Με κριτική διάθεση, καταθέτοντας απτά παραδείγματα ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, επί χρόνια στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και νυν Βουλευτής Θεσσαλονίκης του Κινήματος Αλλαγής κ. Χάρης Καστανίδης μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή για την παρούσα υγειονομική κρίση, τις αβλεψίες της κυβέρνησης, αλλά και την οικονομική πολιτική που θα πρέπει να χαράξει από δω και πέρα η χώρα. Ο έμπειρος πολιτικός μίλησε και για τα εσωκομματικά του ΚΙΝ.ΑΛ αλλά και για την έννοια της δημιουργίας μιας μεγάλης κεντροαριστερής παράταξης.
κ. Υπουργέ, έχετε την ίδια άποψη για τον χειρισμό της πανδημίας από την κυβέρνηση και σήμερα όπως την περασμένη άνοιξη;
Υπάρχει τεράστια απόσταση στο γενικό lockdown που είχε αποφασιστεί στο πρώτο κύμα της πανδημίας και στον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετώπισε την έλευση του δεύτερου επιδημιολογικού κύματος. Λυπάμαι να πω, γιατί δεν θα το ήθελα σε μια στιγμή μάχης, θα προτιμούσα αυτό να το σχολιάζω μετά την καταπολέμηση της πανδημίας, αλλά η κυβέρνηση έδειξε να μην ενδιαφέρεται να πάρει στοιχειώδη μέτρα προετοιμασίας μεταξύ πρώτου και δεύτερου επιδημιολογικού κύματος. Παρότι όλοι γνωρίζαμε από τις προειδοποιήσεις που απηύθυναν με βεβαιότητα οι ειδικοί, επιδημιολόγοι και λοιμωξιολόγοι, ότι θα ακολουθούσε ένα πιο ισχυρό δεύτερο επιδημιολογικό κύμα.
Ξέρουμε από αυτά που οι επιστήμονες του κλάδου λένε, ότι ένας από τους βασικούς τρόπους μεταφοράς του ιού και μόλυνσης είναι ο συνωστισμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα δεν υπήρξε καμία πρόνοια να επεκταθούν, παρά το γεγονός ότι καθιέρωσε η κυβέρνηση από τον περασμένο Μάρτιο καθεστώς απευθείας αναθέσεων στις συμβάσεις του δημοσίου, το οποίοι από μόνο του αυτό είναι ένα κεφάλαιο που θέλει συζήτηση. Υπό έκτακτες συνθήκες νομοθέτησε το καθεστώς των απευθείας αναθέσεων. Έδωσε κάποιες γραμμές για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη , στην πόλη μου που είναι και η πιο δοκιμαζόμενη περιοχή της χώρας. Έδωσε λοιπόν τη δυνατότητα για μερικές περιφερειακές γραμμές με ανάθεση μετά το τέλος του πρώτου κύκλου της πανδημίας και ουδείς σκέφτηκε έχοντας στα χέρια του το καθεστώς των απευθείας αναθέσεων και μάλιστα το χειρίζονταν και με τρόπο που δεν ήταν καθόλου κομψός , να δώσουν σε τουριστικά λεωφορεία ή σε άλλες γραμμές του ΚΤΕΛ την εκμετάλλευση και μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα γραμμών, προκειμένου να αποσυμφορηθούν οι κυκλοφοριακές ροές και να μην έχουμε το φαινόμενο ενός ακραίου συνωστισμού, το οποίο το είχαμε μέχρι την 25η Νοεμβρίου.
Δεν πάρθηκαν μέτρα καθόλου, προκειμένου να είναι έτοιμο το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ότι στο σύνολο της χώρας υπάρχουν 1500 υγειονομικοί ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και διοικητικοί εργαζόμενοι , οι οποίοι έχουν μολυνθεί κι έχουν βγει εκτός μάχης και είναι απορίας άξιο πως οι υπόλοιποι αντέχουν στα πόδια τους χωρίς στήριξη.
Για παράδειγμα, εδώ στη Θεσσαλονίκη, από τους 1500 πανελλαδικά, οι 500 είναι εδώ. Είναι πάνω από 500 οι γιατροί, οι νοσηλευτές και οι διοικητικοί εργαζόμενοι που προσβλήθηκαν από τον ιό και το βάρος έπεσε σε όλους τους άλλους, χωρίς να έχουν καμία ουσιαστική βοήθεια, εξόν από κάτι λίγους επίκουρους, από προσωπικό που διαφήμιζε διαρκώς ο Υπουργός Υγείας και η κυβέρνηση και δεν αντελήφθην που βρίσκεται αυτό το προσωπικό.
Όταν λέω ότι 1500 άνθρωποι βρίσκονταν στην μάχη και νόσησαν, είναι προφανες ότι συμπεριλαμβάνεται και ολόκληρη η Θεσσαλία, η οποία επίσης είχε ένα πολύ υψηλό αριθμό κρουσμάτων με πρώτη τη Λάρισα. Πολύ υψηλό αριθμό κρουσμάτων είχε και η Μαγνησία, αλλά και στα Τρίκαλα και την Καρδίτσα υπήρχαν κάπως λιγότερα. Είναι από τις απόλυτα προβληματικές περιοχές που ακολουθούν την πρωτιά της Θεσσαλονίκης και τέτοιοι άνθρωποι , γιατροί και νοσηλευτές προσβλήθηκαν και σε όλο το εθνικό σύστημα υγείας της Θεσσαλίας. Μπορεί κανένας να κατονομάσει πάρα πολλά, δυστυχώς δεν υπάρχει μία διάθεση αυτοκριτική, διότι στην πολιτική θα πρέπει να έχεις την ετοιμότητα να διακρίνεις το λάθος κι αν πρέπει να το διορθώσεις, πρέπει προηγουμένως να το αναγνωρίσεις. Μην σας πω και σας περιγράψω τι γίνεται και με τις επιτάξεις. Θα χάσετε κάθε ιδέα για τη σοβαρότητα αυτών που μας διοικούν.
Τι έχει συμβεί δηλαδή;
Για πρώτη φορά στον κύκλο της μεταπολίτευσης σε περίοδο ειρήνης και δημοκρατικής ομαλότητας λόγω των εκτάκτων συνθηκών βρίσκεται στην ανάγκη η χώρα και η πολιτεία να πάρει το μέτρο της επίταξης ιδιωτικών Νοσοκομείων και ορθά παίρνεται αυτή η απόφαση. Δεν μπορώ καν να περιγράψω τι συμβαίνει με τα ιδιωτικά θεραπευτήρια που επιτάχθηκαν. Ο ένας δεν έχει ούτε καν τα υγειονομικά πρωτόκολλα προστασίας των ασθενών καθώς και των εργαζομένων για να μπορέσει να λειτουργήσει, γι’ αυτό και δεν λειτουργεί. Επιτάχθηκε Νοσοκομείο, ιδιωτικό θεραπευτήριο το οποίο τώρα είναι εκτός λειτουργίας και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Με ποιο σκεπτικό τότε επιτάχθηκαν;
Υποθέτω ότι έπρεπε να ενισχυθούν ορισμένοι κλινικάρχες με τα χρήματα που θα πληρώσει από την επίταξη το ελληνικό δημόσιο.
Αν ξεφύγουμε από το υγειονομικό κομμάτι, γιατί θα πρέπει να δούμε και την επόμενη ημέρα, θα πρέπει να ληφθούν πολιτικές και για την ανάκαμψη της οικονομίας, την ώρα που η ύφεση, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν μπορεί να υπολογιστεί επακριβώς. Τι πρόκειται να γίνει σ’ αυτό το κομμάτι; Υπάρχουν προτάσεις από τον δικό σας πολιτικό χώρο;
Η πανδημία μέχρι το τέλος του 2021 θα έχει αντιμετωπιστεί κατά κάποιο τρόπο όχι ολότελα αλλά σε μεγάλο βαθμό και θα ξεκινήσει από το 2022 μία περίοδος επιστροφής στην κανονικότητα που πρέπει να δούμε πως θα επιστρέψουμε και η οικονομία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά όλης της Ευρώπης θα έχει «χτυπηθεί» ανεπανόρθωτα. Μετά από πολλές αναθεωρήσεις έχουμε ήδη πρόβλεψη στον προϋπολογισμό που θα συζητηθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή για υφεση 10.5%, εκτιμώ ότι θα είναι παραπάνω γιατί οι προβλέψεις συνεχώς αναθεωρούνται, έχουμε ήδη πάνω από 15 δις ευρώ έλλειμμα και έχουμε μία διαρκή αύξηση του χρέους διότι η κυβέρνηση υπό την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και την εγγύηση του Ταμείου Ανάκαμψης παίρνει μεν φθηνά δάνεια από την αγορά, τα οποία όμως ξοδεύει κι αυτά τα δάνεια προστίθενται στο χρέος, γι’ αυτό και το χρέος έφτασε στο 210 % περίπου του ΑΕΠ. Αυτά τα μεγέθη, όταν θα αποφασιστεί ότι επιστρέφουμε σε μια περίοδο σχετικής οικονομικής ομαλότητας μετά την πανδημία, δεν αντιμετωπίζονται.
Πριν από λίγες ημέρες το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, που είναι ένα ανεξάρτητο δημοσιονομικό όργανο που είναι επίσημος σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για θέματα οικονομικής διακυβέρνησης, στην ετήσια έκθεσή του έλεγε ότι αν νομίζετε ότι μπορούμε μετά το τέλος του 2021 να ξαναγυρίσουμε στο καθεστώς της δημοσιονομικής σταθερότητας, δηλαδή στους ίδιους κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης που επέβαλαν οι Γερμανοί εδώ και χρόνια στην Ε.Ε. , ξεχάστε το, το είπε, το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Το Σύμφωνο της Δημοσιονομικής Σταθερότητας είναι γερμανικής εμπνεύσεως προβλέπει μέγιστο 3% έλλειμμα ανά κράτος και μέγιστο χρέος 60% του ΑΕΠ. Το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο λεει πως ήδη το μέσο χρέος της Ε.Ε. λόγω της πανδημίας είναι πάνω από 100%, άρα δεν αντιμετωπίζονται η βαριά ύφεση και τα μεγάλα χρέη με τις εμμονές τύπου δημοσιονομικής σταθερότητας και πρέπει να αλλάξει το πλαίσιο των κανόνων της οικονομικής διακυβέρνησης.
Και κάνει μία εκπληκτική πρόταση ενα όργανο που κυρίως αποτελείται από συντηρητικούς ανθρώπους. Λένε πως ίσως το Ταμείο Ανάκαμψης να γίνει μόνιμο και ταυτόχρονα πρέπει οι χώρες-μέλη , η Ελλάδα στην προκειμένη να έχει κίνητρα για να κάνει μία πολύ έντονη πολιτική δημοσίων επενδύσεων. Τις δημόσιες επενδύσεις τις έχουμε ξεχάσει στον τόπο μας και σε πολλές γωνιές του κόσμου. Δεν λένε να υπάρξουν επενδύσεις, που και από τον ιδιωτικό τομέα είναι χρήσιμες, λένε ότι πρέπει να υπάρξουν δημόσιες επενδύσεις. Αυτό πρέπει να το συζητήσουμε. Πρέπει να πρωταγωνιστήσουμε σε μια συζήτηση αρχικά στο εσωτερικό της Ε.Ε. για να ληφθούν αποφάσεις και να δοθούν τέτοια κίνητρα και κριτήρια αλλαγής της οικονομικής διακυβέρνησης. Αν δεν συζητήσουμε κι εμείς πως θα ασκήσουμε πολιτικές ισχυρώ δημοσίων επενδύσεων για να αλλάξουμε τη δημοσιονομική εικόνα που έχει σήμερα η χώρα, τότε θα είμαστε απροετοίμαστοι και εκτός ροής της ιστορίας και του μέλλοντος.
Δυστυχώς αυτή η συζήτηση δεν γίνεται στον τόπο μας. Πρέπει να γίνει και να γίνει με υπευθυνότητα, για να καταλήξουμε σε ουσιαστικές αποφάσεις, διότι ακούω και για την έκθεση Πισσαρίδη που είναι ένα σύνθρημα γνωστών ιδεών που έχουν διατυπωθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Δεν είναι μία προωθητική σύλληψη για τη χώρα. Και το σχέδιο Πισσαρίδη αφορά μόνο στο Ταμείο Ανάκαμψης κι όχι το σύνολο της δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής για την επόμενη ημέρα.
Άρα η κυβέρνηση δεν θέτει τις σωστές προτεραιότητες για την επόμενη ημέρα;
Είναι παντελώς απροετοίμαστη, όπως είναι απροετοίμαστη και στην αντιμετώπιση του υγειονομικού μέρους. Λυπάμαι που το λέω, θα ήθελα να ήταν διαφορετικά. Δεν το λέω με την ικανοποίηση ενός αντιπολιτευομένου, διότι εάν δεν πάει καλά η κυβέρνηση, δεν πάει καλά η χώρα.
Θα μπορούσα να αναφέρω κι άλλα, γιατί δυστυχώς γίνεται και μια ανεξήγητη προπαγάνδα με πλαστές εικόνες προς τον κόσμο. Ο κόσμος πρέπει να ξέρει από πόσο δυσκολία θα περάσουμε. Όταν λέει ότι έχει δαπανήσει πολλά δις για να στηρίξει τις κοινωνικές ομάδες εμείς γνωρίζουμε και από μελέτες των Επαγγελματικών Επιμελητηρίων ότι οι δύο φάσεις του Ταμείου Επιχειρηματικότητας απέδωσαν χρηματοδότηση σε δύο από τις δέκα επιχειρήσεις. Θα μπορούσε να γίνει ακόμη και τώρα μία συζήτηση για το πως μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα διαθέσιμοι πόροι ακόμη κι όταν είναι από δανεισμό ή από το περίφημο «μαξιλαράκι» , αλλά δυστυχώς ο κ. Μητσοτάκης έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει πόρους και να κάνει πολιτικές μόνος του.
Επειδή πολλοί το συζητούν ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να φέρει ανακατατάξεις και στο πολιτικό σύστημα και στη διακυβέρνηση, πως βλέπετε τη δημοσκοπική εικόνα του Κινήματος Αλλαγής ως προς τις προτάσεις, τις κινήσεις κ.λ.π.;
Πράγματι η δημοσκοπική εικόνα του ΚΙΝ. ΑΛ δεν είναι ικανοποιητική. Υπάρχουν πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν για έναν χώρο που πλήρωσε πολλές φορές με τρόπο άδικο. Πλήρωσε την δημοσιονομική κρίση της περασμένης δεκαετίας και την πλήρωσε παρά το γεγονός ότι και αυτοί που ακολούθησαν αρχικώς ως επαναστάτες αντιμνημονιακοί και μετά ως γνήσιοι μνημονιακοί, γιατί οι κ.κ. Σαμαράς και Τσίπρας εφάρμοσαν τις ίδιες και χειρότερες πολιτικές. Παρόλα αυτά πλήρωσε το κόμμα, το οποίο έσωσε τη χώρα, ενώ το κόμμα, το οποίο χρεοκόπησε τη χώρα, σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τη χώρα τη χρεοκόπησε η Ν.Δ., επιβραβεύτηκε με αυτοδυναμία στις τελευταίες εκλογές. Χρειάζεται να γίνουν πολλά για να αλλάξει η συνθήκη και να γίνει ξανά ένας καλός πρωταγωνιστής για την πρόοδο της χώρας το Κίνημα Αλλαγής και το ΠΑΣΟΚ. Γίνεται μια φιλότιμη προσπάθεια να κατατίθενται συγκεκριμένες προτάσεις στα θέματα της υγειονομικής κρίσης και των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, που προκύπτουν από αυτή την κρίση, αλλά το θέμα για το ΚΙΝ. ΑΛ είναι αυτό που αποκαλώ όχι μετρολογία, που τέτοια προτείνονται πολλά από το ΚΙΝ.ΑΛ, δεν είναι θέμα μετρολογίας, αλλά ιδεολογίας. Πρέπει με ένα νέο τρόπο να αναδείξουμε ότι είναι ο φορέας των ιδεών του δημοκρατικού σοσιαλισμού με έναν σύγχρονο τρόπο. Είναι η επίδειξη της ταυτότητάς σου. Γι’ αυτό χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά, που δεν έχει γίνει.
Αυτό συνδέεται και με την ανάγκη ύπαρξης μιας μεγάλης παράταξης της κεντροαριστεράς, στην οποία μπορεί να υπάρξει συνεργασία και άλλων κομμάτων;
Όταν μιλάω για μία μεγάλη παράταξη της κεντροαριστεράς , ακόμη κι αν κανείς προσέθετε τον ΣΥΡΙΖΑ στη συζήτηση δε θα αρκούσε, διότι το παλιό ενιαίο, εκλογικό σώμα, το εκλογικό και κοινωνικό σώμα που έδινε την πολιτική πλειοψηφία στο ΠΑΣΟΚ έχει διασπαστεί σε τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Ένα τμήμα παραμένει στο ΚΙΝ.ΑΛ, ένα τμήμα πήγε στον ΣΥΡΙΖΑ , ένα μικρότερο τμήμα πήγε στη ΝΔ και ένα μεγάλο τμήμα βρίσκεται σε απόσταση από την πολιτική, απογοητευμένο . Για να επανασυστήσεις μία νέα, μεγάλη, εκλογική, κοινωνική πλειοψηφία δεν είναι θέμα εάν θα συζητήσουν δύο κόμματα, αλλά αν θα μπορέσεις να απευθυνθείς και σε αυτούς που πήγαν προς τον χώρο της ΝΔ και σ’ αυτούς που πήγαν στο χώρο της… πολυθρόνας. Χρειάζονται άλλες επεξεργασίες , ταυτοτικές επεξεργασίες, δεν είναι θέματα που με διάθεση μικροπολιτική αντιμετωπίζονται. Είναι βαθύτερο και θέλει ουσιαστική δουλειά.
