Συνέντευξη στον Ηλία Κουτσερή
Πέρασαν 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και… 200 μικρές αυτοτελείς ιστορίες έρχονται να μας διηγηθούν ανείπωτα και κρυφά γεγονότα εκείνης της ιστορικής περιόδου. «Τα Μικρά της Επανάστασης», όπως ονομάζονται στο σύνολό τους οι 200 ιστορίες, είναι το βιβλίο του εκπαιδευτικού και συγγραφέα Παύλου Κουτουζή που κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβριο από τις εκδόσεις «Διόπτρα».
Ο ίδιος, μιλώντας στο Ράδιο ΕΝΑ και στη ΜΑΓΝΗΣΙΑ, ισχυρίζεται ότι η ιστορία πρέπει να γράφεται σε απλή και κατανοητή γλώσσα, ώστε να προσλαμβάνεται εύκολα από τα παιδιά και το μη εξειδικευμένο κοινό. Άλλωστε, κάτι αντίστοιχο έκανε και στο δικό του βιβλίο το οποίο ήδη οι μαθητές του το έχουν «ρουφήξει» αναγνωστικά, γεγονός που είναι η μεγαλύτερη ανταπόδοση για τον ίδιο.
Πώς και ποιες ιστορίες επιλέξατε να συμπεριλάβετε στο βιβλίο;
Ξεκίνησα μελετώντας τις πηγές και προσπαθούσα κάθε φορά να βρω πράγματα που φαίνονταν ενδιαφέρονται ή ήταν άγνωστα στο ευρύ κοινό. Οδηγός μου σε όλη αυτή τη διαδικασία ήταν τα μαθήματά μου, καθώς είμαι εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Είχα την εμπειρία να παρατηρώ τι ΄΄περνάει΄΄ στο μη εκπαιδευμένο κοινό. Έτσι, επέλεξα 200 μικρές ιστορίες για περιστατικά που δεν ήταν γνωστά.
Η επιλογή του αριθμού των ιστοριών είναι σημειολογική από τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση;
Τα 200 χρόνια από την Επανάσταση έπαιξαν τον ρόλο τους, αλλά εξίσου και ο χρόνος που είχαμε να το προετοιμάσουμε.
Πώς έμειναν άγνωστες αυτές οι ιστορίες; Πιστεύετε ότι δεν προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των μελετητών ή ότι δεν αναζητήθηκαν από κανέναν;
Ακριβώς όπως το λέτε. Κάθε φορά, ο καινούργιος ιστορικός της επόμενης γενιάς πρέπει να βλέπει τι δεν έχει φωτιστεί και τι είναι αυτό που πρέπει να φωτιστεί στην επόμενη φάση. Το δεύτερο κομμάτι είναι ότι ο ιστορικός είναι δέσμιος του καιρού του. Όταν γράφεται η ιστορία προτάσσονται διαφορετικά πράγματα. Αυτές οι μικρές ιστορίες, λοιπόν, δεν προβάλλονταν, ακόμα και από πολιτικές σκοπιμότητες, θα μπορούσαμε να πούμε, γιατί δεν ήμασταν ακόμα έτοιμοι.
Και δοσμένες μέσα από άλλη οπτική γωνία και θεώρηση, όπως είπατε κι εσείς;
Η λογική λέει ότι η ιστορία πρέπει να γράφεται σε απλή γλώσσα, μικρά και κατανοητά κείμενα. Αυτό δηλαδή που έχουν ανάγκη τα παιδιά και το μη εξειδικευμένο κοινό. Δεν μπορούμε πια να «κατεβάζουμε» πολυσέλιδες μελέτες για μη εξειδικευμένο κοινό. Όταν χρειαστεί να γράψουμε για τους συναδέλφους μας, τότε μόνο θα είμαστε πολύ αναλυτικοί.
Τα κείμενα έχουν γραφεί, δηλαδή, με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι εύπεπτα και ευανάγνωστα σε κάθε ηλικία;
Τα κείμενα ξεκίνησαν με την ιδέα της κ.Μαργαρίτας Μυτιληναίου, που είναι η γενική διευθύντρια στο ραδιοφωνικό σταθμό «Αθήνα 9,84». Στην αρχή ήταν ραδιοφωνικά κείμενα και υπήρχε ο περιορισμός της μονόλεπτης ανάγνωσης και τα οποία έμπαιναν εμβόλιμα κατά τη διάρκεια του προγράμματος και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Επομένως, έπρεπε να διαμορφωθούν ραδιοφωνικά. Να υπάρχει πληροφορία άμεσα αφομοιώσιμη.
Χωράνε πραγματικά μέσα σε 200 ιστορίες όλα όσα δεν ξέρουμε για την Ελληνική Επανάσταση; Γιατί φαντάζομαι ότι ο όγκος των πληροφοριών είναι μεγάλος…
Ακριβώς αυτό που λέτε, εξηγούσα στα παιδιά στο σχολείο πρόσφατα, στο μάθημα της γλώσσας. Τους εξηγούσα τι είναι ο τίτλος. Στο βιβλίο, όπως θα δείτε, όλοι οι τίτλοι είναι παιγνιώδεις. Τους ρωτούσα ποιοι είναι οι καλύτεροι για να γράφουν τίτλους και γιατί, και μου απαντούσαν οι δημοσιογράφοι, γιατί πρέπει να συμπυκνώνουν τα λεγόμενά τους. Επομένως, δεν χωράει να γραφεί όλος ο όγκος των πληροφοριών. Ο λόγος για τον οποίο γράφτηκε το βιβλίο είναι για να φέρει σε επαφή τον κόσμο με κάποια μικρά στοιχεία. Στο τέλος κάθε σελίδας υπάρχει αναλυτικότατη βιβλιογραφία στην οποία μπορεί όποιος θέλει να ανατρέξει για να ψάξει κι άλλα στοιχεία. Το βιβλίο επομένως είναι μια προτροπή, ένας «θούριος».
Είχατε πρώτες εντυπώσεις του βιβλίου από παιδιά που το πήραν στα χέρια τους;
Ναι, και μάλιστα αρκετές καλές κριτικές από μαθητές μου, και από το Λύκειο και από το Δημοτικό, που μόλις έμαθαν ότι κυκλοφόρησε θέλησαν να το πάρουν, να το διαβάσουν, να μου κάνουν ερωτήσεις. Εξεδήλωσαν ένα συγκινητικό ενδιαφέρον και να ξέρετε ότι το να βλέπει ένας εκπαιδευτικός τους μαθητές στο διάλειμμα να διαβάζουν το βιβλίο του, είναι η μεγαλύτερη ανταπόδοση, κι ας μην πουλήσει κανένα αντίτυπο. Σήμερα σκεφτόμουν, μάλιστα, γιατί να διδάσκουμε στα παιδιά μας ιστορία; Γιατί είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να αποκοπούν από τη νηπιότητα του παροντισμού. Όσο πιο νήπιο είναι ένα παιδάκι τόσο πιο έντονη έχει την αίσθηση του παρόντος. Όταν αρχίσει να διδάσκεται ιστορία και ενηλικιωθεί αρχίζει και κερδίζει την αίσθηση του χρόνου. Αυτό είναι μεγάλο εφόδιο. Αν δώσουμε στα παιδιά μας την αίσθηση του χρόνου θα έχουμε κερδίσει πάρα πολλά.
