και τις οικιστικές πυκνώσεις, προκειμένου να μην θέσουν μελλοντικά σε μεγάλες περιπέτειες δημότες τους.
Η καθυστέρηση ορισμένων δήμων να ανταποκριθούν έκανε πρόσφατα τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλο να σχολιάσει χαρακτηριστικά: «Η στάση κάποιων δημάρχων που δεν συνεργάζονται, γεννά υποψίες και ανησυχίες. Αυτοί οι Δήμοι αμφισβητούν ευθέως τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των πολιτών. Μετά τις 27 Ιουλίου θα είναι πολύ αργά για διορθώσεις» ανέφερε, προσθέτοντας ότι «οι Δήμοι της Χαλκιδικής και του νομού Θεσσαλονίκης έχουν μεγάλες καθυστερήσεις».
Ειδικότερα, ενημέρωσε ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα συνεργασίας και προστασίας περιοχών κατοικίας και οικιστικών πυκνώσεων έχουν οι Δήμοι Κασσάνδρας, Σιθωνίας, Νέας Προποντίδας και στον νομό Θεσσαλονίκης οι Δήμοι Ωραιοκάστρου και Δέλτα.
