Στο πρώτο μέρος της εκπομπής «Βιβλίο και Πολιτισμός», του πρώτου Σαββάτου του μελαγχολικού Οκτώβρη, στις 10:15 από τη συχνότητα του «Ράδιο Ένα 102,5», θα ταξιδέψουμε σε ονειρικούς κόσμους με τον αξεπέραστο «Κόμη Μοντεχρίστο» του Αλέξανδρου Δουμά, βιβλίο που το έχω συνδυασμένο με το χρυσό αλφάβητο μιας γλώσσας διακλαδιζόμενης μέσα μου από την παιδική μου ηλικία. Το βιβλίο επανακυκλοφορεί σε μια ποιοτική έκδοση στη σειρά κλασικής λογοτεχνίας Orbis Literae των εκδόσεων Gutenberg και των συντελεστών της που μένει πιστή στο πνεύμα του εμπνευστή της Δημήτρη Αρμάου στην εκπληκτική, πλήρη, μη λογοκριμένη αρχική έκδοση όπου συνήθως παραλείπονται αρκετές τολμηρές σκηνές, όπως τα περίφημα οράματα του οπίου ή η ωμή εκτέλεση των καταδίκων. Η επιτυχία του βιβλίου σίγουρα οφείλεται και στην αλχημική μετάφραση του Ωρίωνα Αρκομάνη τον οποίο θα έχουμε κοντά μας. Ο ίδιος αποκαλεί τον εαυτό του θαυμαστή του κόμη Μοντεχρίστο ίσως γι’ αυτό η μετάφραση να είναι τόσο επιτυχημένη. Αξίζει να αναφερθώ στην αξεπέραστη αισθητική του Γιάννη Μαμάη για το δίτομο έργο που έχουμε ανά χείρας καθώς και στην υπεύθυνη της σειράς, Ζωή Μπέλλα, την οποία, όταν την συναναστρέφεσαι από κοντά, καταλαβαίνεις ότι έχεις να κάνεις με μια σχολή.
Με τις ιστορίες του Δουμά μεγάλωσαν και μεγαλώνουν γενιές και γενιές ενώ πολλοί διάβασαν τα έργα του διασκευασμένα ή και εικονογραφημένα. Ο Κόμης Μοντεχρίστος είναι ένας νιτσεϊκός υπεράνθρωπος έτσι όπως τον είδε ο Γκράμσι στα «Τετράδια της Φυλακής», ο οποίος θεωρεί μάλιστα ότι «ένα μεγάλο μέρος του αποκαλούμενου νιτσεϊκού υπερανθρωπισμού δεν έχει ως πηγή τον Ζαρατούστρα αλλά τον Κόμητα του Μοντε-Χρίστο του Δουμά ο οποίος ταυτίζεται με το αρχέγονο αίσθημα του άδικου και της απόδοσης δικαιοσύνης». Ενώ ο Έκο τον βάφτισε υπεράνθρωπο των μαζών. Ένας υπεράνθρωπος τον οποίο έχει πάντα ανάγκη ο κόσμος και ειδικότερα στις μέρες μας που οι πανανθρώπινες αξίες φαίνεται να φθίνουν.
Εδμόνδος Νταντές /Μόντε-Χρίστο, δυο ονόματα του ήρωα με τους πολλαπλούς ρόλους. Το Εντμόν Νταντές, που παραπέμπει στον Δάντη και την κόλαση του, που δεν είναι άλλη από τη φυλακή του φρουρίου του Ιφ, ενώ το Καθαρτήριο είναι το Παρίσι. Ο κύκλος θανάτου και ανάστασης, από το κολασμένο δεσμωτήριο του Ιφ, θα επιστρέφει μετά από 33 χρόνια στο Παρίσι και θα μεταμορφωθεί σε Κόμη Μοντεχρίστο. Ο Εδμόνδος Νταντές νεαρός υποπλοίαρχος του πλοίου «Φαραώ», ο οποίος το 1815, στη Μασσαλία, κατηγορείται αδίκως ως βοναπαρτιστής πράκτορας, σύμφωνα με όσα, σε επιστολή, κάποιος ανωνύμως καταγγέλλει. Η σκευωρία στήθηκε από τον λογιστή του πλοίου, που είναι ερωτευμένος με την αγαπημένη του Εδμόνδου, επιδίωξη του οποίου είναι να τον βγάλει από τη μέση, για να πάρει τη θέση του στην καρδιά της αγαπημένης του, κάτι που πετυχαίνει. Ο υποπλοίαρχος καταδικάζεται και φυλακίζεται στο φρούριο Ιφ, από όπου επιτυγχάνει να δραπετεύσει. Αφού αποκτήσει τον θησαυρό του Ιταλού αββά και συγκρατουμένου του, θέτει σε εφαρμογή το ένα σατανικό σχέδιό του. Διακυβεύματα του βιβλίου πολλαπλά και επίκαιρα: η δικαιοσύνη, η αδικία, οι Τράπεζες και οι τραπεζίτες, ο έρωτας και η προδοσία, ο οίκτος, η εκδίκηση η αρμονία. Ένα βιβλίο που οφείλει να διαβαστεί από όλους και οι εκδόσεις Gutenberg μας δίνουν την ευκαιρία.
Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής, η Χρύσα Τσαγανού θα μας μιλήσει για το Βυζαντινό μουσείο Μακρινίτσας που δημιουργήθηκε πρόσφατα και φιλοξενεί εκκλησιαστικά κειμήλια από το 13ο αιώνα.
