Κατά του μέτρου του lockdown, αλλά και των υπολοίπων οριζόντιων μέτρων, τα οποία ουσιαστικά δεν έχουν αποδώσει τέθηκε ο Καθηγητής Υγιεινής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων κ. Απόστολος Βανταράκης μιλώντας στο «Ράδιο ΕΝΑ 102,5» και στον Ηλία Κουτσερή. Ο Καθηγητής ανέφερε πως εάν ήταν στο χέρι του να αποφασίσει για την πορεία των μέτρων σε συνάρτηση με την πανδημία, θα άνοιγε τα πάντα στην κοινωνία, με πολύ αυστηρούς ωστόσο όρους, ενώ θα μετέφερε σε περιφερειακό επίπεδο δράσεις για τον εντοπισμό, την ιχνηλάτηση και την έρευνα των κρουσμάτων.
Τελικά κ. καθηγητά, αποδίδει το Lockdown, ποια είναι η εικόνα που έχετε για την πορεία της πανδημίας;
Ήδη είναι παραδεκτό κι από μέλη της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων ότι δεν έχει αποδώσει το lockdown τα αναμενόμενα και τα προσδοκώμενα με βάση αυτό που πίστευαν οι ίδιοι , δηλαδή και τα δύο Lockdown έχουν δείξει ότι έχουμε έναν σκληρο πυρήνα της παρουσίας του ιού στην κοινότητα, με αρκετή διασπορά σ’ όλη σχεδόν την Ελλάδα. Οπότε φαίνεται, ότι το Lockdown ως μέτρο δεν έχει αποδώσει τα μέγιστα και δυστυχώς συνεχίζεται χωρίς να προβλέπουμε μία χαλάρωση στην κατάσταση αναφορικά με τον αριθμό των κρουσμάτων κι αν θα γίνει, θα γίνει με βάση το πανδημικό κύμα, το οποίο έτσι κι αλλιώς θα πέσει, όπως γίνεται με τα πανδημικά κύματα. Κάπως έτσι θα συμβεί και σε αυτή την περίπτωση, χωρίς να έχουμε πάρει αυτά τα μέτρα για να επιταχύνουμε την απομείωση του κύματος και την προστασία του κοινού.
Δηλαδή τα κρούσματα θα μειωθούν λόγω της εξέλιξης του κύματος της πανδημίας και του καιρού και όχι τόσο λόγω εφαρμογής των μέτρων;
Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι οριζόντια. Έτσι κι αλλιώς είμαστε σε lockdown. Από Lockdown σε lockdown δεν υπάρχει καμία διαφορά, δηλαδή δεν είναι ένα διαφορετικό μέτρο, ουσιαστικά γίνεται λίγο πιο αυστηρό, αλλά είναι πάλι lockdown. Αυτό που φαίνεται είναι ότι για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα τα lockdown δεν αποδίδουν και δεν λύνουν το βασικό πρόβλημα και δεν θα μπορούσαν να το λύσουν γιατί δεν είναι μία πρακτική που αφορά την κοινότητα στο επίπεδο των προστατευτικών μέτρων.
Είναι ένα μέτρο καραντίνας, το οποίο το εφαρμόζεις κανονικά σε ακραίες καταστάσεις, δηλαδή δεν το εφαρμόζεις εξ αρχής, κι όταν κάνεις υπερχρήση αυτού, χωρίς να προσπαθείς να πάρει άλλα μέτρα πιο εξειδικευμένα, αυτό σου δείχνει ότι δεν αποδίδει. Πέρυσι όταν χρησιμοποιήθηκε ήταν σωστό και είχαμε και μικρή διασπορά στην κοινότητα. Τώρα για παράδειγμα, έχουμε την εργασία «ανοιχτή» , δεν την προστατεύουμε με επιθετικά μέτρα κι εκεί γεννιούνται συνέχεια κρούσματα.
Το lockdown τι νόημα έχει, αφού η εργασία είναι «ανοιχτή»; Θέλω να πω, πως δεν στοχεύουμε συγκεκριμένα και με συγκεκριμένους τρόπους. Το lockdown έχει να κάνει κυρίως με τον πολίτη, τον οποίο επηρεάζει πάρα πολύ στα κοινωνικά του χαρακτηριστικά και στα οικονομικά του και η εργασία είναι κλειστή για συγκεκριμένους χώρους, που δεν είναι τεκμηριωμένο ότι συμβάλλουν στην αύξηση των κρουσμάτων, γι’ αυτό και φαίνεται πως ενώ αυτοί οι χώροι είναι κλειστοί, τα κρούσματα δεν πέφτουν, ίσα ίσα αυξάνονται κιόλας. Όπως για παράδειγμα η εστίαση ή ο αθλητισμός, χώροι που είναι κλειστοί εδώ και μήνες, παρόλα αυτά τα κρούσματα αυξάνονται. Το Lockdown είναι μια ατυχέστατη λύση, που νομίζω ότι από τον Σεπτέμβριο και μετά θα έπρεπε να έχουμε πάρει πολλά προληπτικά μέτρα, εξατομικευμένα στην κοινότητα.
Τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα και τι άλλο πρέπει να εφαρμόσουμε; Τι θα κάνατε εσείς;
Εάν έπαιρνα αποφάσεις θα προσπαθούσα να ανοίξω τα πάντα στην κοινωνία, αλλά με συγκεκριμένο πολύ αυστηρό τρόπο. Θα προτιμούσα να έχω τα εστιατόρια ανοιχτά, αλλά με πολύ αυστηρά κριτήρια, έτσι κάθε εστιατόριο να εφαρμόζει τα κριτήρια και να έχω έναν πολύ σημαντικό και ισχυρό εποπτικό έλεγχο σε επίπεδο Περιφέρειας. Δεν γίνεται ο έλεγχος, η ιχνηλάτηση της διασποράς από το κέντρο, από τον ΕΟΔΥ. Δεν μπορεί να γίνει γιατί δεν είναι έτσι δομημένος ο ΕΟΔΥ, δεν φταίει ο ΕΟΔΥ γι’ αυτό. Θα έπρεπε να μεταφέρω όλες τις ευθύνες κατευθείαν στην Περιφέρεια, να προσπαθήσω να στηρίξω την Περιφέρεια για να μπορέσει να εφαρμόσει τα μέτρα και ταυτόχρονα να πλαισιώσω τα μέτρα σε εξατομικευμένο επίπεδο, δηλαδή άλλες ανάγκες έχει ο Βόλος, άλλες έχει η Πάτρα και σε επίπεδο σχολείων, εστίασης, αθλητισμού. Παίρνοντας συνέχεια οριζόντια μέτρα χωρίς να έχω καθίσει να δω εξατομικευμένα μέτρα ανά περιοχή, έτσι θα είμαστε συνέχεια, όχι ότι θα πέσει αυτό το κύμα, αλλά δεν θα μηδενιστεί, δεν θα πούμε ότι λύσαμε το πρόβλημα.
Ο εμβολιασμός πρέπει να επιταχυνθεί και είναι δεδομένο και να είμαστε σίγουροι ότι ο εμβολιασμός πιάνει τις μεταλλάξεις, γιατί δεν είμαστε σίγουροι ακόμη επιστημονικά. Τις περισσότερες τις πιάνει, αν όμως δεν τις πιάνει; Πάλι από Σεπτέμβριο- Οκτώβριο θα έχουμε αντίστοιχη κατάσταση.
Βλέπετε ότι αποδίδει ή θα αποδώσει κάποια στιγμή ο εμβολιασμός; Οι μεταλλάξεις σας ανησυχούν γενικότερα;
Οι μεταλλάξεις είναι κάτι αναμενόμενο. Δεν μιλάμε για έναν ιό που μεταδίδεται δύσκολα, είναι ένας ιός που μεταδίδεται μέσω του αέρα ή υδατοσταγονίδια, άρα μπορεί να κάνει μεταλλάξεις κι αυτό είναι δεδομένο. Υπάρχει μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων, το πόσες μεταλλάξεις μπορούν να μπλοκαριστούν από το εμβόλιο είναι ακόμη άγνωστο, καθώς τα εμβόλια είναι πολύ φρέσκα. Σαφώς οι μεταλλάξεις θα παίξουν έναν ρόλο, αλλά εάν θα μηδενίσουν τη δυνατότητα του εμβολίου, δεν το ξέρει κανείς ακόμη. Φυσικά όμως οι εμβολιασμοί και θα πρέπει να γίνουν. Από την άλλη όμως, δεν θα πρέπει να ξεχνιόμαστε και να έχουμε μέτρα τα οποία να συνδυάζονται σε αυτό το επίπεδο, προκειμένου να εφαρμόζονται στην κοινότητα, στην περίπτωση όμως που η κοινότητα είναι ανοιχτή. Γιατί τώρα έχουμε Lockdown και δεν έχουμε πάρει εξατομικευμένα μέτρα.
Έχουμε καταλήξει, εάν όσοι αριθμοί, όσα στοιχεία βλέπουν το φως της δημοσιότητας έχουν βάση αλήθειας, όπως αυτά τα στοιχεία για παράδειγμα με τα λύματα;
Χαίρομαι για την ερώτηση… Επειδή είμαι μέλος του Εθνικού Δικτύου Επιδημιολογίας Λυμάτων πιστεύω πως θα πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά η ανάλυση των λυμάτων. Δεν σημαίνει η παρουσία κάποιων θετικών αποτελεσμάτων στα λύματα ότι έχουμε κρούσματα στην κοινότητα με τον αντίστοιχο αριθμό. Υπάρχουν πολλοί παράμετροι, προκειμένου να μετασχηματίσεις το αποτέλεσμα που έχεις σε κρούσματα στην κοινότητα. Δεν θα πρέπει να εργαλιοποιούμε αυτό το αποτέλεσμα για δικούς μας λόγους. Τα λύματα θα μπορούσαν να είναι ένα πολύ ισχυρό αποτέλεσμα, το οποίο κάτω από συγκεκριμένες άλλες πληροφορίες , θα μπορούσε κανείς να το χρησιμοποιήσει και θα ήταν ένα στοιχείο που θα είχε μια προγνωστική ικανότητα. Προσέχουμε με αυτή την ανακοίνωση για τα λύματα, αφήνουμε την επιστημονική ομάδα να δουλέψει τα λύματα, όπως κάνουμε σε εβδομαδιαία βάση, για να προσθέσουμε ένα εργαλείο στον ΕΟΔΥ. Ενώ λέω ότι ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο, για τα κρούσματα, την ιχνηλάτηση κτλ, εδώ ο ΕΟΔΥ έχει πολύ σημαντικό ρόλο, γιατί μαζεύει από πέντε σημεία της Ελλάδας αποτελέσματα και είναι ένα εργαλείο για να έχει περισσότερα δεδομένα. Τα δεδομένα όμως δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με τρόπο απόλυτα ενδεικτικό. Και οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να ρωτούν τι σημαίνει η αύξηση πχ 10% στα λύματα.
