Το γεγονός ότι ο εμφύλιος δεν μπορεί παρά να αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης μόνο για τους ιστορικούς, επισήμανε μιλώντας από το Βόλο ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ηλίας Νικολακόπουλος, θέλοντας να καταδείξει ότι τα σύγχρονα αφηγήματα ορισμένων πολιτικών δυνάμεων που κάνουν λόγο για «ρεβάνς των ηττημένων» θεωρούνται άκαιρα και άτοπα.
Καλεσμένος του Συλλόγου Ιστορίας και Μνήμης Εθνικής Αντίστασης (ΣΙΜΕΑ) με αφορμή την συμπλήρωση 72 χρόνων από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο κ. Νικολακόπουλος έδωσε διάλεξη με θέμα «Ιστοριογραφικές αντιπαραθέσεις για την αντίσταση και τον εμφύλιο», όπου αναψηλάφισε λεπτομερώς τα ιστορικά εκείνα γεγονότα τα οποία συνθέτουν μια ταραχώδη περίοδο της ελληνικής ιστορίας για την οποία έχουν γραφτεί πολλά, ωστόσο δεν έχουν εξαχθεί κοινά συμπεράσματα από όλες τις πλευρές κάτι που ίσως να θεωρηθεί και αδύνατο κάποια στιγμή να συμβεί. Οι πολλαπλές ερμηνείες και ιστορικές καταγραφές που εμπλουτίστηκαν όταν το πολιτικό κλίμα το επέτρεψε θα χρειαστούν ίσως αρκετά χρόνια ακόμη μέχρι να συγκεραστούν οι όποιες διαφορές και να βρεθεί κοινή συνισταμένη που να έχει σημείο αναφοράς τον κοινό αγώνα απέναντι στον κατακτητή.
Η πρώτη μορφή αντίστασης, σύμφωνα με τον κ. Νικολακόπουλο, ήταν η επιβίωση του πληθυσμού. Σε αυτό τον τομέα έπαιξε καθοριστικό ρόλο το ΕΑΜ το οποίο άντλησε από εκεί την αρχική του επιρροή. Το δεύτερο στοιχείο ήταν η μαζική πάλη και οι απεργίες, ακόμη και υπό το καθεστώς ξένης κατοχής και με απειλή θανατικής καταδίκης ξεδιπλώνεται ήδη από την άνοιξη του 1942. Σε αυτή τη δραστηριότητα οφείλουμε την μεγάλη ανάπτυξη του ΕΑΜ κυρίως στις πόλεις.
Στην ιστορική διαδρομή που έκανε ο κ. Νικολακόπουλος αναφέρθηκε στα γεγονότα που οδήγησαν αργότερα στην εμφυλιακή σύγκρουση, σημειώνοντας ότι χρονικό σημείο απαρχής του εμφυλίου την περίοδο εγκαθίδρυσης της κυβέρνησης Ι.Ράλλη τον Απρίλιο του 1943 οπότε και ξεκινά η αντιπαράθεση για την μεταπολεμική εξουσία.
Όπως τόνισε ο κ. Νικολακόπουλος ο εμφύλιος πόλεμος άντεξε στην πλευρά του Δημοκρατικού Στρατού επειδή είχε ξένη βοήθεια. Από την άλλη πλευρά υπήρχε πολλαπλάσια ξένη βοήθεια. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό του ερμηνευτικό σχήμα που λέει ότι είχαν να κάνουνε με επιστρατευμένους κατσαπλιάδες. Αυτό είναι η απόλυτη ύβρις για τον Εθνικό Στρατό. Ότι προέκυψε ένας τρίχρονος πόλεμος έχοντας απέναντί του μόνο επιστρατευμένους κατσαπλιάδες; Αυτές είναι προφανείς ανακολουθίες που συνοδεύουν αυτή την ερμηνεία.
Συμπερασματικά σε ότι αφορά την Εθνική Αντίσταση ο ομιλητής τόνισε πως «ωφέλησε σε επίπεδο ηθικής και ανόρθωσης του φρονήματος, αλλά σε ότι αφορά την ένοπλη αντίσταση η επίδρασή της είναι μάλλον αρνητικές συνέπειες»
Ο ομιλητής έκανε και μια σημαντική αποκάλυψη, ότι είχε προσκαλέσει στο ίδιο τραπέζι συζήτησης τους Κ. Μητσοτάκη, Χ. Φλωράκη και Γ. Ράλλη να μιλήσουν για τον εμφύλιο και ενώ οι δύο πρώτοι συμφώνησαν ο τελευταίος αρνήθηκε. Ο λόγος ήταν ότι ο πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Ράλλης, παλαίμαχος Μακεδονομάχος που είχε διοριστεί από τις κατοχικές δυνάμεις των ναζί πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά την περίοδο 1943–1944. Με την απελευθέρωση, ο Ιωάννης Ράλλης καταδικάστηκε στη δίκη των δοσιλόγων σε ισόβια κάθειρξη για συνεργασία με τους κατακτητές και πέθανε στην φυλακή το 1946.
Να σημειωθεί ότι στην αρχή της εκδήλωσης, βραβεύτηκε με τιμητική πλακέτα ο παλαίμαχος Θεσσαλός δημοσιογράφος Λάζαρος Αρσενίου για την συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση και στη διάδοση των αξιών της.
