Θα φανταζόσασταν ποτέ, ότι από τα υπολείμματα τροφών θα μπορούσε να παραχθεί …οινόπνευμα ή από τη λυματολάσπη, βιοαιθάλη για να προμηθεύσει τη γεωργία; Κι όμως η κυκλική οικονομία και η αξιοποίηση με περιβαλλοντικούς όρους των αστικών αποβλήτων, μπορεί να παράξει σημαντικά, χρήσιμα και υψηλής αξίας προϊόντα, τα οποία περνούν σε άλλη μορφή πάλι στην καθημερινή μας ζωή!
Η κ. Μαρούλλα Σχίζα χημικός, βιολόγος, είναι μέλος εκ μέρους της εταιρείας ΕΤΑΜ Α.Ε., της ομάδας έργου του προγράμματος WaysTUP (συμμετέχουν 26 ερευνητικοί εταίροι), που μαζί με το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και άλλα πανεπιστήμια από εννέα χώρες, συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα για την κυκλική οικονομία και την αξιοποίηση των αστικών βιοαποβλήτων.
Η ίδια μίλησε στο «Ράδιο ΕΝΑ 102,5» και στον Ηλία Κουτσερή πως μπορούν να αξιοποιηθούν τα αστικά απόβλητα και να δημιουργηθούν νέα βιολογικά προϊόντα, με στόχευση, η δράση και το πρόγραμμα να μπορούν να υλοποιηθούν και στον Βόλο.
Μιλούμε για την κυκλική οικονομία, μέσα από την αξιοποίηση των αστικών βιο-αποβλήτων που στο μυαλό των περισσοτέρων, ίσως να ηχεί παράξενα, αλλά μπορούμε να βγούμε κερδισμένοι μέσα από τα απορρίμματά μας;
Ο τίτλος του έργου, λέει αρκετά για τον ίδιο το στόχο. Το waysTUP παίζει με τις λέξεις waste και up-cycling, αν κάναμε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει υπερκύκλωση, θα λέγαμε δηλαδή ότι τα σκουπίδια μας γίνονται up -cycled, δηλαδή νέα προϊόντα μεγαλύτερης αξίας . Μιλάμε για δημιουργική ανακύκλωση στο συγκεκριμένο έργο.
Αυτό πως επιτυγχάνεται; Με ποιον τρόπο;
Στα βιοαπόβλητα, εκτός των τροφίμων, συγκαταλέγεται η λυματολάσπη, τα υπολείμματα επεξεργασίας από σφαγεία, τεμαχιστήρια κρεάτων ακόμη και τα κλαδέματα. Σε αυτό το έργο, όπου συμμετέχουν και Πανεπιστήμια εννέα χωρών, θα επεξεργαστούμε σε επτά πιλότους, δέκα διαφορετικές αλυσίδες αξίας. Δηλαδή θα παίρνουμε βιοαπόβλητα και θα τα μετατρέπουμε σε ένα χρήσιμο προϊόν. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για παράδειγμα, σε συνεργασία με το Δίκτυο Βιώσιμων Πόλεων Κυκλικής Οικονομίας, ζητά τη συνδρομή των πολιτών στο να συγκεντρώνουν τα υπολείμματα τροφίμων τους για να μετατρέπονται σε βιοδιαλύτες, δηλαδή σε ένα χημικό προϊόν υψηλής αξίας. Η αιθανόλη, το οινόπνευμα για παράδειγμα είναι ένας βιοδιαλύτης που γνωρίζουμε. Αυτό μπορεί να γίνει από σκουπίδια, γνωρίζοντας παράλληλα πόσο κοστίζει.
Το Πολυτεχνείο Κρήτης θα δουλέψει στην παραγωγή βιοαιθάλης από τη βιομάζα της λυματολάσπης στους Βιολογικούς Καθαρισμούς. Η βιοαιθάλη θα χρησιμοποιηθεί ως βιοβελτιωτικό στη γεωργία. Κι έχουμε κι άλλα πολλά … “παράξενα” προϊόντα, που παράγονται από απόβλητα, που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν με έναν τέτοιο τρόπο.
Υπάρχει επίπτωση αυτής της επεξεργασίας στο περιβάλλον;
Προφανώς κάθε επεξεργασία έχει και μία επίπτωση στο περιβάλλον. Όμως μέσα σ’ αυτό το έργο, εκτός ότι θα γίνει ανάλυση κύκλου ζωής για κάθε παραγόμενο προϊόν, δηλαδή θα εξετάσουμε χωριστά για κάθε παραγωγική διαδικασία τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον, εάν έχει επιπτώσεις στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα. Σκεφτόμαστε πάντοτε ότι όταν αξιοποιούμε ένα απόβλητο διασφαλίζουμε την επάρκεια των φυσικών πόρων, περιορίζουμε τα παραγόμενα απόβλητα, οπότε σε κάθε περίπτωση πάμε προς το θετικό, από το να μην γινόταν καθόλου επεξεργασία.
Και να έχουμε πάντα στο νου μας, ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα και στον κάθε Δήμο υπάρχει στόχος για τη μείωση των αποβλήτων που καταλήγουν στις χωματερές. Είδα και την ΠΕΔ Θεσσαλίας ότι έχει ως στόχο τη μείωση 60.000 τόνων στα βιοπαραγόμενα βιοαπόβλητα . Η προσέγγιση που ακολουθούμε, θα είναι ίσως μία λύση που θα μπορέσει αργότερα να εφαρμοστεί.
Εδώ στο Βόλο γίνεται λόγος δημιουργίας εργοστασίου παραγωγής, τελείως διαφορετικού παραγωγικού αντικειμένου. Ωστόσο, αν εστιάσουμε το ενδιαφέρον σ’ αυτό που ξεκινήσατε πιλοτικά στην Κρήτη, μπορεί να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα; Μπορεί να εφαρμοστεί κάτι ανάλογο στο Βόλο; Είναι εύκολο;
Ένα πρώτο παράδειγμα, είναι ένας πιλότος που θα γίνει στο Λονδίνο, όπου με τη συνεργασία με μια εταιρεία που έχει καφετέριες, συγκεντρώνουμε τα υπολείμματα των κόκκων του καφέ για να παράξουμε έλαιο καφέ. Καφετέριες σίγουρα έχετε στο Βόλο! Παράλληλα κάτι ανάλογο θα μπορούσε να γίνει με αυτό που κάνει το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Αξιοποιεί τη λυματολάσπη για παραγωγή βιοαιθάλης. Στην περίπτωση του βιοελαίου είναι μικρότερης κλίμακας επένδυση. Η παραγωγή βιοαιθάλης, που ουσιαστικά γίνεται με κομποστοποίηση σε έναν κλειστό κλίβανο και δεν παράγει ιδιαίτερα απόβλητα, χρειάζεται μία Μονάδα για να κατασκευαστεί. Οι περισσότεροι «πιλότοι», είναι μικρής κλίμακας η επεξεργασία που απαιτείται για να παράξουν το νέο προϊόν.
Η συμβολή του πολίτη ποια μπορεί και πρέπει να είναι;
Διαλογή στην πηγή είναι το σημαντικό για να περιορίσουμε και τον κύκλο ζωής, δηλαδή ουσιαστικά τη διαδικασία συλλογής και μεταφοράς με τις παράλληλες επιπτώσεις που υπάρχουν.
Πληροφορίες προγράμματος
Τα βιο-απόβλητα αντιπροσωπεύουν περίπου το 35% των αστικών αποβλήτων και περίπου το 60% αυτών είναι απόβλητα τροφίμων που ανά κάτοικο της ΕΕ ανέρχονται σε 173 κιλά ετησίως. Με τη σύγχρονη γνώση και τεχνολογία μπορούν να μετατραπούν σε υψηλής αξίας βιο-προϊόντα. Το έργο WaysTUP! θα συμβάλει στη διεθνή έρευνα μετατροπής των αστικών βιο-αποβλήτων σε καινοτόμα προϊόντα όπως π.χ. συστατικά τροφίμων και ζωοτροφών, βιοπλαστικά, βιοαιθανόλη, βιοάνθρακα, βιοδιαλύτες, πρωτεΐνες και έλαια. Ο προσανατολισμός του WaysTUP! ενδιαφέρει τόσο τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, όσο και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, για την ενεργή συμμετοχή και την αλλαγή των συνηθειών των πολιτών, την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, την υποστήριξη των δημοτικών αρχών και των οργανισμών διαχείρισης αποβλήτων. Στο WaysTUP!, που θα διαρκέσει έως το Φεβρουάριο του 2023, συμμετέχουν 26 ερευνητικοί εταίροι, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεις και δίκτυα πόλεων.
