Ο Καθηγητής Χειρουργικής Μεταμοσχεύσεων κ. Ανδρέας Τζάκης, ο Έλληνας επιστήμονας με παγκόσμιο εκτόπισμα που θεωρείται διεθνώς ως «μάγος» των μεταμοσχεύσεων, που κατάφερε να πραγματοποιήσει μεταξύ άλλων, επιτυχώς μεταμόσχευση μήτρας από πτωματικό δότη και να ακολουθήσει τεκνοποίηση, βρίσκεται σήμερα στον Βόλο, όπου στις 6 το απόγευμα στο αμφιθέατρο Σαράτση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα τιμηθεί από την Μητρόπολη Δημητριάδος για το σύνολο της προσφοράς του στον χώρο των μεταμοσχεύσεων.
Ο κ. Τζάκης μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και τη ΜΑΓΝΗΣΙΑ και στον Ηλία Κουτσερή για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα, τα προβλήματα και πως μπορούν αυτά να αντιμετωπιστούν, αλλά και πως αισθάνεται ο ίδιος όταν επιτυγχάνει κάθε αποτέλεσμα.
Κύριε καθηγητά, κάνετε προσπάθειες να αυξηθούν οι δότες οργάνων στην Ελλάδα αλλά και για να κατανοήσουμε και ως πολίτες την αξία της μεταμόσχευσης, γιατί μάλλον ως σήμερα δεν την έχουμε αντιληφθεί επαρκώς…
Η μεταμόσχευση είναι μία ζωτική επέμβαση μια επέμβαση ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο, όχι μόνο η μεταμόσχευση καρδιάς, όχι μόνο η μεταμόσχευση ήπατος ή πνευμόνων, αλλά και η μεταμόσχευση νεφρού. Μεταμοσχευμένοι ζουν διπλάσιο χρόνο τουλάχιστον απ’ ότι τα άτομα τα οποία συντηρούνται με αιμοκάθαρση. Η αιμοκάθαρση σώζει τη ζωή των ανθρώπων, δεν μπορεί κανείς να ζήσει με νεφρική ανεπάρκεια, χωρίς αιμοκάθαρση , αλλά οι επιπτώσεις είναι σοβαρές, οι βαριές επιπλοκές όπως εγκεφαλικά, καρδιακά επεισόδια κτλ είναι πολλαπλές απ’ ότι είναι στις μεταμοσχεύσεις και το μήκος της ζωής μετά από μία μεταμόσχευση είναι τουλάχιστον διπλάσια απ’ ότι είναι με αιμοκάθαρση. Τα καλύτερα αποτελέσματα τα επιτυγχάνουμε με μεταμοσχεύσεις από ζώντες δότες, μετά είναι από πτωματικούς δότες και πολύ πίσω με αιμοκάθαρση. Επομένως η αιμοκάθαρση, έχει μειονεκτήματα για επιβίωση και για την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων που έχουν νεφρική ανεπάρκεια. Επιβάλλεται να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εφαρμόζονται οι μεταμοσχεύσεις πιο εκτενώς στην πατρίδα μας.
Επικεντρωνόμαστε στους δότες, γιατί αυτό είναι ένα φανερό πράγμα, το οποίο λείπει, αλλά οι δότες προέρχονται πολύ από τον δρόμο, από τροχαία κτλ, αλλά δεν βρίσκονται στον δρόμο, βρίσκονται σε Εντατικές, σε νευροχειρουργικές μονάδες, σε νευρολογικές μονάδες κτλ και για να επισημανθούν χρειάζονται εκπαιδευμένο προσωπικό. Χρειάζονται συντονιστές, το οποίο έχει αναγνωριστεί στη χώρα μας ότι χρειάζονται, αλλά μόνο τελευταία άρχισαν να προσλαμβάνονται εκπαιδευμένοι Συντονιστές και μάλιστα αυτό έχει αρχίσει να αυξάνει τον αριθμό των δοτών, απ’ ότι μου είπαν από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Βεβαίως υπάρχουν μόνο έξι Συντονιστές.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Οργανισμού κ. Παπαθεοδωρίδη χρειαζόμαστε 37 και αυτό θα συμβάλει πάρα πολύ στο να αυξηθούν οι δότες. Αυτό είναι η μια πτυχή των μεταμοσχεύσεων, η κοινωνική πτυχή. Δότες δεν είναι μόνο πτωματικοί, υπάρχουν και ζώντες δότες και μάλιστα σε πολλές χώρες οι ζώντες δότες είναι τόσοι πολλοί όσο και οι πτωματικοί. Στη γειτονική μας Τουρκία το 80% είναι ζώντες δότες, από συγγενείς, δέχονται μέχρι τρίτο βαθμό συγγένειας κι έχουν καταφέρει και κάνουν 4000 μεταμοσχεύσεις νεφρού τον χρόνο , το οποίο σε μας θα αντιστοιχούσε σε περίπου 350-400 ενώ γίνονται 100-150. Οι ζώντες δότες είναι μια σημαντική πτυχή.
Σημαντικός παράγοντας είναι ο ιατρικός, δηλαδή τα ιατρικά κέντρα , τα οποία χρειάζονται να αναπτυχθούν στην Ελλάδα, γιατί υπάρχουν αλλά χρειάζονται βοήθεια κι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι ο οικονομικός. Αυτά χρειάζονται χρήματα για να γίνουν, αλλά να σημειώσουμε ότι τα χρήματα ξοδεύονται για την αιμοκάθαρση. Η αιμοκάθαρση στοιχίζει περίπου 60.000 ευρώ τον χρόνο. Αν τα χρήματα που ξοδεύονται για έναν χρόνο αιμοκάθαρση, ξοδευτούν για να χρηματοδοτηθούν οι μεταμοσχεύσεις, κάθε δηλαδή μεταμόσχευση, να πληρωθούν οι εργαζόμενοι που δουλεύουν για τις μεταμοσχεύσεις, γιατροί και βοηθητικό προσωπικό νομίζω ότι αυτό θα βοηθήσει πάρα πολύ την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων.
Άρα, πολλαπλά τα οφέλη, αν γίνει ουσιαστικά με αυτό τον τρόπο που λέτε..
Γι’ αυτό αγωνίζομαι για να μεταδώσω αυτές τις πληροφορίες στο κοινό. Υπάρχει ευαισθησία από την πολιτική και την ηγεσία και την αντιπολίτευση, γιατί αυτό είναι ένα θέμα υπερκομματικό. Δεν έχω συναντήσει καμία αντίρρηση από κανέναν σε αυτά που υποστηρίζω και νομίζω ότι με συνεχή προσπάθεια, θα εγκολπιστούν απ’ όλους και θα γίνουν. Αυτός είναι ο στόχος μου κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο γύρισα στην Ελλάδα και είμαι στην Ακαδημία. Να βοηθήσω τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα να αναπτυχθούν και να βοηθήσουν το κοινό να φτάσει εκεί που φτάνει και ο πληθυσμός της υπόλοιπης Ευρώπης.
Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί εάν υπολογίσουμε πόσοι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί εάν υπήρχαν περισσότεροι δότες, πραγματικά ο αριθμός θα μας εκπλήξει προφανώς
Βέβαια… Να σημειώσετε ότι η συχνότητα της νεφρικής ανεπάρκειας είναι διπλή στην Ελλάδα, απ’ ότι είναι στην υπόλοιπη Ευρώπη κι αυτό κάνει το πρόβλημα της λήψεως των μεταμοσχεύσεων πολύ πιο οξύ. Είναι κάτι που χρειάζεται να αντιμετωπιστεί. Υπάρχουν περίπου 15.000 άτομα με νεφρική ανεπάρκεια αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.
Αυτό έχει εξηγηθεί; Γιατί είναι πολλαπλάσιος ο αριθμός στη χώρα μας;
Δεν υπάρχει επίσημη αιτιολογία. Ενδεχομένως ζεστό κλίμα, ενδεχομένως κάπνισμα, διαβήτης, παχυσαρκία, όλα αυτά είναι αιτιολογίες, αλλά δεν υπάρχει επίσημη αιτιολογία γιατί αυτή η συχνότητα είναι μεγαλύτερη από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η παρουσία αυξημένου αριθμού νεφρικής ανεπάρκειας με την έλλειψη των μεταμοσχεύσεων ή την ελλιπή παρουσία των μεταμοσχεύσεων είναι σημαντικό πρόβλημα στην κοινωνία.
Έχει λόγο ο άνθρωπος να φοβάται να γίνει δότης οργάνων; Το λέω σε συνδυασμό και με κάτι που έχετε πει , «ότι το σώμα μας πρέπει να το φυλάμε και να το σχεδιάζουμε το πως θα κληρονομηθεί κανονικά»…
Αυτή είναι η βάση για τους πτωματικούς δότες, δηλαδή εάν σκέφτεται κανείς εάν θα γίνει πτωματικός δότης ή όχι, εάν θα δώσει τα όργανά του εάν πεθάνει θα πρέπει να σκέφτεται το σώμα του, που είναι το πιο πολύτιμο αγαθό που έχουμε όλοι. Θα το δωρίσει ή θα το φάνε τα σκουλήκια; Οι σκέψεις που περνάνε από το μυαλό καθενός είναι διαφορετικές. Για ζώντες δότες φοβάται ο κόσμος δύο πράγματα το ένα είναι να μην πεθάνει με την εγχείρηση ή μην πάθε νεφρική ανεπάρκεια. Εντάξει μπορεί να πει, θα δώσω τον έναν νεφρό, ο άλλος που θα μείνει, μου φτάνει; Αυτά είναι τα δύο βασικά ερωτήματα.
Η απάντηση είναι η εξής, ο κίνδυνος θανάτου από δωρεά ενός νεφρού είναι 3 στις 10.000, ο οποίος είναι μικρότερος από τον κίνδυνο να πνιγεί κανένας τρώγοντας!. Υπάρχει ο κίνδυνος και δεν πρέπει να αγνοείται, αλλά είναι μικρός και ο κίνδυνος νεφρικής ανεπάρκειας είναι επίσης μικρός και υπολογίζεται με πολύ μεγάλη ακρίβεια από πίνακες. Προσωπικά έχω υπολογίσει τον δικό μου κίνδυνο και είναι 0,27% κι αν δώσω νεφρό προστίθεται άλλο ένα 0,28%, δηλαδή εάν δώσω νεφρό ο συνολικός μου κίνδυνος είναι 0,5%. Είναι πολύ μικρός, αλλά υπολογίζεται και μπορεί κανείς να πληροφορηθεί τους κινδύνους κι αν νομίζει ότι είναι υπερβολικοί, να μην το κάνει.
Για τους πτωματικούς δότες, φοβάται ο κόσμος μην πάει κανένας και … τον πεθάνει πρόωρα για να πάρει τα όργανα κι αυτό είναι αδικαιολόγητο γιατί για να κηρυχθεί κάποιος δότης οργάνων περνάει από δύο επιτροπές γιατρών, από έναν νευροχειρουργό ή νευρολόγο, από έναν αναισθησιολόγο και τον γιατρό του, οι οποίοι πρέπει να συμφωνήσουν ότι ο άρρωστος είναι εγκεφαλικά νεκρός και να γίνει αυτό δύο φορές συν τις εξετάσεις που γίνονται. Επομένως αυτός ο φόβος είναι ανυπόστατος.
Πως αισθάνεστε όταν με τις μεταμοσχεύσεις που έχετε κάνει ζούνε άνθρωποι και κάποιοι δεν είναι τυχαίο ότι σας λένε και «μάγο» των μεταμοσχεύσεων ή άλλοι σας βλέπουν σαν να είστε Θεός εκείνη την ώρα;
Αυτό που είπατε είναι εν μέρει αλήθεια, εν μέρει αναληθές. Δεν έχω αισθανθεί ποτέ σαν Θεός, αισθάνομαι σαν εργάτης που με διαλέγει κάθε ασθενής να τον βοηθήσω και το «αφεντικό» στην όλη υπόθεση είναι ο ασθενής, που διαλέγει τον γιατρό του. Δεν αισθάνομαι ποτέ τίποτα περισσότερο. Το άλλο που είναι απολύτως αληθές είναι ότι αισθάνομαι τεράστια χαρά όταν μπορώ και βοηθώ κάποιον να ζει και να βασιλεύει. Η χαρά μου είναι να βλέπω αρρώστους που είχα χειρουργήσει να ζούνε μια ευχάριστη και παραγωγική ζωή και να ζουν πολλά χρόνια. Χαρά μου είναι να βλέπω άτομα που ήταν μωρά όταν τα χειρούργησα, να μεγαλώνουν, να γίνονται γιατροί, δικηγόροι ό,τι θέλουν να κάνουν στη ζωή τους και να προοδεύουν. Αυτή είναι μεγάλη χαρά που δεν αναπληρώνεται με τίποτα.
Ο Ανδρέας Τζάκης υπηρέτησε διαδοχικά σε όλες τις Πανεπιστημιακές βαθμίδες και εξελέγη Καθηγητής και Διευθυντής Μεταμοσχεύσεων στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία του Πίτσμπουργκ, του Μαϊάμι, του Κλήβελαντ, της Πενσυλβανία, της Φλόριντα και του Οχάιο. Ολοκλήρωσε το κλινικό του έργο τον Ιανουάριο του 2019 και συνεχίζει μέχρι σήμερα την ερευνητική του εργασία, η οποία επικεντρώνεται στις μεταμοσχεύσεις μήτρας. Είναι μέλος σε 21 επιστημονικές ιατρικές εταιρείες διεθνούς κύρους, έχει επιδείξει σημαντικό διδακτικό έργο, εκπαιδεύοντας χειρουργούς ανά τον κόσμο , έχει λάβει πολλαπλές διακρίσεις, ενώ τιμήθηκε με τον τίτλο «Άρχων» του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Έχει καταχωρηθεί στο βιβλίο Guinness δύο φορές , ενώ εξελέγη τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
