Εδώ και πολλά χρόνια, όταν ακόμη στην Ελλάδα ο όρος σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων ίσως ήταν άγνωστος στους πολλούς, η κ. Έλενα Ράπτη έδινε τον δικό της αγώνα για να φέρει στο προσκήνιο το θέμα, να ενημερώσει γονείς, εκπαιδευτικούς αλλά και παιδιά προκειμένου να σπάσει η σιωπή της κακοποίησης. Η Υφυπουργός Τουρισμού, Βουλευτής Θεσσαλονίκης μίλησε , όχι με τις προαναφερόμενες ιδιότητές της, αλλά ως Συντονίστρια της καμπάνιας «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» του Συμβουλίου της Ευρώπης στην Ελλάδα για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, για την καμπάνια που στόχο έχει το τερματισμό της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης.
«Δυστυχώς τα κρούσματα παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης ήταν και παραμένουν πολλά. Σύμφωνα με έρευνα του Συμβουλίου της Ευρώπης ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης γι’ αυτό και αυτή η καμπάνια έχει πάρει αυτή την ονομασία λέγεται «Ένα στα Πέντε»» , επεσήμανε χαρακτηριστικά η κ. Ράπτη, συμπληρώνοντας ότι στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού τα ποσοστά ανέρχονται γύρω στο 16% .
Συνέντευξη στον ΗΛΙΑ ΚΟΥΤΣΕΡΗ
Οι δράστες προέρχονται κατά κύριο λόγο από το οικείο περιβάλλον!
Η Υφυπουργός και Συντονίστρια του προγράμματος στην Ελλάδα αναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η σεξουαλική κακοποίηση των ανηλίκων , υπογραμμίζοντας το σοκαριστικό στοιχείο ότι οι δράστες προέρχονται κατά κύριο λόγο από το οικείο περιβάλλον.
« 9 στις 10 περιπτώσεις οι δράστες βρίσκονται στο στενό οικογενειακό, συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον του παιδιού, είναι ένα πρόσωπο που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται, είναι ένα πρόσωπο που κι εμείς οι μεγάλοι γνωρίζουμε κι εμπιστευόμαστε το παιδί μας μαζί του κι έτσι είναι πολύ δύσκολο να αποκαλυφθεί μία τέτοια κακοποιητική συμπεριφορά», ανέφερε.
Σημείωσε ότι οι δράστες επιλέγουν να προσεγγίζουν παιδιά σε τρυφερές ηλικίες, και το παιδί από την πλευρά του δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτό που συμβαίνει είναι λάθος. Έπειτα νιώθει ότι, ό,τι ζητά ένας μεγαλύτερος εκείνο πρέπει να ανταποκρίνεται σε αυτό και στη συνέχεια μπορεί να νιώθει ενοχικά, φόβο και παγιδεύεται σε αυτό τον φόβο και την ενοχή στο να αποκαλύψει αυτό που έχει συμβεί.
«Είναι πολύ σημαντικός ο δικός μας ο ρόλος, των μεγάλων, τον γονέων, των εκπαιδευτικών, όλων όσοι βρίσκονται κοντά στο παιδί να το ενημερώσουμε, να το αφυπνίσουμε ώστε να ξέρει ότι έχει δικαίωμα να βάζει τα όριά του», επεσήμανε η ίδια.
Τι είναι το πρόγραμμα «Ένα στα Πέντε»
και ποιος ο «κανόνας του εσώρουχου»
Όπως εξήγησε η κ. Ράπτη το πρόγραμμα «Ένα στα Πέντε» του Συμβουλίου της Ευρώπης μιλά για τα όρια και όλη η καμπάνια βασίζεται σε έναν «χρυσό» κανόνα, τον κανόνα του εσώρουχου.
« «Ο κανόνας του εσώρουχου» βοηθά τα παιδιά να μείνουν ασφαλή, προσδιορίζει το κακό άγγιγμα, που αφορά στην περιοχή που καλύπτει το εσώρουχο, εξηγούμε στο παιδί ότι το σώμα του , του ανήκει, που αυτό σημαίνει ότι έχει δικαίωμα να αρνηθεί κάθε άγγιγμα που δεν επιθυμεί, αλλά κυρίως, σύμφωνα με τον κανόνα του εσώρουχου, μαθαίνει να λέει πάντα όχι στο άγγιγμα που αφορά στην περιοχή που βρίσκεται το εσώρουχό του. Το παιδί μας βάζει τα όρια όχι μόνο στους ξένους, αλλά και σε πρόσωπα μέσα στο σπίτι, δεν επιτρέπω ούτε τον παππού, τη γιαγιά, τον θείο, τον ξάδελφο και μετά από μια ηλικία δεν επιτρέπω ούτε στους γονείς να με αγγίζουν στη συγκεκριμένη περιοχή», επεσήμανε η ίδια.
Η καμπάνια απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 4 έως 8-10 ετών γιατί, σύμφωνα με την Υφυπουργό, σε αυτές τις ηλικίες που δεν είναι ξεκάθαρο στο παιδί το σωστό από το λάθος είναι πιο εύκολο να παρασυρθεί.
«Βάζουμε τα όρια με όμορφο, απλό και κατανοητό τρόπο. Εξηγούμε στα παιδιά τι πρέπει να αποφεύγουν αλλά ταυτόχρονα αφυπνίζουμε και τους μεγάλους, γιατί συχνά οι γονείς δεν γνωρίζουν αυτό το φαινόμενο, νομίζουν ότι είναι κάτι μακρινό αφορά κάποια άλλα παιδιά και το δικό τους παιδί είναι ασφαλές», τόνισε.
Οι ύποπτες συμπεριφορές
και οι ερωτήσεις των γονιών
Ωστόσο, οι γονείς, οι κηδεμόνες του παιδιού θα πρέπει να έχουν κεραίες τεντωμένες για να παρατηρήσουν ορισμένες συμπεριφορές ύποπτες. Σύμφωνα με την κ. Ράπτη θα πρέπει να παρατηρήσουν εάν το παιδί λαμβάνει τακτικά δώρο από έναν συγκεκριμένο άνθρωπο, καθώς τα δώρα αποτελούν μία τακτική του δράστη για να κερδίσει την εύνοια του παιδιού και στη συνέχεια τη συγκατάθεσή του, γιατί οι δράστες πολλές φορές κερδίζουν τη συγκατάθεση. Έπειτα είναι τα άβολα αγγίγματα, αλλά και τα μυστικά.
«Καλό είναι κουβεντιάζοντας να ρωτάμε το παιδί με ποιον έχει μυστικά. Πχ εάν ένα 7χρονο αγόρι έχει μυστικά με έναν συμμαθητή του αυτό είναι αποδεκτό, εάν έχει όμως μυστικά με ένα 16χρονο αγόρι ή με έναν ενήλικα αυτό είναι ύποπτο κι επειδή όπλο των δραστών είναι η μυστικότητα, καλό είναι να έχουμε τη δυνατότητα να κουβεντιάσουμε με το παιδί», είπε και συμπλήρωσε ότι είναι σημαντικό επίσης εάν κάποιος προσπαθεί να απομονώσει το παιδί είτε μέσα στο σπίτι σε κάποιο δωμάτιο, είτε στο σχολείο σε κάποια αίθουσα, είτε στα αποδυτήρια ενός γυμναστηρίου.
Από εκεί κι έπειτα οι γονείς θα πρέπει να ακούσουν το παιδί εάν αυτό έρθει φοβισμένο, να το καθησυχάσουν και μην κάνουν να πιστέψει ότι έκανε αυτό κάτι κακό, γιατί αυτό προσπαθεί να πετύχει ο δράστης κι έτσι κρατάει τη σιωπή του.
«Επιτρέπεται να ρωτήσουμε που, με ποιον, πότε, αλλά όχι γιατί έγινε, γιατί στο ερώτημα αυτό το παιδί θα ντραπεί, θα κλειστεί στον εαυτό του και δεν θα μας πει.Αυτή τη συνενοχή την καλλιεργεί ο δράστης. Εμείς θέλουμε να σπάσει η σιωπή», τόνισε η κ. Ράπτη, υποστηρίζοντας ότι στόχος του προγράμματος είναι η ενημέρωση αλλά και η ενθάρρυνση των παιδιών να μιλήσουν και να καταγγείλουν φαινόμενα σεξουαλικής κακοποίησης.
Πως λειτουργεί το πρόγραμμα
Στην ιστοσελίδα του προγράμματος www.enastapente.gr/el υπάρχει αναρτημένο όλο το ελεγμένο από το Συμβούλιο της Ευρώπης υλικό κατάλληλο για παιδιά και ενήλικους. Υπάρχουν παραμύθια αλλά και animation με τις ιστορίες της Νίκης, του Βίκτωρα, της Βερονίκης κ.α. που μπορούν τα παιδιά μαζί με τους γονείς να παρακολουθήσουν και να γίνει μία ταυτόχρονη ενημέρωση και αφύπνιση πάνω στο θέμα.
Μάλιστα, η κ. Ράπτη υπογράμμισε πως η σεξουαλική κακοποίηση δεν γνωρίζει φύλο, καθώς τα αγόρια πέφτουν σχεδόν εξίσου θύματα με τα κορίτσια γι’ αυτό και οι ιστορίες περιλαμβάνουν και αγόρια.
«Καλό είναι τις ιστορίες να τις παρακολουθήσουν τα παιδιά μαζί με τους γονείς. Γιατί οι γονείς έχουν μια δυσκολία να μιλήσουν. Μέσα από αυτές τις ιστορίες ειδικοί παιδοψυχολόγοι προσδιορίζουν τις απαντήσεις που δίνουν οι γονείς στα παιδιά όταν έχουν απορίες και προβληματισμούς», επεσήμανε καταλήγοντας η κ. Ράπτη, προτρέποντας τους γονείς σε έναν ανοιχτό διάλογο με τα παιδιά τους, σε ανοιχτή συζήτηση με το περιεχόμενο του προγράμματος «Ένα στα Πέντε» να αποτελεί έναν οδικό χάρτη και έναν εμπεριστατωμένο δρόμο για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και την τήρηση των απαραίτητων ορίων από τα ίδια τα παιδιά.
Η συνέντευξη είχε δοθεί στο Ράδιο Ένα και τον Ηλία Κουτσερή και δημοσιεύεται στο περιοδικό ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ που κυκλοφόρησε με την εφημερίδα ΜΑΓΝΗΣΙΑ
Απόδοση ραδιοφωνικής συνέντευξης Δήμητρα Παλαιοδημοπούλου
