Στην Ελλάδα, η θρησκεία και η παράδοση έχουν πρωτεύουσα θέση στη ζωή μας, και είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες, με το Πάσχα να είναι μια από τις πιο σημαντικές γιορτές της Χριστιανοσύνης. Με την έλευση της Μεγάλης Εβδομάδας και την κορύφωση του θείου δράματος, από άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα υποδεχόμαστε την Κυριακή του Πάσχα, τη Λαμπρή, με πολλά και διάφορα έθιμα, θρησκευτικά, λαογραφικά, παράξενα. Σημεία αναφοράς της ημέρας είναι το φαγητό, το κέφι και ο χορός.
Το βράδυ της Ανάστασης
Το εθιμοτυπικό ήδη ξεκινά από το Σάββατο το βράδυ για να κορυφωθεί την επόμενη. Το Σάββατο μικροί και μεγάλοι ήδη από νωρίς το βράδυ προετοιμάζουν την ψυχή τους για το χαρμόσυνο γεγονός και ετοιμάζονται για την εκκλησία, φορώντας τα πασχαλινά καλά ρούχα τους, κρατώντας τις λαμπάδες στα χέρια και έχοντας κάθε μέλος της οικογένειας από ένα κόκκινο αυγό στην τσέπη.
Στις εκκλησίες, από τις 11 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, τελείται η ακολουθία της παννυχίδος, ο όρθρος και η λειτουργία του Πάσχα. Οι πιστοί λίγο πριν τις 00.00, λαμβάνουν το Άγιο Φως, μετά την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε φως». Εκείνη τη στιγμή όλοι γνωρίζουν ότι έμειναν μόνο λίγα λεπτά για το χαρμόσυνο γεγονός και την επίσημη έναρξη του εορτασμού της Κυριακής του Πάσχα.
«Χριστός Ανέστη» ακούγεται από τα μεγάφωνα των ναών και ο τόπος σείεται από τα βεγγαλικά, τις κροτίδες, ενώ δεν λείπουν, σε κάποιες περιοχές, οι πυροβολισμοί στον αέρα, οι λεγόμενες «μπαλωθιές». Συγγενείς και φίλοι φιλιούνται μεταξύ τους, ανακοινώνοντας ο ένας στον άλλον το χαρμόσυνο γεγονός, τσουγγρίζουν τα πρώτα αυγά, ενώ τα βεγγαλικά συνεχίζουν και ακούγονται, για να ξορκίσουν το κακό, σύμφωνα πάντα με την παράδοση.
Το γλέντι μεταφέρεται από την εκκλησία στο σπίτι, με το πρώτο πασχαλινό τραπέζι να είναι στρωμένο, «φιλοξενώντας» όλα τα παραδοσιακά πασχαλινά εδέσματα. Κατσίκι ή αρνί, ανάλογα την περιοχή και την επιλογή, μαγειρίτσα, κοκορέτσι, κουκουλωτό, ξανά κόκκινα αυγά και, φυσικά, το πασχαλινό τσουρέκι. Τα μέλη της οικογένειας ξεκινούν να γλεντούν τρώγοντας και πίνοντας από το πλουσιοπάροχο τραπέζι, ενώ το βράδυ της Ανάστασης στις μέρες μας συνοδεύεται από έξοδο σε διάφορα μαγαζιά της πόλης και ξεφάντωμα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Κυριακή του Πάσχα
Το πρωί της Κυριακής σε κάθε χωριό και πόλη, σε κάθε αυλή ή μπαλκόνι, σε κάθε σπίτι και σε κάθε οικογένεια, ακούγονται τραγούδια, με το γλέντι να ξεκινά. Γυναίκες και άντρες ξεκινούν να ετοιμάζουν το δεύτερο πασχαλινό τραπέζι, μεσημεριανό αυτή τη φορά. Το αρνί και το κοκορέτσι μαρινάρονται με τα απαραίτητα μυρωδικά και μπαίνουν από νωρίς στη σούβλα. Άλλα παραδοσιακά εδέσματα του πασχαλινού τραπεζιού είναι η μαγειρίτσα, το κουκουλωτό, τα κόκκινα αυγά, το λαμπρόψωμο και, φυσικά, το τσουρέκι. Μικροί και μεγάλοι τρώνε, πίνουν, χορεύουν και γλεντούν για την Ανάσταση του Κυρίου και για το Πάσχα, λέξη εβραϊκής προέλευσης, που σημαίνει διάβαση, πέρασμα. Συνήθως, εκείνη την ημέρα η παράδοση θέλει να παίζεται παραδοσιακή μουσική με τους συγγενείς και τους φίλους να χορεύουν τους αντίστοιχους ελληνικούς χορούς, ενώ πλέον στην σύγχρονη εποχή αυτό έχει διαφοροποιηθεί με τις μουσικές επιλογές να είναι διαφορετικές και ανάλογα με την ηλικία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το φαγητό, το γλέντι και ο χορός κρατούν καλά μέχρι και το βράδυ, με την Ελλάδα να είναι από τις χώρες που ξέρουν να γιορτάζουν, όπως καμία άλλη, το Πάσχα.
