Μαχόμενη ακαδημαϊκός και διακεκριμένη ερευνήτρια, η Καθηγήτρια του Τμήματος Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Άρτεμις Χατζηγεωργίου βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες, στον κατάλογο των επιστημόνων με τη μεγαλύτερη ερευνητική επιρροή παγκοσμίως. Οι δημοσιεύσεις των ερευνών της, αποτέλεσαν οδηγό και δρόμο για χιλιάδες άλλους επιστήμονες, με την Καθηγήτρια να διακρίνεται για 3η φορά βάζοντας την ελληνική σφραγίδα στις διεθνείς έρευνες. Η ίδια εδώ και μήνες, μαζί με την ομάδα των φοιτητών της, ερευνούν τον κορωνοϊό και την πορεία του μέσα στο κύτταρο και μάλιστα σε λίγες ημέρες θα δημοσιεύσουν και τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας, που στόχο έχει να βοηθήσει τον άνθρωπο να κερδίσει αυτό τον «πόλεμο».
Η κ. Χατζηγεωργίου μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή τόσο για την διάκρισή της και τη σημασία αυτής στο χώρο της επιστήμης, αλλά και για την έρευνα του κορωνοϊού.
Είναι πολύ σημαντικό να ακούμε για Έλληνες επιστήμονες να συγκαταλέγονται σε μία λίστα ανθρώπων που το κύρος τους και η εμβέλειά τους, βγαίνει «εκτός των τοιχών». Πως γίνεται καταρχήν, αυτή η διαδικασία ανάδειξης των ερευνητών και του έργου τους;
Όπως μιλάμε για τη διαδραστικότητα στα κοινωνικά μέσα, έτσι και στην επιστήμη υπάρχει αυτή η έννοια και αυτό που μετράνε είναι το πόσες φορές μία έρευνα που θα δημοσιεύσουμε, θα χρησιμοποιηθεί από άλλες έρευνες για να βγουν καινούργια ερευνητικά αποτελέσματα. Είναι ο τρόπος που εμείς από την Ελλάδα κι από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με τη δουλειά μας, επηρεάσαμε την ερευνητική δουλειά χιλιάδων άλλων επιστημόνων.
Σ’ αυτή την κατάταξη μπαίνουμε, μετά από μία σειρά, είναι πάνω από δέκα δημοσιεύσεις, οι οποίες έχουν πάρα πολύ υψηλές αναφορές , πάνω από 400-500 αναφορές από άλλους επιστήμονες. Αυτός είναι ο κύκλος . Επισης έχουμε εργαλεία, έχουμε βάση δεδομένων κι εκεί έχουμε περίπου 70.000 χρήστες- επιστήμονες απ’ όλο τον κόσμο, που χρησιμοποιούν τις βάσεις και τα εργαλεία. Τα δεδομένα μας υπάρχουν στην πλατφόρμα http://diana.imis.athena-innovation.gr/DianaTools/index.php και πάνω σ’ αυτά, αναπτύσσονται κι άλλες έρευνες και μελέτες και στον τομέα τους είναι τα καλύτερα, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται τόσο πλατιά.
Ποιο είναι το θεματικό αντικείμενο το οποίο πραγματεύεστε και σας έδωσε αυτή την επιτυχία;
Το αντικείμενο είναι η βιοπληροφορική. Εγώ είμαι Πληροφορικός με Διδακτορικό στη Μοριακή Βιολογία. Αυτό που κάνουμε, είναι υπολογιστικά να αναλύουμε πολλά γενετικά δεδομένα, ιατρικά δεδομένα, από αυτά που συμβαίνουν μέσα στο κύτταρο για να καταλάβουμε (και να κάνουμε κάποιες προβλέψεις της λειτουργίας των κυττάρων, τον ρόλο των γονιδίων), τι πάει λάθος σε μία ασθένεια και με αυτή την πρόβλεψη να δώσουμε πολύ συγκεκριμένες κατευθύνσεις στους γιατρούς και στους άλλους βιολόγους που κάνουν πειράματα. Έχουμε 20.000 γονίδια και πρέπει να καταλάβουμε εάν μας έρθει μία ασθένεια, ποια είναι τα δυο-τρία που «έχασαν το δρόμο τους», γιατί εκεί θα εστιάσουμε για τη θεραπεία. Η βιοπληροφορική δίνει τη δυνατότητα να βλέπουμε τι συμβαίνει μέσα στο κύτταρο εκείνη τη στιγμή, ακόμη και σε ένα κύτταρο που το έχει καταλάβει ο κορωνοϊός.
Άρα είμαι σίγουρος, ότι δεν αποφύγατε την πρόκληση της ενασχόλησης με τον κορωνοϊό;
Έχουμε δουλέψει πάρα πολύ, από τον Μάρτιο έχουμε ρίξει όλες τις δυνάμεις και δουλέψαμε πολύ σ’ αυτό το θέμα . Έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας κι έχουμε αναλύσει πάνω από 50 ρινοφαρυγγικά δείγματα και δείγματα αίματος για να καταλάβουμε τι συμβαίνει ακριβώς μέσα στον φάρυγγα και στην μύτη, από τη στιγμή που μπαίνει ο ιός. Βλέπουμε πως αλλάζουν τα γονίδια, προσπαθούμε να καταλάβουμε τι πάει λάθος στην αντίδραση του οργανισμού. Έχουμε έναν «πόλεμο», όχι μόνο έξω, αλλά και μέσα μας και θέλουμε να βοηθήσουμε τον άνθρωπο να τον κερδίσει τον «πόλεμο», καταλαβαίνοντας που «χάνεται το παιχνίδι». Την επόμενη εβδομάδα θα δημοσιεύσουμε και τα αποτελέσματά μας που θα μας βοηθήσουν. Για παράδειγμα οι ασυμπτωματικοί δεν είναι ασυμπτωματικοί. Βλέπουμε στα δείγματα, ότι μέσα στα κύτταρα γίνεται «πόλεμος» , δεν είναι ασυμπτωματικοί οι άνθρωποι, αλλά κάποιοι τα καταφέρνουν καλά σ’ αυτό τον «πόλεμο» κάποιοι όχι.
Υπάρχουν δηλαδή «καμπανάκια» που ίσως να μην τα αντιλαμβάνονται κάποιοι που πάσχουν;
Σε κάποιους ανθρώπους το ανοσοποιητικό λειτουργεί καλά, αντιδρά γρήγορα και τα καταφέρνει, σε άλλους λιγότερο, πάντως σε όλους, το μικροβιακό φορτίο ανεβαίνει, γι’ αυτό και όλοι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί.
Αντιλαμβάνομαι ότι ανοίγουν δρόμοι για τη διερεύνηση της αντίδρασης του οργανισμού σε ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον κορωνοϊό μέσα από την δική σας μελέτη…
Βάζουμε κι εμείς το δικό μας λιθαράκι μαζί με πολύ άλλο κόσμο για να καταλάβουμε πως αντιδρά ο οργανισμός και ποιοι άνθρωποι δεν τα καταφέρνουν και γιατί. Κάποια γονίδια δεν ενεργοποιούνται πάλι , δεν παίρνουν τον δρόμο τους πάλι, όπως θα έπρεπε , αφού πέσει το ιικό φορτίο κι έχουμε αυτό το μεγάλο πρόβλημα.
Εάν διαπιστώσουμε ποια γονίδια δεν λειτουργούν σωστά, υπάρχει και η εξέλιξη της έρευνας που μπορεί να μας δώσει τον τρόπο μιας σωστής αντιμετώπισης;
Ναι, πολύ σωστά. Να τονίσω πάλι ότι η βιοπληροφορική μας δίνει την δυνατότητα όλα αυτά να τα δούμε. Δηλαδή παίρνουμε ένα δείγμα, το ρίχνουμε σε ένα μηχάνημα και μας δείχνει όλα τα επίπεδα των γονιδίων. Αν δούμε ποια γονίδια δεν ενεργοποιούνται, δεν παίρνουν μπρος ξανά και να πούμε ότι είμαστε καλά, μπορούμε να τα ρίξουμε εμείς μέσα για να παίξουν αυτό το ρόλο.
Ποιοι ήταν δίπλα σας σ’ αυτή την έρευνα;
Μια τέτοια επιστημονική δράση, τόσο πλατιά, δεν γίνεται από μία ερευνήτρια μόνη της. Από πίσω υπάρχουν πάρα πολύ καλοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μια ομάδα που έχει δουλέψει πάρα πολύ, ειδικά πάνω σ’ αυτό το κύμα του κορωνοϊού. Οι φοιτητές δεν σταμάτησαν καθόλου, δεν κατάλαβαν ούτε καλοκαίρι, για να προχωρήσει η έρευνα , αυτοί είναι πραγματικοί και σωστοί επιστήμονες και από πίσω υπάρχει και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, που έχει βοηθήσει πάρα πολύ από τους πολύ καλούς συναδέλφους , τη διοίκηση, την Επιτροπή Ερευνών, που μας λύνει τα χέρια και μας επιτρέπουν να εστιάσουμε στην έρευνά μας.
