«Δάκτυλο» των τραπεζών βλέπει πίσω από την αλλαγή την τελευταία στιγμή νομοσχεδίου που πήγε προς ψήφιση στη Βουλή ως προστασία των καταναλωτών από τραπεζικές απάτες και τελικά άλλαξε προς όφελος των τραπεζών, η ΕΚΠΟΙΖΩ, που δέχτηκε πάνω από 600 καταγγελίες σε ένα χρόνο για το συγκεκριμένο θέμα.
Η Παναγιώτα Καλαποθαράκου πρόεδρος της καταναλωτικής οργάνωσης μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και τον Ηλία Κουτσερή, και είπε ότι οι καταναλωτές πολλές φορές χάνουν, ό,τι υπάρχει στον τραπεζικό τους λογαριασμό με την απάτη του SMS phishing, που παραπέμπει σε ένα ιστότοπο που μοιάζει με της τράπεζας, αλλά δεν είναι, με αποτέλεσμα οι επιτήδειοι να υφαρπάζουν τα χρήματα του λογαριασμού.
«Η ΕΚΠΟΙΖΩ έχει παρέμβει σε πολλές περιπτώσεις καταναλωτών και δυστυχώς προσκρούουμε σε τοίχο», τόνισε η πρόεδρος, η οποία ανέφερε ότι τον τελευταίο μόνον χρόνο, η Ένωση καταναλωτών έχει δεχτεί πάνω από 600 καταγγελίες για ποσά από 300 μέχρι 50.000 €.
«Οι καταναλωτές, σύρονται στα Δικαστήρια
για να αποδείξουν ότι δεν είναι …ελέφαντες»
Σύμφωνα με την πρόεδρο, από τις καταγγελίες που έγιναν, το 95% των καταναλωτών που πέφτουν θύματα απάτης χάνουν τα χρήματά τους και πρέπει να σύρονται στα Δικαστήρια για να αποδείξουν ότι δεν είναι …ελέφαντες.
Η κα Καλαποθαράκου ανέφερε ότι οι καταναλωτές ωθούνται να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές συναλλαγές, ενώ οι ίδιοι οι καταναλωτές δεν είναι εκπαιδευμένοι, ούτε τα τραπεζικά συστήματα είναι απολύτως ασφαλή, με αποτέλεσμα να υποκλέπτουν επιτήδειοι τα προσωπικά τους στοιχεία και να τους παίρνουν τα χρήματα.
Σύμφωνα με την κα Καλαποθαράκου, με πιέσεις που άσκησε η ΕΚΠΟΙΖΩ, το υπουργείο είχε δεσμευτεί ότι θα ρυθμίσει νομοθετικά το θέμα, ώστε οι τράπεζες να επωμίζονται τη ζημία, διότι θα πρέπει να διασφαλίζουν και να εξασφαλίζουν την ασφάλεια των συναλλαγών που πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά.
«Τελευταία στιγμή μπήκαν προϋποθέσεις
που ακυρώνουν τη ρύθμιση»
Όπως ανέφερε, η ΕΚΠΟΙΖΩ συμμετείχε στη διαβούλευση, όπου υπήρξε μια διάταξη στο νομοσχέδιο, που έχει κατατεθεί στη Βουλή και πρόκειται να ψηφιστεί τις επόμενες μέρες.
«Η διάταξη αυτή έλεγε ότι η ευθύνη του καταναλωτή θα είναι μέχρι τα 1000 € και για μεγαλύτερα ποσά, θα ευθύνεται η τράπεζα. Με έκπληξη όμως διαπιστώσαμε όταν κατατέθηκε το νομοσχέδιο στη Βουλή αυτό είχε αλλάξει και είχαν μπει κάποιες προϋποθέσεις, οι οποίες στην πραγματικότητα ακυρώνουν τη ρύθμιση αυτή», επισήμανε η κα Καλαποθαράκου.
Η ίδια εξήγησε ότι οι προϋποθέσεις που τέθηκαν είναι ότι εφόσον αποδείξουν οι τράπεζες ότι διαθέτουν ασφαλή συστήματα, απαλλάσσονται από την ευθύνη!
Η πρόεδρος της ΕΚΠΙΖΩ τόνισε ότι υπάρχει το ερώτημα αν ο καταναλωτής μπορεί να ελέγξει ή να κατανοήσει τα συστήματα των τραπεζών και δεν μπορεί να αντιπαρέλθει των δικαιολογιών των τραπεζών.
Η κ. Καλαποθαράκου έκανε λόγο για δάκτυλο των τραπεζών, που την τελευταία στιγμή αχρήστευσαν τη ρύθμιση, είπε ότι ευελπιστεί να υπάρξει αυστηρή αντίδραση και θα ακουστεί η γνώμη της ένωσης καταναλωτών στη ψήφιση του νομοσχεδίου, αν και είναι συγκρατημένη με πολλές επιφυλάξεις.
Τι έχει διαπιστώσει η ΕΚΠΟΙΖΩ στις περιπτώσεις απάτης:
− Νομοθετικές ελλείψεις ως προς τη μετακύληση των ζημιών στον πελάτη υπό το πρίσμα της ύπαρξης ή μη βαριάς αμέλειας.
− Κενά και ανεπαρκής τραπεζική ασφάλεια. Οι τράπεζες δεν έχουν καμία εσωτερική διαδικασία για τις εν λόγω περιπτώσεις ούτε κάποια πολιτική διαχείρισης περιστατικών ασφάλειας.
− Οι καταναλωτές αισθάνονται ευάλωτοι, εκτεθειμένοι και θυμωμένοι.
− Μη ενημέρωση για τις επόμενες ενέργειες που θα ήταν σκόπιμο να προβεί άμεσα ο καταναλωτής που έπεσε θύμα απάτης (π.χ. αίτηση αμφισβήτησης στην τράπεζα, μήνυση κατά αγνώστου και κατάθεση της μήνυσης στη Δ/νση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, φραγή του τραπεζικού λογαριασμού και αλλαγή κωδικών κλπ.)
− Οι περισσότεροι καταναλωτές δεν είναι εξοικειωμένοι με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και ως εκ τούτου θα πρέπει η τράπεζα να τους ενημερώνει επαρκώς ώστε να μην εκτίθενται σε κίνδυνο.
− Στις περισσότερες περιπτώσεις οι τράπεζες δεν αποζημιώνουν τα θύματα απάτης. Στις περιπτώσεις της Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. μόνο στο 5% των θυμάτων επιστράφηκαν χρήματα. Το 95% των περιπτώσεων χάνουν τα χρήματά τους.
− Καθυστερημένη αντίδραση έως και αδιαφορία εκ μέρους των τραπεζών για να σταματήσουν οι ύποπτες δραστηριότητες και αποτυχία ενεργοποίησης του One-Time Password (OTP), που θα απαιτούσε από τους πελάτες τους να εξουσιοδοτήσουν τις συναλλαγές με έναν κωδικό.
− Σε όλες τις περιπτώσεις, οι καταναλωτές που αντιλήφθηκαν την απάτη επικοινώνησαν με την τράπεζα για να ακυρώσουν τις συναλλαγές και το προσωπικό της τράπεζας τους παρέπεμπε να επικοινωνήσουν την επόμενη ημέρα με την αιτιολογία ότι δεν φαινόταν στο σύστημα ακόμα η συναλλαγή.
− Μη χρήση ισχυρών κωδικών ταυτοποίησης από τις τράπεζες.
Τι προτείνουμε:
Να υποχρεωθούν οι Τράπεζες να υιοθετήσουν συγκεκριμένες διαδικασίες ασφάλειας και προστασίας των καταναλωτών και των συστημάτων τους ώστε να βελτιώσουν τις εσωτερικές διαδικασίες εξαλείφοντας χρονοβόρες πρακτικές, όπως ενδεικτικά:
1. άμεση εξέταση και διευθέτηση των καταγγελιών προκειμένου για τη γρήγορη αποτροπή της απάτης εις βάρος του καταναλωτή.
2. ευθύνη της τράπεζας στην περίπτωση μη τήρησης των καθηκόντων επιμέλειάς της προς τον καταναλωτή. Τα καθήκοντα αυτά συνίστανται σε υποχρεώσεις αντίστοιχες προς αυτές του καταναλωτή, δηλαδή στην υποχρέωση συνεχούς εποπτείας και ασφαλείας στο σύστημα και το λογαριασμό και άμεση προειδοποίηση του καταναλωτή, σε περίπτωση που αντιληφθεί κάποια ύποπτη κίνηση εις βάρος του.
3. επιπλέον ευθύνη της τράπεζας σε περίπτωση αδράνειας ή καθυστέρησης και της έκθεσης του καταναλωτή στον κίνδυνο απώλειας της περιουσίας του.
4. εγκαθίδρυση συστήματος εντοπισμού των ύποπτων συναλλαγών και υιοθέτηση τεχνικών επαλήθευσης της γνησιότητας της εντολής.
5. ασφαλείς ηλεκτρονικές πληρωμές με όριο συναλλαγών και σύμφωνα με το προφίλ του πελάτη.
6. οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται σε τακτά διαστήματα για τους κινδύνους που ενέχουν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και να έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζουν τη συμβατική τους σχέση με την τράπεζα, περιορίζοντας ή οριοθετώντας, με βάση και τις ανάγκες τους σε διαδικτυακές τραπεζικές υπηρεσίες.
7. περιορισμός της ευθύνης των καταναλωτών με ανώτατο όριο των 1.000 ευρώ και εφόσον η ζημία οφείλεται σε βαριά αμέλεια.
Η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. καλεί τους Βουλευτές του Κοινοβουλίου να προχωρήσουν στην ψήφιση της αρχικής διάταξης όπως τέθηκε στο αρχικό κείμενο της διαβούλευσης προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών.
Τέλος, καλεί τους καταναλωτές να καταγγέλλουν στην Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. περιπτώσεις αναφορικά με τις διαδικτυακές απάτες.
