Η πιο πιθανή συνεργασία φαντάζει αυτή, μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, αλλά χωρίς βέβαια να μπορεί να αποκλειστεί ο “ξαφνικός θάνατος” για ΝΔ μέσω μιας «κυβέρνησης ηττημένων, υποστηρίζει ο αναλυτής εκλογικής συμπεριφοράς σύμβουλος στρατηγικής και ιδρυτής της εταιρείας «Mastermind Analytics» κ. Απόστολος Πιστόλας*, σε συνέντευξή του στη «ΜΑΓΝΗΣΙΑ».
Ο Θεσσαλός, πρώην σύμβουλος του πρώην Πρωθυπουργού της Ουαλίας, ξεκαθαρίζει, ότι «το βασικό σενάριο της δεύτερης κάλπης και της δημιουργίας κυβέρνησης (είτε αυτοδύναμης, είτε συνεργασίας) μέσα από αυτήν, παραμένει.
Δίνοντας παράλληλα εξηγήσεις για τον τρόπο λειτουργίας του εκλογικού συστήματος, ξεκαθαρίζει, ότι «η απλή αναλογική, οδηγεί στη δημιουργία περισσότερων κομμάτων αλλά και συνασπισμών κομμάτων», ενώ αναλύοντας ακόμη περισσότερο τη διαφορά της με την ενισχυμένη αναλογική, δηλώνει, ότι «η απλή αναλογική, ευνοεί την ψήφο ιδεολογίας, ενώ η ενισχυμένη αναλογική, ευνοεί την ψήφο εξουσίας».
Σύμφωνα με τον κ. Πιστόλα, «σε περίπτωση που έχουμε δεύτερη κάλπη, το όριο της αυτοδυναμίας θα εξαρτηθεί από το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων», ενώ σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή των νέων σε αυτές τις εκλογές, φαίνεται ότι θα ευνοήσει περισσότερο το ΜεΡΑ25.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΑ ΚΟΥΤΣΕΡΗ
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, την αυτοδυναμία μέσω της πρώτης κάλπης, μάλλον… την ξεχνάμε. Ωστόσο, μέχρι πότε μπορεί να φθάσουμε χρονικά, να κάνουμε εκλογές;
Αυτοδυναμία στην πρώτη κάλπη δεν πρόκειται να υπάρξει, αυτό είναι δεδομένο. Αυτό που δε μπορεί να αποκλειστεί, αν και δεν είναι το βασικό σενάριο, είναι δύο ή παραπάνω κόμματα να φτάσουν μαζί τις 151 έδρες και να αποφασίσουν να συγκυβερνήσουν. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει μαζί να φτάσουν σε ποσοστά λίγο πάνω ή κάτω από 45% (εξαρτάται από το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που θα βρίσκονται εκτός Βουλής). Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό αυτό, τόσο χαμηλότερο ποσοστό θα απαιτείται για τις 151 έδρες. Βέβαια το βασικό σενάριο της δεύτερης κάλπης και της δημιουργίας κυβέρνησης (είτε αυτοδύναμης είτε συνεργασίας) μέσα από αυτήν παραμένει.
Πως λειτουργεί το σύστημα της απλής αναλογικής, πόσο δίκαιο είναι και που μπορεί να μας οδηγήσει;
Το σύστημα της απλής αναλογικής θεωρείται το πιο δημοκρατικό, καθώς τα κόμματα λαμβάνουν έδρες στη Βουλή με βάση τα ποσοστά τους (ειδικά όταν δεν υπάρχει κάποιο όριο εισόδου). Έτσι η απλή αναλογική ευνοεί την ψήφο ιδεολογίας. Ευνοεί δηλαδή την ψήφο προς κόμματα που βρίσκονται εγγύτερα στα «πιστεύω» του ψηφοφόρου, από ότι ψήφο σε κόμματα εξουσίας. Έτσι οδηγεί στη δημιουργία περισσότερων κομμάτων αλλά και συνασπισμών κομμάτων. Εάν στην Ελλάδα δεν υπήρχε το όριο του 3% η δημιουργία κομμάτων και η διασπορά ψηφοφόρων θα φαινόταν σε πολύ πιο έντονο βαθμό.
Σε μερικές χώρες η απλή αναλογική λειτουργεί σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό ενώ σε άλλες οδηγεί σε μη σταθερές κυβερνήσεις και επαναλαμβανόμενες εκλογές (πχ. Ισραήλ, Βουλγαρία). Θα πρέπει δηλαδή να δημιουργηθεί και η κατάλληλη νοοτροπία για να λειτουργήσει προς όφελος των ψηφοφόρων και της χώρας. Στην Ελλάδα, η απλή αναλογική θα σβηστεί από τις επόμενες εκλογές και θα επιστρέψουμε εκεί που έχουμε συνηθίσει, την ενισχυμένη.
Άρα, στη δεύτερη κάλπη, πάμε με την ενισχυμένη αναλογική, που μπορεί να μας … βγάλει από ποια αδιέξοδα; Είναι σημαντικές οι διαφορές με την απλή;
Η ενισχυμένη αναλογική, σε αντίθεση με την απλή, ευνοεί την ψήφο εξουσίας. Ψήφο δηλαδή σε κόμματα για να κυβερνήσουν ανεξάρτητα από το εάν είναι τα πιο κοντινά ιδεολογικά στον ψηφοφόρο ή όχι. Η πολύ σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο εκλογικών συστημάτων, είναι το μπόνους των εδρών στο πρώτο κόμμα. Στις εκλογές της δεύτερης κάλπης, εάν πάμε σε ένα τέτοιο σενάριο, το μπόνους των εδρών θα είναι κλιμακωτό. Στο 25% το πρώτο κόμμα θα λάβει 20 έδρες μπόνους. Από εκεί και έπειτα για κάθε 0,5% θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα. Στο 40% θα φτάσει το μάξιμουμ μπόνους των 50 εδρών. Έτσι οδηγούμαστε, είτε σε αυτοδύναμες κυβερνήσεις είτε σε κυβερνήσεις συνεργασίας με το πρώτο κόμμα να έχει τον πρώτο λόγο σε αυτές. Ο σχηματισμός κυβέρνησης δε δίχως το πρώτο κόμμα να συμμετέχει καθίσταται σχεδόν αδύνατος.
Ποια μπορεί να είναι τα σενάρια συνεργασίας αλλά και τα όρια της αυτοδυναμίας;
Υπάρχουν διάφορα σενάρια που μπορεί να οδηγήσουν σε κυβέρνηση συνεργασίας. Το ποια κόμματα θα περιλαμβάνει αυτή, προφανώς θα εξαρτηθεί από τα αποτελέσματα των εκλογών. Πάντως θα έλεγα πως είτε σε πρώτη, είτε σε δεύτερη κάλπη, η πιο πιθανή συνεργασία φαντάζει αυτή μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, χωρίς βέβαια να μπορεί να αποκλειστεί ο «ξαφνικός θάνατος» για ΝΔ μέσω μιας «κυβέρνησης ηττημένων» μετά την κάλπη του Μαΐου. Σε περίπτωση που έχουμε δεύτερη κάλπη, το όριο της αυτοδυναμίας θα εξαρτηθεί από το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων. Με ένα ποσοστό 8%, όσο ήταν στις εκλογές του 2019, απαιτείται το πρώτο κόμμα να έχει το 38% των ψήφων.
Πόσο μεγάλο ρόλο θα παίξει σε αυτές τις εκλογές, η ψήφος των απόδημων, η αποχή, αλλά και το ποσοστό των νέων που θα ψηφίσουν;
Η ψήφος των αποδήμων δυστυχώς σε αυτές τις εκλογές θα παίξει πολύ μικρό ρόλο καθώς δεν είμαστε πολλοί αυτοί που έχουμε εγγραφεί ώστε να ψηφίσουμε από τον τόπο κατοικίας. Χλιαρή επικοινωνία που οδήγησε σε μη πληροφόρηση και περιορισμοί δεν επέτρεψαν σε περισσότερους να εγγραφούν. Ελπίζω σε επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις να αλλάξει αυτό. Η αποχή σίγουρα θα έχει το ρόλο της. Το ποιος θα είναι αυτός θα εξαρτηθεί από τις ομάδες ψηφοφόρων που θα απέχουν περισσότερο ή λιγότερο. Για παράδειγμα αποχή ψηφοφόρων ΝΔ 2019, θα είναι αρνητικό για ΝΔ, αλλά αποχή των νέων ψηφοφόρων ή ψηφοφόρων δεξιών κομμάτων θα την ευνοήσει. Η συμμετοχή των νέων από την άλλη, θα ευνοήσει περισσότερο το ΜεΡΑ25 καθώς δείχνει να τα πηγαίνει καλά σε αυτήν την κατηγορία ψηφοφόρων. Επίσης ευνοημένος θα είναι, σε σχέση με τη ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ. Όσον αφορά τα δεξιά της ΝΔ, θα πρέπει να δούμε που θα κατευθυνθούν οι υποστηρικτές Κασιδιάρη καθώς το κόμμα του είχε υψηλά ποσοστά στις νέες ηλικίες.
*Ο Δρ. Απόστολος Πιστόλας κατέχει διδακτορικό στη συμπεριφορά ψηφοφόρων. Είναι επιβλέπων καθηγητής σε διδακτορικές διατριβές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού και αναλυτής εκλογικής συμπεριφοράς
