Οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες εξετάζουν σήμερα το σχέδιο της δήλωσης για το μέλλον της Ευρώπης και υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκριθεί θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε. που θα γίνεται λόγος, έστω και με έμμεσο τρόπο, στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Είναι προφανές ότι η αναφορά αυτή δεν σημαίνει ότι τα εμπόδια ξεπεράστηκαν, αντίθετα μέσα στους επόμενους μήνες θα γίνουν μεγάλες πολιτικές αντιπαραθέσεις σε επίπεδο κρατών-μελών, ωστόσο δείχνει την αποφασιστικότητα των περισσότερων κρατών-μελών να προχωρήσουν μπροστά.
Έμμεση αναφορά στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων γίνεται στο σχέδιο της δήλωσης που αναμένεται να δημοσιοποιήσουν υπό μορφή Διακήρυξης οι Ευρωπαίοι ηγέτες, στο πλαίσιο της πανηγυρικής συνεδρίασης, στις 25 Μαρτίου, στη Ρώμη, για τα 60 χρόνια από την ίδρυση της σημερινής Ε.Ε. Το σχέδιο της δήλωσης κάνει αναφορά στην ανάγκη κατανόησης ότι κάποιες χώρες θα μπορούν να προχωρήσουν πιο στενά και γρήγορα σε κάποιους τομείς, κρατώντας την πόρτα ανοικτή για αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν αργότερα. Στο σχέδιο είναι διάχυτη η προσπάθεια, οι όποιες αναφορές για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων αφενός μεν να είναι έμμεσες και αφετέρου να μη δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στις χώρες που δεν επιθυμούν ενισχυμένες συνεργασίες, ώστε να μπορούν να αποδεχθούν το κείμενο.
Το προσχέδιο χωρίζεται σε τρεις ενότητες: 1) τονίζεται η ανάγκη να γίνει λεπτομερής παρουσίαση στους πολίτες των επιτευγμάτων της Ε.Ε., 2) αναφέρονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, και 3) δίνεται μια εικόνα της Ε.Ε. μετά το Brexit.
Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η Ε.Ε. καλείται τώρα να αντιμετωπίσει περιφερειακές διαμάχες, την τρομοκρατία, τις εντεινόμενες μεταναστευτικές πιέσεις, τον προστατευτισμό, αλλά και τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.
Στον οικονομικό τομέα
Στον οικονομικό τομέα, γίνεται αναφορά στην ανάγκη προσήλωσης της Ε.Ε. στη λειτουργία της κοινής αγοράς, στην αύξηση των επενδύσεων, στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και στην ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Τάσσεται υπέρ ενός πολυμερούς συστήματος που προστατεύει τους πολίτες, προωθεί το ελεύθερο εμπόριο και υπερασπίζεται το κράτος δικαίου.
Σε σχέση με την ασφάλεια, σημειώνει ότι η Ε.Ε. πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει περισσότερες ευθύνες, παραμένοντας προσηλωμένη στην ενίσχυση της κοινής ασφάλειας και άμυνας.
Στο «διά ταύτα», δηλαδή τις πολλές ταχύτητες, η διατύπωση που γίνεται στο προσχέδιο της κοινής δήλωσης αναφέρει: «Η Ε.Ε. θα εργαστεί από κοινού προκειμένου να προωθήσει το κοινό καλό, με την κατανόηση ότι κάποιοι από μας θα μπορούν να προχωρήσουν πιο στενά και γρήγορα σε κάποιους τομείς, κρατώντας την πόρτα ανοιχτή γι’ αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν αργότερα». Μιλάει δε για μια «ενιαία και αδιαίρετη Ένωση, η οποία ενεργεί από κοινού όταν αυτό είναι δυνατό και σε διαφορετικούς ρυθμούς όταν αυτό είναι απαραίτητο».
Οι ηγέτες των τεσσάρων χωρών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία) είχαν συνάντηση πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου, προκειμένου να συντονίσουν τις ενέργειές τους εν όψει της σημερινής συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης και τη δήλωση της Ρώμης. Οι εν λόγω χώρες δεν θέλουν να συμμετάσχουν σε ενισχυμένες συνεργασίες, αλλά δεν επιθυμούν να αφήσουν και τα άλλα κράτη-μέλη να προχωρήσουν, φοβούμενες περιθωριοποίησή τους.
Κόντρα για τον Τουσκ
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανανέωσαν χθες για τα επόμενα 2,5 χρόνια τη θητεία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ντόναλντ Τουσκ, παρακάμπτοντας τις εντονότατες αντιδράσεις της Πολωνίας, η οποία σε ένδειξη διαμαρτυρίας «μπλόκαρε» τα χθεσινά Συμπεράσματα της Συνόδου. Η ιδιαιτερότητα της χθεσινής εξέλιξης έχει να κάνει με το γεγονός ότι τον κ. Τουσκ πολέμησε η ίδια η χώρα του, αφού αυτή που μειοψήφησε ήταν η πρωθυπουργός της Πολωνίας… Για την εκλογή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου απαιτείται μια σύνθετη πλειοψηφία 21 χωρών-μελών, που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού.
Η παραπάνω πλειοψηφία επιτεύχθηκε χωρίς καμία δυσκολία, αφού υπέρ της ανανέωσης ψήφισαν όλοι οι χώρες-μέλη, εκτός της Πολωνίας. Η ενδοπολωνική κόντρα μεταξύ του προέδρου της χώρας Γιάρουσλαβ Κατσίνσκι και του Ντόναλντ Τουσκ υπάρχει εδώ και χρόνια. Ο κ. Κατσίνσκι (λαϊκιστής-εθνικιστής) κατηγορεί τον Ντόναλντ Τουσκ (φιλελεύθερος) ότι επεμβαίνει με ωμό τρόπο στην εσωτερική πολιτική κατάσταση στη χώρα, παραβιάζοντας την αρχή της ουδετερότητας που θα πρέπει να διακρίνει τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτή, βέβαια, είναι η αφορμή, γιατί υπάρχει μίσος μεταξύ των δύο πολιτικών εδώ και αρκετά χρόνια. Πάντως, οι Ευρωπαίοι ήταν αποφασισμένοι να παρακάμψουν τις αντιδράσεις και τις απειλές τις Βαρσοβίας, ενώ τα Συμπεράσματα της χθεσινής πρώτης μέρας της Συνόδου εκδόθηκαν με ευθύνη της προεδρίας λόγω έλλειψης ομοφωνίας.
Το χθεσινό επεισόδιο δεν είναι ό,τι καλύτερο για την εικόνα της Ε.Ε., η οποία τον τελευταίο καιρό βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές κρίσεις, ενώ διαφωνίες εκδηλώνονται πλέον ακόμη και σε αυτονόητα, όπως είναι η συναίνεση στην επιλογή ενός ανώτατου Ευρωπαίου αξιωματούχου.
Αλ. Τσίπρας: «Ναι», αλλά με έγκριση των λαών
Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο των Ευρωπαίων σοσιαλιστών, στην οποία συμμετείχε ως παρατηρητής.
Όπως είπε, οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στη διάρκεια της κρίσης καθήλωσαν οικονομικά και κοινωνικά την Ευρώπη και ανέβασαν πολιτικά την ακραία και λαϊκιστική Δεξιά. Σημείωσε δε πως η άμεση επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα είναι υπόθεση που αφορά όλη την Ε.E., καθώς με αφετηρία την Ελλάδα κάποιοι επιδιώκουν να αποσύρουν αυτό το κεκτημένο από την Ευρώπη.
Σύμφωνα με τον κ. Τσίπρα, η Διακήρυξη της Ρώμης δεν μπορεί να εμφανίζει μια ειδυλλιακή εικόνα της Ευρώπης – ότι όλα πάνε καλά. «Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στη διάρκεια της κρίσης καθήλωσαν οικονομικά και κοινωνικά την Ευρώπη και ανέβασαν πολιτικά την ακραία και λαϊκιστική Δεξιά», είπε ο κ. Τσίπρας, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός επισήμανε ότι «είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να διολισθήσουμε στη συντηρητική αντίληψη του σκληρού πυρήνα, τον οποίο πρέπει να αποφύγουμε». Σχετικά με τη συζήτηση για την Ευρώπη των διαφοροποιημένων βαθμών ολοκλήρωσης, τη χαρακτήρισε ενδιαφέρουσα για να προχωρήσει η διαδικασία της εμβάθυνσης, «υπό δύο, όμως, προϋποθέσεις: Πρώτον, δεν θα συνεπάγεται αλλαγή των ευρωπαϊκών Συνθηκών ερήμην των λαών Ευρώπης και, δεύτερον, οι ενισχυμένες συνεργασίες θα είναι ανοιχτές, χωρίς αποκλεισμούς και εξαιρέσεις».
