Μια νέα σημαντική και μεγάλη βάση δεδομένων, με στοιχεία που θα αφορούν μεταξύ άλλων περιοχών και στην κατεχόμενη απ΄ τους Ναζί, Μαγνησία, ξεκίνησε και δημιουργείται, απ΄ τον Γερμανό ερευνητή και ιστορικό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου Valentin Schneider, που βρέθηκε στον Βόλο και μίλησε στο «Ράδιο-Ένα 102,5». Όπως εξήγησε ο διδάκτωρ σύγχρονης ιστορίας, αλλά και πολιτικής επιστήμης και διεθνών σχέσεων κ. Σνάιντερ, μέσα στην συγκεκριμένη βάση, όταν ολοκληρωθεί, θα περιλαμβάνεται αναφορά στις στρατιωτικές μονάδες που βρίσκονταν στο νομό Μαγνησίας, πόσο καιρό παρέμειναν, από πού προέρχονταν κ.λ.π.
Ο ερευνητής, (προσκεκλημένος ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών), βρέθηκε στον Βόλο με αφορμή σημαντική διάλεξη που έκανε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με μεγάλη συμμετοχή φοιτητών, του ΙΑΚΑ, με θέμα «Τη γερμανική κατοχή σε αριθμούς: Μεθοδολογία και προοπτικές μίας ποσοτικής έρευνας για την περίοδο 1941-1944″ .
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΑ ΚΟΥΤΣΕΡΗ
– Κύριε Βαλεντίν Σνάιντερ, καταρχήν να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στο θέμα της διάλεξης, «Τη γερμανική κατοχή σε αριθμούς: Μεθοδολογία και προοπτικές μίας ποσοτικής έρευνας για την περίοδο 1941-1944″, που μέσα από αυτό τι μπορεί να προκύψει; Ποια ενημέρωση πετυχαίνουμε και τι σας έχει δείξει η δική σας προσέγγιση;
Ουσιαστικά, δεν ξέρουμε σήμερα, πόσοι Γερμανοί βρίσκονταν στην Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής. Είναι κάτι που φαίνεται ίσως απλό, αλλά θέλει πάρα πολλή δουλειά και έρευνα και έχουμε την ευκαιρία στα γερμανικά αρχεία, να βρούμε τα στοιχεία. Μάλιστα, υπάρχουν δεδομένα, που δείχνουν σε ποιες πόλεις ακριβώς ήταν οι Γερμανοί, για πόσο καιρό και πως λειτούργησε το σύστημα αυτό, στην περίοδο της Κατοχής, από ανθρώπινη σκοπιά.
Υπάρχουν τεκμήρια ; Είπατε ότι ένας τρόπος είναι τα αρχεία που έχουν κρατηθεί στη Γερμανία. Υπάρχουν και αλλού τέτοια στοιχεία που μπορούν να σας δώσουν τις πληροφορίες που θέλετε;
Ναι, υπάρχουν στην Γερμανία ολόκληρες λίστες των μονάδων που ήταν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Προσωπικά έκανα αυτή τη δουλειά για τη διατριβή μου στη Γαλλία για την Κατοχή της Νορμανδίας και τώρα θέλω να κάνω αυτή τη δουλειά για την Ελλάδα. Μια προσωπική δουλειά, που είναι χρήσιμη για την έρευνα . Δε ξέρουμε από πού ήταν αυτές οι μονάδες, ήταν στρατιώτες από τις μεγάλες Γερμανικές πόλεις ή ήταν από την περιφέρεια; Όλα αυτά έπαιζαν διαφορετικό ρόλο για την καθημερινότητα της Κατοχής για τους Έλληνες και τη συμπεριφορά τους… Υπάρχουν, η ιστορία και η μνήμη. Ειδικά η ιστορία είναι πάρα πολύ πολύπλοκη και η μνήμη είναι μία…
Λαμβάνω αυτό ως αφορμή, να σας ρωτήσω κάτι ακόμη… Έχετε ασχοληθεί και με τις «Νοοτροπίες και πρότυπα συμπεριφοράς των Γερμανών στην κατεχόμενη Ελλάδα με βάση την αλληλογραφία τους». Υπάρχει κάποιο γενικό συμπέρασμα στο οποίο έχετε καταλήξει; Τι συναισθήματα καταγράφονταν εμμέσως, μέσω της αλληλογραφίας; Υπήρχε από κάποιους η έννοια της αλληλεγγύης και την αυτοκριτικής ότι… κάτι δεν πάει καλά με τον Χίτλερ;
Αυτή είναι καλή ερώτηση… γιατί έχω διαβάσει αρκετά γράμματα στρατιωτών και αυτό που φαίνεται, είναι ότι σχεδόν όλοι ,έχουν ίδια νοοτροπία. Βέβαια, υπήρχε στο γερμανικό στρατό μια αυστηρή λογοκρισία, και μια αυτολογοκρισία, αλλά οι στρατιώτες δε φαίνεται να μιλάνε καθόλου για το φασιστικό καθεστώς. Φαίνεται έντονα η γερμανική προπαγάνδα. Είναι σημαντικό να ξέρουμε βέβαια, ότι τότε δεν υπήρχε μια δεύτερη φωνή. Δεν υπήρχε δηλαδή μια ελεύθερη Γερμανία, που μιλούσε στους Γερμανούς και να έδινε μια άλλη γνώμη…
Είναι κατανοητό αυτό που λέτε… γιατί ακόμη και η αντίσταση στη Γερμανία των Ναζί, από διανοούμενους ή ανθρώπους του πολιτισμού της εποχής, δε μπορούσε να φανεί δημόσια γιατί διώκονταν από το ναζιστικό καθεστώς, έτσι;
Ναι, αυτή η ελεύθερη Γερμανία, για παράδειγμα οι σοσιαλδημοκράτες, ήταν από τους πρώτους που τους έστειλαν οι Ναζί, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης από το 1933. Ήταν μόνο μία γνώμη και αυτή υπό έλεγχο, από τον Γκέμπελς.
Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον ερευνητή να εντρυφήσει σε στοιχεία που βρίσκονται διάσπαρτα ή να μη ζουν πλέον οι συντάκτες τους, είτε μπορεί να έχουν λογοκριθεί, ή χαθεί; Πόσο ασφαλή είναι τα συμπεράσματα;
Είναι δύσκολο, αλλά ευτυχώς υπάρχουν πολύ καλά αρχεία, όπως στη Γερμανία που έχουν συλλογές, γραμμάτων των Γερμανών… Έτσι, είναι μια πλούσια πηγή, αλλά υπάρχει και η δυνατότητα μέσω του διαδικτύου να βρω αυτό που θέλω ως πηγή . Να ψάξω ιδιωτικά γράμματα από οικογένειες… Μέχρι σήμερα είναι ιδιωτικά αρχεία… Θέλει όμως πολλή δουλειά, γιατί ο όγκος είναι μεγάλος. Σκεφθείτε ότι μόνο στη διάρκεια του πολέμου, οι γερμανοί στρατιώτες, έγραφαν 30 δις γράμματα!
Έχετε σκοπό να ερευνήσετε στοιχεία που αφορούν συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου, όπως για τη Θεσσαλία για παράδειγμα, που θεωρήθηκε και ως «ανταρτομάνα» με την έννοια ότι η αντίσταση στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, ήταν μεγάλη;
Το πρόγραμμα έρευνας που έχω τώρα, προβλέπει να δημιουργηθεί μια μεγάλη βάση δεδομένων, στο διαδίκτυο (προσβάσιμη σε όλους) και θα είναι για την ιστορία της Κατοχής για την Ελλάδα ολόκληρη. Θα μπορεί ο καθένας να ψάξει για τη Θεσσαλία για παράδειγμα, και τον Βόλο ειδικότερα όπως και για άλλες πόλεις, ποιες μονάδες ήταν στο νομό, πόσο καιρό έμειναν, με τι ασχολούνταν κ.λ.π. Οι μονάδες για παράδειγμα, έμεναν όχι για πολλούς μήνες αλλά για λίγο διάστημα και μετά έφευγαν πήγαιναν στη Ρωσία , τη Γαλλία , τη Β. Αφρική και υπήρξε μια μεγάλη κινητικότητα…
