Απ. Βανταράκης: Δεν υπάρχει ακόμη συστηματική ιχνηλάτηση κι έλεγχος της διασποράς

Για κενά στρατηγικής απ΄το κράτος μιλά ο Καθηγητής Υγιεινής και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων

Για έλλειψη συστηματικής ιχνηλάτησης και έλεγχο της διασποράς, δέκα μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας κάνει λόγο ο Καθηγητής Υγιεινής του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων , Απόστολος Βανταράκης, μιλώντας στο «Ράδιο Ένα 102,5» και στον Ηλία Κουτσερή, τονίζοντας πως η κυβέρνηση έχει φτάσει στο σημείο να κυνηγά τα κρούσματα, καθώς κινείται χωρίς στρατηγική.
Ο Καθηγητής τόνισε πως η πανδημία είναι πολυδιάστατη και πρέπει να γίνει ένα σύνολο δράσεων για να αναχαιτιστεί, ενώ σχολίασε πως δομές όπως η «Βοήθεια στο Σπίτι» δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμη, για να ενισχύσουν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.

Πως χαρακτηρίζετε κ. Καθηγητά, την εξελισσόμενη με τον κορωνοϊό κατάσταση;

Δεν ξέρω αν μπορούμε την παρούσα κατάσταση να τη χαρακτηρίσουμε προβλέψιμη με την έννοια ότι στις επιδημίες υπάρχουν κύματα. Κατά τη γνώμη μου η διαδικασία που ακολουθείται είναι μάλλον απρογραμμάτιστη. Δηλαδή αυτή τη στιγμή φαίνεται πάλι αύξηση των κρουσμάτων, ανοίξαμε μετά το τεράστιο lockdown των 10 εβδομάδων και σε μερικές περιοχές ήταν και 12 εβδομάδες, που έπρεπε να ανοίξουμε, χωρίς όμως να προετοιμάσουμε τον κόσμο.
Οπότε εμφανιζόμαστε πάλι να κυνηγάμε τα κρούσματα, δηλαδή να αυξάνονται ή να μειώνονται ανάλογα με τον κόσμο που βγαίνει. Ο κόσμος όμως δεν είναι ενημερωμένος. Ενημέρωση δεν είναι μόνο, τι πρέπει να προσέχει, αλλά είναι η ιχνηλάτηση που δεν γίνεται, ο έλεγχος της διασποράς που δεν γίνεται ακόμη και συστηματική ενημέρωση, δεν γίνεται. Μιλώντας για παράδειγμα για τα σχολεία… Ανοίξαμε τα σχολεία και είχαμε στη διάθεσή μας οκτώ έως δέκα εβδομάδες να ενημερώσουμε τα σχολεία, μέσα από την online εκπαίδευση τι θα πρέπει να κάνουν με τον κορωνοϊό. Στο καινούργιο σχολείο δεν έγιναν τέτοιες εκπαιδεύσεις, πράγματα που δεν κοστίζουν και ιδιαίτερα.
Την ίδια στιγμή η συστηματική ιχνηλάτηση δεν γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο κι ο ΕΟΔΥ με μεγάλη προσπάθεια ανθρώπων «τρέχει» σε όλη την Ελλάδα. Όμως κατά τη γνώμη μου δεν γίνονται έτσι οι ταχύτητες αντιμετώπισης. Είμαστε ένα νοσοκομειακοκεντρικό κράτος που ξεκινά από το τρίτο επίπεδο και προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα που έχει στο πρώτο επίπεδο, δηλαδή στην κοινότητα. Επειδή οι πανδημίες και επιδημίες λύνονται στην κοινότητα, ακολουθούμε από πίσω τα κρούσματα.

Θυμάμαι που όταν είχαμε μιλήσει ξανά, είχατε αντιδράσει έντονα όταν ακούσατε ότι το Νοσοκομείο Βόλου, όπως κι άλλα Νοσοκομεία θα γίνουν Εμβολιαστικά Κέντρα…

Δηλώνεται περίτρανα η αδυναμία που έχουμε στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, η οποία όμως θα λυθεί εν μέσω πανδημίας; Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να υπάρχουν σημαντικά θαρραλέα βήματα προς αυτό. Για παράδειγμα έχουμε τη Βοήθεια στο Σπίτι, που είναι μία δομή που «τρέχει» πολλά χρόνια στην Ελλάδα, πάνω από δέκα χρόνια. Γιατί λοιπόν να μην εμπλέκονται οι άνθρωποι της Βοήθειας στο Σπίτι, που οι περισσότεροι είναι νοσηλευτές, κάνοντας μια ταχεία εκπαίδευση και να πηγαίνουν στα απομακρυσμένα σημεία της χώρας; Αυτή είναι η δουλειά τους. Και να κάνουν rapid test και ότι χρειάζεται. Νοσηλευτές είναι. Για να δείτε ότι δεν θεωρητικολογώ, αλλά τονίζω ότι με ένα απλό παράδειγμα, πως θα μπορούσες να εντατικοποιήσεις την πρωτοβάθμια πρόληψη.
Ένα αντίστοιχο παράδειγμα και για την εκπαίδευση. Έχουμε σχολικούς νοσηλευτές. Εντατικοποίησε την ενημέρωση των σχολικών νοσηλευτών online στα σχολεία έστω κι αν μειώσεις από άλλα πράγματα ώρες. Αυτά τα δύο πράγματα δεν κοστίζουν και είναι σε τοπικο επίπεδο. Όμως το κράτος προσπαθεί νοσοκομειακοκεντρικά να κρατά την κατάσταση στα χέρια του ενώ δεν μπορεί να την ελέγξει κι αυτό είναι φανερό, γιατί έχουμε την τακτική του ακορντεόν. Όταν αυξάνονται τα κρούσματα, κλείνουμε, όταν μειώνονται τα κρούσματα, ανοίγουμε. Το είπε και ο Πρωθυπουργός αυτό και πραγματικά ξαφνιάζουμε που προχωράμε με το …βλέπουμε και κάνουμε. Βλέπουμε και κάνουμε σε μια πανδημία; Όχι. Βλέπουμε και κάνουμε όταν εξαρτώνται πράγματα από άλλους όπως για παράδειγμα τα εμβόλια. Υπάρχουν ζητήματα αγοράς, ποσοτήτων κτλ. Εκεί το καταλαβαίνω. Όμως βλέπουμε και κάνουμε στις δικές μας δομές; Όχι. Έχω μεγάλη διαφωνία στον τρόπο της στρατηγικής.

Επειδή είπατε για τα εμβόλια, υπάρχει νομίζω απογοήτευση του κόσμου, που περίμενε να εμβολιαστεί κι τελικά, έχει μείνει στην αναμονή…

Το… «αστείο» της υπόθεσης είναι ότι ο κόσμος είναι πολύ πιο υπεύθυνος τελικά. Στο πρώτο κύμα ας θυμηθούμε πόσο πειθαρχημένος ήταν ο κόσμος. Μετά με τα εμβόλια όλοι έλεγαν ότι ο κόσμος θα είναι γεμάτος από αντιεμβολιαστές και απέδειξε ακριβώς το αντίθετο και για τις καθυστερήσεις στα εμβόλια δεν έφταιγε ο κόσμος. Φταίει η έλλειψη οργάνωσης. Λέγαμε να κάνουμε Εμβολιαστικά Κέντρα τα Κέντρα Υγείας κι έκλεισαν κι αυτά ουσιαστικά. Μην πετάμε το μπαλάκι στον κόσμο και την ατομική ευθύνη. Τώρα υπάρχει μόνο κρατική ευθύνη και δεν μιλώ αντιπολιτευτικά. Εννοώ τον ρόλο που πρέπει να έχει ένα ευνομούμενο κράτος στην υγειονομική στρατηγική στην πανδημία.
Αυτή τη στιγμή, εγώ είμαι καθηγητής στην Ιατρική, δεν είμαι όμως κλινικός γιατρός και δεν ξέρω πότε θα κάνω εμβόλιο. Και δεν έχω ιδέα γιατί δεν ξέρουμε πότε θα τα πάρουμε τα εμβόλια. Έχει βγει μία στρατηγική που λέει ότι είμαι η τέταρτη ή η πέμπτη ομάδα, όμως δεν λένε πότε θα εμβολιαστεί αυτή η πέμπτη ομάδα. Θα είναι τώρα; Γιατί εάν είναι να το κάνω τον Ιούνιο, τι να το κάνω;

Οι μεταλλάξεις που ακούγονται, σας τρομάζουν;

Οι μεταλλάξεις είναι κάτι δεδομένο και λογικό. Μιλάμε για ιογενείς αναπνευστικές λοιμώξεις και για ιούς αναπνευστικούς που μεταδίδονται εύκολα, οπότε όσο περνά από τον έναν άνθρωπο στον άλλο, η μεταλλαξιμότητά του θα αυξάνεται και θα υπάρχει ενδεχομένως και μια καινούργια μετάλλαξη. Αυτό όμως είναι κάτι που το περιμένουμε. Το ζητούμενο είναι αυτές οι μεταλλάξεις τι χαρακτηριστικά θα έχουν κι αν τα εμβόλια τις καλύπτουν. Δεν μπορείς να πεις ότι κάνω το εμβόλιο και τέλος, γιατί υπάρχουν και τα άλλα στελέχη του ιού, δεν έχουν χαθεί. Μπορεί λοιπόν να μην έχεις το φοβερό αποτέλεσμα που ήθελες, αλλά από την άλλη δεν μπορείς να πεις και όχι. Άρα θα κυνηγήσεις τις μεταλλάξεις, θα φτιάξεις νέα εμβόλια να πλαισιώσεις τον πληθυσμό. Αυτό όμως που λέω ξεκάθαρα εδώ και μήνες είναι πως η μονοδιάστατη πολιτική υγείας στο ζήτημα της πανδημίας, δηλαδή πρώτα λέγαμε μονο για τις μάσκες, μετά μόνο για τα εμβόλια, τώρα για τις μεταλλάξεις. Η προσέγγιση όμως που κάνουμε στην πανδημία είναι πολυδιάστατη, γιατί μιλάμε για ένα δύσκολο έργο. Άρα μάσκες, εμβόλια, αυτοπεριορισμός, στρατηγική ιχνηλάτησης, διασποράς, ενημέρωση. Αν κοιτάς μόνο το ένα πράγμα δεν θα πετύχεις ποτέ και θα κυνηγάς από πίσω αυτή την κατάσταση.

Απ΄τα λεγόμενά σας, συμπεραίνω ότι η έξοδος προς την κανονικότητα θα επιφέρει επιπλέον προβλήματα εάν δεν αλλάξει η στρατηγική;

Θα σας μιλήσω με ένα παράδειγμα. Θέλεις να ανοίξεις την εστίαση κι έρχεσαι σε επικοινωνία με τους Συλλόγους Εστίασης και λες: θέλετε να ανοίξετε; Χρειάζονται αυτά τα χαρακτηριστικά κι αυτή η προφύλαξη. Εάν δεν τα τηρήσετε θα σας κλείσω επ’ αόριστον. Εάν γίνει έτσι, όλοι θα τηρήσουν τα μέτρα. Εγώ δεν είμαι υπέρ της χαλαρότητας, αλλά τα μέτρα πρέπει να είναι σταθερά. Δηλαδή το μέσα- έξω, το λίγο, δεν βοηθά. Δίνεις μια αστάθεια, ενώ ο κόσμος θέλει να πατήσει σε ένα σταθερό κράτος. Να ξέρει ότι αυτό θα το εφαρμόσει και θα υπάρξει μία σταθερή κατάσταση. Τον Μάρτιο η πανδημία δεν είναι σταθερές βάσεις για να πατήσεις. Τώρα όμως οι πληροφορίες που έχουμε είναι πολλές. Από τον Γενάρη του 2020 έχουν βγει 80.000 δημοσιεύσεις για τον κορωνοϊό. Υπάρχει η πληροφορία, δεν μπορούμε απλά να λέμε ότι μας ξάφνιασε. Τώρα είναι αναμενόμενα πράγματα, όπως το τρίτο κύμα.

Πότε βλέπετε να έρχεται αυτό το τρίτο κύμα;

Το ζητούμενο είναι το τρίτο κύμα τι θα περιέχει. Εάν θα έχει μεταλλάξεις, οπότε θα είναι τελείως διαφορετικά τα χαρακτηριστικά. Ο κόσμος είναι πολύ ευαισθητοποιημένος κι από την άλλη τον αφήνουμε χαλαρό, με τα μέτρα που βγάζουμε. Από τον κόσμο περιμένουμε ότι θα βγει. Είναι προτιμότερο τα μαγαζιά να είναι ανοιχτά, παρά να κλείνεις και να δημιουργείς την ένταση. Το τρίτο κύμα εξαρτάται κι από άλλους παράγοντες. Το πόσο έντονα θα μπορέσεις να κοντρολάρεις τη διασπορά στην κοινότητα. Όμως για να την κοντρολάρεις πρέπει να την ξέρεις κι ακόμη και τώρα δεν την ξέρεις. Τα τεστ που γίνονται στην κοινότητα είναι σκόρπια.

Εγγραφείτε στην ομάδα Magnesianews στο Viber για να λαμβάνετε ενημερώσεις.
Ακολουθήστε τη ροή Magnesianews στο Google News και μείνετε σε επαφή με ότι συμβαίνει.