Ενα γονιδίωμα ούτε μία, ούτε δύο αλλά έξι φορές μεγαλύτερο από το ανθρώπινο κατάφεραν να αποκωδικοποιήσουν ερευνητές του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία. Σε ποιο (τεράστιο) ον ανήκει ένα τέτοιο γονιδίωμα; θα αναρωτιέστε, και ευλόγως. Μα σε ένα ζώο πολλές φορές μικρότερο από τον άνθρωπο, θα σας απαντήσουμε.
Πρόκειται συγκεκριμένα για την αποκαλούμενη ισπανική σαλαμάνδρα (Pleurodeles waltl), η οποία ενδημεί στην Ιβηρική χερσόνησο και στο Μαρόκο, είναι ραβδωτή και μπορεί στη φύση να φθάσει σε μήκος τα 30 εκατοστά. Ενδιαφέρουσα η είδηση αν είναι κάποιος «αμφιβιολόγος», πιθανώς θα σχολιάσετε. Ενδιαφέρουσα για όλους μας, θα σας πληροφορήσουμε, αφού αυτή η ταπεινή σαλαμάνδρα μπορεί μια ημέρα να χαρίσει στους ανθρώπους νέα ολόδικά τους αναγεννημένα άκρα, ακόμα και αναγεννημένο εγκέφαλο!
Το μεγάλο γονιδίωμα
Είναι η πρώτη φορά που αποκωδικοποιείται πλήρως το γονιδίωμα σαλαμάνδρας, ένα επίτευγμα το οποίο δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Communications» και ανοίγει τον δρόμο νέων ανακαλύψεων για την αναγέννηση ανθρώπινων ιστών με «πυξίδα» τη μοναδική ικανότητα αυτού του αμφιβίου να αναγεννά πλήρως τα άκρα του αλλά και τους νευρώνες του εγκεφάλου του.
Οπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο δρ Αλμπέρτο Τζόβεν, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας του Ινστιτούτου Καρολίνσκα και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, «ήταν μια μεγάλη πρόκληση για εμάς να αποκωδικοποιήσουμε ένα τόσο μεγάλο γονιδίωμα, κάτι που δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς τις τεχνικές αλληλούχησης του γονιδιώματος νέας γενιάς που έχουμε πλέον στα χέρια μας και οι οποίες επιτρέπουν την ταυτόχρονη αποκωδικοποίηση τεράστιου όγκου γενετικής πληροφορίας σε πολύ συντομότερο διάστημα χρόνου. Συγχρόνως οι εξελίξεις στην υπολογιστική βιολογία επέτρεψαν στους ειδικούς της ομάδας μας να τοποθετούν πολύ ταχύτερα το ένα δίπλα στο άλλο τα κομμάτια του γενετικού παζλ. Συνολικά χρειάστηκαν περί τα δύο έτη για να ολοκληρώσουμε την αποκωδικοποίηση τόσο του γονιδιώματος όσο και του μεταγραφώματος (σ.σ.: πρόκειται για την πλήρη αλληλουχία των RNA που συντίθενται υπό τις οδηγίες των γονιδίων σε έναν οργανισμό) της σαλαμάνδρας. Ολες αυτές οι πληροφορίες μάς παρέχουν τώρα τεράστιο υλικό προς μελέτη σχετικά με το πώς λειτουργούν και εκφράζονται διαφορετικά γονίδια του αμφιβίου σε διαφορετικούς ιστούς, κυρίως κατά τη διαδικασία της αναγέννησής τους».
