Η «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος» καθιερώθηκε με ομόφωνη απόφαση της Βουλής τον Ιανουάριο του 2004 και τιμάται κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου, για να τιμηθεί η μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων, που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και να εξαρθεί ο ηρωισμός των Χριστιανών Ελλήνων, που με κίνδυνο της ζωής τους στην κατεχόμενη Ελλάδα, έσωσαν πολλούς Εβραίους συμπολίτες τους από βέβαιο θάνατο.
Στον Βόλο, η ιστορική αυτή επέτειος θα τιμηθεί αύριο Κυριακή 5 Φεβρουαρίου σε μια εκδήλωση που διοργανώνει η Ισραηλιτική Κοινότητα Βόλου με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τον Δήμο Βόλου
Στην εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί θα μιλήσει και ο καθηγητής, ιστορικός και συγγραφέας*, κ. Αναστάσιος Καράμπαμπας, με θέμα της ομιλίας του «Το Ολοκαύτωμα: ιστορία, μνήμη και μεταλαμπάδευση στις νεότερες γενιές».
Λίγες ώρες πριν την εκδήλωση, ο κ. Καράμπαμπας μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή για το βιβλίο του, που ερευνά σε βάθος την ζωή των Ελλήνων Εβραίων, ενώ έκανε ειδική αναφορά στον Βόλο, που αποτελεί μία από τις λιγοστές περιοχές στην Ελλάδα, που αγκάλιασε τους Έλληνες Εβραίους, διατηρώντας μέχρι και σήμερα μια μεγάλη και ενεργή κοινότητα.
Ο Βόλος έχει μια «ειδική» εβραϊκή
κοινότητα από τα αρχαία χρόνια
Όπως επεσήμανε ο κ. Καράμπαμπας, το Ολοκαύτωμα είναι μια μαύρη σελίδα της ιστορίας της Ευρώπης και του κόσμου και είναι δύσκολο σήμερα να μιλάμε, να καταλαβαίνουμε ακριβώς τι έχει γίνει όταν 6εκ. άνθρωποι, 1,5 εκ. παιδιά πήγαν στους θαλάμους αερίων.
«Σήμερα το πιο σημαντικό είναι η μετάδοση, η μεταλαμπάδευση, τι θα πούμε στις νέες γενιές. Κάθε μέρα έχω μπροστά μου μαθητές και φοιτητές και σκέφτομαι τι μπορώ να τους μεταδώσω έτσι ώστε να μην κάνουμε τα ίδια λάθη, γιατί ο πόλεμος είναι εύκολος και το βλέπουμε σήμερα σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Δεν υπάρχει γενοκτονία όπως τότε, αλλά δεν ξέρουμε ο άνθρωπος τι μπορεί να κάνει και πιστεύω ότι με τις αξίες, με τις γνώσεις μπορούμε να καταπολεμήσουμε τον αντισημιτισμό, στον ρατσισμό και κάθε μορφής προκατάληψη», επεσήμανε ο διακεκριμένος καθηγητής.
«Μέσα στα πλαίσια των Ελλήνων Εβραίων και της ιστορίας τους, ο Βόλος έχει μια ειδική θέση. Είχε μια πολύ δυνατή κοινότητα, περίπου 1000 μέλη στις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε οι Εβραίοι βοήθησαν πολύ στο να χτιστεί η πόλη», επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Μια μειοψηφία Εβραίων εκτοπίστηκε από τον Βόλο
Ο κ. Καράμπαμπας αναφέρθηκε και στο βιβλίο του με τίτλο «Στα ίχνη των Εβραίων της Ελλάδας», ένα βιβλίο που χρειάζεται δέκα χρόνια έρευνας για να υλοποιηθεί με τον συγγραφέα να αναζητεί «ίχνη» ελληνικών εβραϊκών κοινοτήτων σε πολλά σημεία της χώρας. Ωστόσο, όπως ανέφερε, το σχεδόν το 90% των Ελλήνων Εβραίων εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα, οπότε ήταν δύσκολο να βρει τα ίχνη τους.
Αυτό όμως δεν ίσχυσε σε αυτό τον βαθμό για τη Θεσσαλία και ιδίως για τον Βόλο. Ο κ. Καράμπαμπας επεσήμανε πως ο Βόλος, η Λάρισα, τα Τρίκαλα και η Καρδίτσα, βοήθησαν με τους τοπικούς παράγοντες να μην εκτοπιστούν οι περισσότεροι Εβραίοι, ενώ σημείωσε πως από τον Βόλο εκτοπίστηκαν 155 από 882 άτομα που ζούσαν στην πόλη πριν τον πόλεμο. Αυτό σημαίνει πως επρόκειτο για μία μειοψηφία η οποία και εκτοπίστηκε,
«Ο τίτλος για τη Θεσσαλία στο βιβλίο μου είναι η μεγάλη αντίσταση, η δύναμη της αντίστασης. Η αντίσταση έπαιξε μεγάλο ρόλο και πολλοί διέφυγαν στο Πήλιο, κρύφτηκαν και μπόρεσαν να επιβιώσουν. Η Θεσσαλία έχει μια ειδική μεταχείριση στο βιβλίο μου», υπογράμμισε ο Καθηγητής και αναφέρθηκε στον Βόλο και το παράδειγμά του.
«Στον Βόλο έχουμε τον Δήμαρχο, τον Μητροπολίτη, τον Διευθυντή της Αστυνομίας καθώς και τον Γερμανό πρόξενο Έλμουτ Σέφελ και όλοι μαζί έκαναν τα πάντα για να φυγαδεύσουν και να κρύψουν τους Εβραίους. Ειδικά αυτό με τον Γερμανό πρόξενο, δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Όλοι έπαιξαν κάποιο μεγάλο ρόλο. Ωστόσο πρέπει να πούμε ότι η Ελλάδα δυστυχώς δεν ήταν μόνο αυτό, υπήρχαν και αυτοί που βοήθησαν τους Γερμανούς να εντοπίσουν τους Εβραίους, αυτοί που καταπάτησαν περιουσίες. Καλό είναι σήμερα, 80 χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα να λέμε την αλήθεια. Υπήρχαν οι ήρωες αλλά υπήρχαν και οι δωσίλογοι», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Καράμπαμπας.
Στην Ελλάδα καθυστέρησε
η αφύπνιση της ιστορικής μνήμης
Αναφερόμενος στην συζήτηση για την ανάδειξη της αλήθειας και της ιστορικής μνήμης, ο Καθηγητής επεσήμανε πως ενώ η Δυτική Ευρώπη ξεκίνησε να μιλά, να ερευνά και να καταγράφει από την δεκαετία του ’80, στην Ελλάδα υπήρξε καθυστέρηση και την τελευταία 10ετία- 20ετία υπάρχει η αφύπνιση της μνήμης.
«Είμαστε μια μικρή χώρα , μια χώρα που έζησε πολλές δύσκολες καταστάσεις, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε τον εμφύλιο, μετά τη χούντα, μετά την μεταπολίτευση, την οικονομική αστάθεια. Όλα αυτά δεν βοήθησαν στο να γίνει η αφύπνιση αυτής της μνήμης. Τώρα πιστεύω ότι είμαστε πλέον έτοιμοι. Αργήσαμε από τη μία μεν, αλλά από την άλλη προσπαθούμε σήμερα όλοι μαζί, ο καθένας στον τομέα του, οι ιστορικοί, οι πολιτικοί, ο καθένας με την αποστολή του, προσπαθεί να αναδείξει αυτή την ιστορία και όλοι μαζί να καταφέρουμε κάτι, να σώσουμε τις νεότερες γενιές από την προκατάληψη και από τον ρατσισμό», επεσήμανε.
Υπάρχουν ακόμη προκαταλήψεις για τους Εβραίους
Σε ότι αφορά στους Εβραίους, η ιστορία αλλά και η σύγχρονη πραγματικότητα θέλει ακόμη να υπάρχουν προκαταλήψεις ακόμη και ρατσισμός, αν δει κανείς την άνθιση ναζιστικών κινημάτων στην Ευρώπη. «Ο Έλληνας, και το έχουμε δει στην ιστορία και το έχουμε ερευνήσει, δεν ήταν ποτέ βίαιος, οπότε υπήρχε αντισημιτισμός, δεν ήταν ποτέ βίαιος . Στην Ανατολική Ευρώπη υπήρχαν τα πογκρόμ, βίαιες επιθέσεις κατά των Εβραίων με χιλιάδες πολλές φορές θύματα πριν έρθουν καν οι Γερμανοί. Αυτό στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Όμως είναι αλήθεια ότι μέχρι και σήμερα υπάρχουν μεγάλες προκαταλήψεις κατά των Εβραίων, δεν είναι ποτέ βίαιες, αλλά στις έρευνες που έχουν γίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση κι έχω βάλει αυτές τις έρευνες στο βιβλίο μου, καταλαβαίνουμε ότι τα υψηλότερα ποσοστά προκατάληψης κατά των Εβραίων είναι στην Ελλάδα, την Πολωνία και την Ουγγαρία», κατέληξε.
Το βιβλίο του με τον τίτλο «Στα ίχνη των Εβραίων της Ελλάδας» κυκλοφορεί απ΄τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
