«Κάτι τέτοιο ζούμε … για κάποια λάφυρα, κάποιον πλούτο και κάποια επίδειξη δύναμης, ζει όλη η Ευρώπη αυτό που βιώνουμε σήμερα. Θα πρέπει λοιπόν να σταματήσουμε να είμαστε εμείς οι Ιφιγένειες και να ορθώσουμε το ανάστημά μας»… Με αυτά τα λόγια προτροπής και έντονης σκέψης, συνέδεσε το χθες με το σήμερα, τον τραγικό Ευρυπίδη με τη σύγχρονη πραγματικότητα, ο γνωστός και αγαπημένος ηθοποιός Αιμίλιος Χειλάκης, που βρέθηκε στην πόλη μας, με αφορμή την παράσταση, «Ιφιγένεια Εν Αυλίδι»…
Όπως υποστήριξε μιλώντας στο «Ράδιο-Ένα», «προσπαθούμε να μην κάνουμε κακή τέχνη και θέλουμε να μεταφέρουμε τις ερωτήσεις που μας έχουν απασχολήσει και μας», ενώ επεκτείνοντας τον προβληματισμό και πρότασή του, τόνισε ότι «κάποια στιγμή, οι πολλές σκέψεις θα γεννήσουν μια καινούργια ιδέα. Θα έχουμε πολλές αντιφάσεις και αντίθετες σκέψεις, αλλά εκ των αντιθέτων βρίσκουμε το κέντρο».
Ο αγαπημένος ηθοποιός, έδωσε παράλληλα, το νόημα της αλληλεγγύης, τονίζοντας ότι «αυτές τις στιγμές που ζούμε, ας ξανακοιτάξουμε το εμείς, μέσα από τις αντίθετες πολιτικές μας σκέψεις, ας ακούσουμε ο ένας τον άλλο»…
Συνέντευξη στον Ηλία Κουτσερή
Πρόκειται για μια παράσταση η οποία είναι υπό τη δική σας σκηνοθετική ματιά και του κ. Μανώλη Δούνια, την οποία πώς, θελήσατε να αποδώσετε;
Η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» είναι μια από τις πιο γνωστές τραγωδίες και τουλάχιστον στα παιδικά μου χρόνια, όταν διδασκόταν στα σχολεία, ήταν μια εθνικοπατριωτική – τραγωδία, για μια κοπέλα που θυσιάζεται για το καλό της πατρίδας. Εμείς ξαναμελετήσαμε αυτή την τραγωδία, γιατί κάτι μας εμπόδιζε να το καταλάβουμε πατριδοκαπηλικά. Αυτό που καταγγέλλεται ουσιαστικά είναι η πατριδοκαπηλία. Ο Ευριπίδης έχει βάλει όλους τους Ομηρικούς ήρωες (Αγαμέμνονα, Μενέλαο, Κλυταιμνήστρα, Αχιλλέα) και αποδεικνύει ότι δεν έχουν το σθένος, να πάρουν την απόφαση και την ευθύνη να μην πεθάνει ένα παιδί. Αυτή είναι η ματιά εν πολλοίς και εν ολίγοις της παράστασής μας.
Τραγική η ιστορία της «Ιφιγένειας», άδικη θυσία, αλλά, αυτό που αναδεικνύεται ταυτόχρονα, νομίζω ότι είναι η διαφθορά αυτών που κατέχουν την εξουσία…
Όταν έχεις την εξουσία και δεν δύνασαι να αναλάβεις την ευθύνη σου, ουσιαστικά διαπράττεις έγκλημα, διότι στην εξουσία είσαι διότι, πρέπει να αναλαμβάνεις την ευθύνη. Δεν καιροσκοπούμε και δεν μιλάμε για τις δυσκολίες που ζει αυτή τη στιγμή η Ελλάδα. Δεν είναι αυτός ο λόγος που ανεβάσαμε αυτή την τραγωδία. Βρήκαμε όμως τον τρόπο να μιλήσουμε για το τι είναι η Ευρώπη σήμερα, τι είναι ο κόσμος και ποιοι δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για να μην πεθαίνουν άνθρωποι.
Η θυσία της Ιφιγένειας γίνεται, γιατί πρέπει να φύγουν τα καράβια από την Αυλίδα και να πάνε στην Τροία. Ο πόλεμος της Τροίας ως γνωστόν έγινε για ένα πουκάμισο αδειανό, για μια Ελένη, ουσιαστικά για τα λάφυρά της… πήγαν οι αρχαίοι.
Κάτι τέτοιο ζούμε … για κάποια λάφυρα, κάποιον πλούτο και κάποια επίδειξη δύναμης ζει όλη η Ευρώπη αυτό που ζούμε σήμερα. Θα πρέπει λοιπόν να σταματήσουμε να είμαστε εμείς οι Ιφιγένειες και να ορθώσουμε το ανάστημά μας.
Τι πιο ωραία απ’ αυτά τα τραγικά κείμενα, τα οποία σου βάζουν υπέροχες ερωτήσεις, αυτό που έχουμε προσπαθήσει με την Αθηνά Μαξίμου και την Λένα Παπαληγούρα, που κάνουν τους υπόλοιπους ρόλους, αυτό προσπαθήσαμε και με τον Σταμάτη Κραουνάκη στη μουσική, τον Γιώργο Μπλάνα στη μετάφραση, είναι να μιλήσουμε μέσα από τις ερωτήσεις που βάζει ο Ευριπίδης.
Δεν απαντάμε, η κακή τέχνη απαντάει, εμείς προσπαθούμε να μην κάνουμε κακή τέχνη και προσπαθούμε να μεταφέρουμε τις ερωτήσεις που μας έχουν απασχολήσει και μας. Και επειδή η παράσταση ανασαίνει με τις ερωτήσεις, γι’ αυτό έχουμε την αποδοχή του κοινού και των κριτικών, έχουμε την ευτυχία να παίζουμε σε γεμάτα θέατρα… Γιατί υπάρχει κοινό που σκέφτεται πάνω στις ερωτήσεις που κι εμείς σκεφτήκαμε.
Σε πολλά επίπεδα ωστόσο, νομίζω ότι εξακολουθούμε να αναζητούμε και σήμερα μια «Ωραία Ελένη» για να γυρίζουμε νικητές…
Σωστά… Διάβαζα μια μελέτη που μας βγάζει ότι είμαστε κοινής καταγωγής στο DNA μας, με τους Μινωίτες και τους Μυκηναίους, δηλαδή μ΄αυτούς που μιλάμε στην παράσταση. Το πρόβλημα με το DNA είναι ότι κοιτάμε μόνο το σωματικό και όχι την κατάπτωση του πνευματικού και πολιτιστικού μας DNA. Αυτό είναι το χειρότερο. Ο Ευριπίδης έγραψε αυτό το έργο, τη στιγμή που κατέρρεαν και για την Αθηναϊκή δημοκρατία. Είναι μεγάλη υπόθεση να μπορέσουμε να διαβάσουμε αυτά τα κείμενα… Έχουμε φέρει επαγγελματίες, τους συντελεστές της παράστασης, για να μπορέσουμε να σκεφτούμε μαζί. Αυτή είναι η δουλειά μας και δεν είμαστε τίποτα παραπάνω από μεταφορείς μεγάλων ιδεών.
Οι παραστάσεις που βασίζονται στους αρχαίους μας τραγωδούς, δεν έχουν ηλικία, έτσι δεν είναι;
Όχι βέβαια, μιλάμε για τραγωδία όχι για απλά πράγματα και για στιγμές που είναι μέσα το αναπόφευκτο, όπως λέει και ο Ευριπίδης «το αναπόφευκτο, θα μας συντρίψει, πριν μας συντρίψει». Τουλάχιστον ξέρουμε ότι το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον, αλλά είμαστε παρόντες τη στιγμή για να ορθώσουμε τη γνώμη μας και το ανάστημά μας. Ελάτε όλοι μαζί να μπορέσουμε να πούμε τις σκέψεις μας. Κάποια στιγμή οι πολλές σκέψεις θα γεννήσουν μια καινούργια ιδέα. Θα έχουμε πολλές αντιφάσεις και αντίθετες σκέψεις, αλλά εκ των αντιθέτων βρίσκουμε το κέντρο.
Μου αρέσει αυτό και θέλει σκέψη, όπως και μια άποψη που εξέφρασες, ότι «η κρίση έχει αναδείξει πολλά πράγματα όπως το γεγονός ότι ο Έλληνας δεν έχει μπέσα». Τι ακριβώς ήθελες να δείξεις;
Όταν στη δεκαετία του ’90 ξαφνικά είχαμε πάρα πολλά χρήματα, δεν θα κάναμε κάτι για το όλον, αλλά για τον εαυτό μας. Αυτό είναι το πρόβλημα ότι δεν σκεφτήκαμε ποτέ το εμείς. Αυτές τις στιγμές που ζούμε, ας ξανακοιτάξουμε το εμείς, μέσα από τις αντίθετες πολιτικές μας σκέψεις, ας ακούσουμε ο ένας τον άλλο.
Στο βάθος, τρία πράγματα είναι: η στέγη, η τροφή και η αναπαραγωγή, που ορίζουν τον άνθρωπο στη βιολογία και την πνευματικότητά του, πάνω στα οποία στηρίχτηκαν τεράστια φιλοσοφικά, πολιτικά και οικονομικά κείμενα.
Ακόμη και η φιλελεύθερη οικονομία, αυτά προσπαθεί να γιατρέψει, όπως και η σοσιαλιστική οικονομία, καθώς δεν διαφέρουν στο πως πρέπει να υπάρχει το αποτέλεσμα. Οι πολιτικές θέσεις διαφέρουν στους τρόπους που έχουν αλλάξει εντελώς. Ας ξαναγυρίσουμε στις βασικές μας ανάγκες…Τι καλύτερο από το να διαβάσουμε τους μεγάλους τραγικούς.
Υπάρχουν ωστόσο, νέα δεδομένα που σε κάνουν να αισιοδοξείς «ότι θα ξεπεράσουμε τους σκοπέλους;»
Είμαστε συναισθηματικός λαός. Όταν έχει ήλιο είμαστε μια χαρά, όταν βρέχει είμαστε χάλια. Ας μεταφέρουμε τη θέση, τη χαρά και τη λύπη μας στον άλλο, μη μεταφέρουμε μόνο τη γκρίνια μας, όλοι μας δεν έχουμε λεφτά. Ο θίασός μας κάνει περιοδεία χωρίς κρατική επιχορήγηση και επειδή ξέρουμε ότι από τα εισιτήρια θα ζήσουμε, να δείτε τι χαρά κάνουμε σε κάθε πόλη που πηγαίνουμε, για να μπορέσουμε να πούμε την ιστορία. Αυτό είναι αισιόδοξο…
Μετά το φθινόπωρο τι σκέψεις έχεις;
Μετά το φθινόπωρο θα συνεργαστώ με κάποιον γνώριμο του Βόλου, τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, που το 2012 υπό την εποπτεία του ΔΗΠΕΘΕ Βόλου και του Σπύρου Μαβίδη, είχαμε κάνει συμπαραγωγή με την εταιρία μου και βρεθήκαμε στην Επίδαυρο με τον Οιδίποδα Τύραννο κι εκεί έπαιζε ο υπέροχος ηθοποιός Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Με αυτόν και άλλους τρεις υπέροχους ηθοποιούς, θα κάνουμε μια παράσταση στο θέατρο Αθηνών που λέγεται «Ο φάρος». Θα παίζουν ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, ο Νίκος Ψαράς, ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος, ο Κων. Μαρκουλάκης κι εγώ.
