Η εμβολιαστική κάλυψη της χώρας για τον κορωνοϊό, θα γίνει σε 4-5 χρόνια, ενώ σε ό,τι αφορά το εμβόλιο που περιμένουμε, οι εμβολιασμοί στο ευρύ κομμάτι του πληθυσμού, δεν πρόκειται να γίνουν πριν το ερχόμενο καλοκαίρι. Παράλληλα, αναγκαία προϋπόθεση για να επιτύχει ο εμβολιασμός, είναι η εκπαίδευση όλου του υγειονομικού προσωπικού.
Αυτά τόνισε μεταξύ άλλων σημαντικών θεμάτων, ο καθηγητής παιδιατρικής, πρόεδρος της Πανελλήνιας Παιδιατρικής Εταιρείας και πρώην πρόεδρος της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, ένας επιστήμονας με πλούσιο βιογραφικό και γνώσεις που μίλησε στο «Ράδιο ΕΝΑ 102,5» και τον Ηλία Κουτσερή για το εμβόλιο του κορωνοϊού κι αν αυτό πρέπει να γίνει από τα παιδιά, ενώ ανέλυσε τους λόγους που δημιουργήθηκαν τα αντιεμβολιαστικά κινήματα και έδωσε τις δικές του κατευθύνσεις στο τι θα πρέπει να γίνει σήμερα, με την πανδημία του κορωνοϊού.
κ. Καθηγητά, ποια είναι η εικόνα της εξέλιξης του κορωνοϊού… Έχουν αλλάξει τα δεδομένα που γνωρίζαμε κάποιους μήνες νωρίτερα, καθώς βλέπουμε κι αρκετά παιδιά πλέον να νοσούν από κορωνοϊό;
Πράγματι νοσούν και παιδιά τώρα. Ήδη στο Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία νοσηλεύτηκαν με αυτή την έξαρση, 16 παιδιά. Το θέμα είναι ότι τα παιδιά συνήθως μολύνονται από τους γονείς ή από το περιβάλλον, ενώ τα παιδιά μεταδίδουν λιγότερο κι αν νοσήσουν, νοσούν πιο ελαφρά. Αυτό είναι παρήγορο. Παρά ταύτα όμως, δεν είναι τελείως αθώα η νόσηση από κορωνοϊό στα παιδιά. Από τα 16 παιδιά που νοσηλεύτηκαν στο «Αγία Σοφία», αλλά και παγκοσμίως απο τη βιβλιογραφία, φαίνεται ότι τα παιδιά αφού νοσήσουν, όταν είναι στο τέλος της ανάρρωσης, εκεί μπορεί να παρουσιάσουν ένα περίεργο φαινόμενο, φλεγμονώδες φαινόμενο τύπου «Καβασάκι» , που είναι μία αγγειίτιδα, που προσβάλει πολλά όργανα ταυτόχρονα και από τα δύο παιδιά που είχαν αυτή τη νόσηση στο Νοσοκομείο , το ένα δυστυχώς χάθηκε και ήταν 2,5 ετών, το άλλο 18 μηνών το ξεπέρασε.
Αυτό σημαίνει ότι νοσούν και τα παιδιά τόσο από τη γέννηση, μόλις γεννηθεί αλλά και στη μετέπειτα ηλικία. Εκεί που είναι πιο δύσκολα τα πράγματα είναι στους εφήβους, γι’ αυτό είπαν να κλείσουν τα Γυμνάσια και τα Λύκεια. Νοσούν κι αυτά τα παιδιά ελαφρά σχετικά, παρόλο που υπάρχουν και πιο βαριές περιπτώσεις. Παρόλη την τήρηση των μέτρων, δηλαδή μάσκες, αποστάσεις και όλα τα υπόλοιπα, όσο πλησιάζει ο χειμώνας δυστυχώς θα χειροτερέψουν τα πράγματα και γνώμη μου είναι να κλείσουν και τα Δημοτικά και τα νηπιαγωγεία, διότι όταν πιάνει το κρύο, κλείνουν τα παράθυρα κι αν νοσήσει ένα ή δύο παιδιά στην τάξη, μπορεί να κολλήσουν όλα τα παιδιά. Γι’ αυτό θα συνιστούσα στους δασκάλους, μέχρι να παρθούν αποφάσεις από τις αρμόδιες επιτροπές θα πρέπει οπωσδηποτε να φορούν μάσκα κι εκεινοι και τα παιδιά και να κάνουν τακτικό αερισμό των αιθουσών. Κάθε μισή ώρα να ανοίγουν το παράθυρο, ή να το αφήνουν λίγο ανοιχτό, ώστε να φρεσκάρεται ο αέρας.
Τι συμβαίνει με τα εμβόλια; Αυτό που θα κυκλοφορήσει για τον κορωνοϊό θα πρέπει να γίνει και στα παιδιά, όπως γίνονται και της γρίπης όταν υπάρχει λόγος;
Άκουσα διάφορα και από καθηγητές, που έλεγαν ότι άλλο εμβόλιο θα κάνουν οι ενήλικες κι άλλο τα παιδιά. Αυτά τα πράγματα δεν ευσταθούν. Οι παιδίατροι είναι οι μόνοι γιατροί που γνωρίζουν τα εμβόλια. Καμία άλλη ειδικότητα δεν ξέρει τα εμβόλια, ούτε επιδημιολόγοι, ούτε χειρουργοί. Ένα εμβόλιο για να κυκλοφορήσει μέχρι τώρα ήθελε από 5 έως 25 χρόνια. Βέβαια τώρα έχουν την τεχνογνωσία και κατόρθωσαν να το παρασκευάσουν πολύ γρήγορα. Υπάρχουν όμως τα εξής ερωτηματικά για αυτά τα εμβόλια. Πρώτον αν θα μπορέσουν να είναι ασφαλή και το εμβόλιο της Pfizer ξέρουμε ότι είναι αποτελεσματικό για ενάμιση μήνα, αλλά δεν ξέρουμε για τους έξι, οκτώ. Θα πρέπει να περιμένουμε τουλάχιστον ένα εξάμηνο για να δούμε τι γίνεται. Οπότε πριν το καλοκαίρι μην περιμένει κανείς να γίνουν εμβόλια σε άτομα. Το δεύτερο θέμα με το εμβόλιο της Pfizer που έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα, το μειονέκτημα είναι ότι διατηρείται στους -70 βαθμούς και είναι τρομερά δύσκολο να διανεμηθεί και να εφαρμοστεί ο εμβολιασμός. Αν πρέπει να το πάρουν με ειδικές συνθήκες, να το φέρουν στην Ελλάδα, πρέπει να πάει σε ειδικούς θαλάμους και για την περιφέρεια θα πρέπει οι κάτοικοι να έρχονται στην Αθήνα. Προσπαθεί αυτό να το αλλάξει η εταιρεία και γίνεται προσπάθεια να το βγάλουν σε ξηρά μορφή, δηλαδή να το διαλύει εκείνη την ώρα ο γιατρός και διατηρείται στο ψυγείο. Αν το πετύχουν αυτό, λύνεται το πρόβλημα των εμβολιασμών. Φυσικά θα πρέπει να έχουν και τη δυνατότητα να παραχθούν μεγάλες ποσότητες δισεκατομμυρίων εμβολίων για να καλυφθεί η ανθρωπότητα.
Σε ότι αφορά τα παιδιά κι αν πρέπει να το κάνουν. Σε μία κοινότητα για να έχουμε κάλυψη και να μην νοσεί κανένας θα πρέπει να έχουμε μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη. Για την ιλαρά είναι 90%. Πρέπει δηλαδή να εμβολιάσουμε το 90% του κόσμου στην Ελλάδα για να πούμε ότι δεν θα νοσήσει κανένας από ιλαρά. Για την γρίπη και την πανδημία του κορωνοϊού έχουν πει ότι χρειάζεται 60-70%, άρα θα πρέπει να εμβολιαστούν 6 -7 εκ. άνθρωποι εάν θέλουμε να μην νοσεί κανένας. Επομένως μία μεγάλη ομάδα είναι τα παιδιά, που θα πρέπει να εμβολιαστούν. Κι από την εμπειρία μου, για να έχουμε εμβολιαστική κάλυψη στην κοινωνία της τάξης του 70% δυστυχώς περνάνε χρόνια. Δεν γίνεται μέσα σε ένα χρόνο. Τον πρώτο χρόνο εμβολιάζεται ένα 15%, σε 4-5 θα έχουμε την εμβολιαστική κάλυψη που ζητάμε. Για τον ιό HPV του τραχήλου της μήτρας έχουμε πάει στο 50% ενώ κυκλοφορεί το εμβόλιο εδώ και δέκα χρόνια. Πιθανώς τώρα, επειδή ο κόσμος φοβάται να τολμήσει να το κάνει. Όμως είναι ένα καινούργιο εμβόλιο και μπορεί να δυσπιστούν, παρά το γεγονός ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και σώζουν ζωές.
Υπάρχουν δηλαδή και πρακτικά ζητήματα λέτε, αλλά υπάρχει και η αντίδραση κάποιων, όπως ίσως αυτών που συμμετέχουν σε αντιεμβολιαστικά κινήματα;
Πιστεύω ότι ο Covid-19 θα δώσει ένα καλό στα εμβόλια. Περισσότερος κόσμος θα πειστεί ότι τα εμβόλια είναι χρήσιμα, ωφέλιμα και σώζουν ζωές. Πριν τον Covid υπήρχαν τα αντιεμβολιαστικά κινήματα, τα οποία και στη χώρα μας είχαν φτάσει στο 20% περίπου και αυτό είχε ξεκινήσει από το 2009 με την πανδημία της γρίπης. Τότε ό,τι έλεγε η Επιτροπή Εμβολιασμών που ήμουν πρόεδρος αμέσως τηρούνταν και εφαρμόζονταν. Από το 2009 και μετά άρχισε να γίνεται αυτό το κίνημα και η ευθύνη ήταν των επαγγελματιών υγείας. Γιατί γίνονταν αυτό που συμβαίνει τώρα. Ο καθένας βγαίνει και μιλάει για εμβόλια χωρίς να τα ξέρει. Τότε συνάδελφοί μου έβγαιναν κι έλεγαν ότι κάνει το εμβόλιο εγκεφαλοπάθειες και ο κόσμος φοβήθηκε και ξεκίνησε το αντιεμβολιαστικό κίνημα, από εμάς τους υγειονομικούς.
Ο δισταγμός του κόσμου δεν θα φύγει, εάν οι υγειονομικοί όλοι, εννοώ γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, φοιτητές, μαίες κτλ εκπαιδευτούν στα εμβόλια. Χρειάζεται εκπαίδευση αυτών και τότε θα πάμε πολύ καλά.
Αν δεν γίνει εκπαιδευση των υγειονομικών, τα εμβόλια δεν προκειται να πάρουν τη θέση που τους αξίζει, γιατί είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του περασμένου αιώνα στην Παιδιατρική κι έχουμε σώσει ζωές. Οι νέοι παιδίατροι, μετά το 1980 θα πουν ότι δεν έχουν δει τέτανο πολιομυελίτιδα, που παλιά χάνονταν κόσμος από τέτανο. Θα πρέπει οι γονείς να εμπιστευτούν τα εμβόλιο. Σώζονται 7εκ. παιδιά από τους εμβολιασμούς κάθε χρόνο, ενώ 3-4 εκ. κυρίως στις υπανάπτυκτες χώρες δυστυχώς χάνονται, επειδή δεν υπάρχουν εμβόλια.
Θα πρέπει και η πολιτεία όμως να μεριμνά ίσως και με άλλο τρόπο για τον εμβολιασμό, αλλά και να εντάσσει εμβόλια στον προγραμματισμό κ. καθηγητά. Για παράδειγμα το τελευταίο εμβόλιο έναντι του μηνιγγιτιδόκοκκου, που κοστίζει περίπου 100 ευρώ, δεν έχει μπει στο επίσημο πρόγραμμα εμβολιασμών του κράτους.
Για χρόνια που ήμουν πρόεδρος της Επιτροπης Εμβολιασμών μάλωνα με τον εκάστοτε Υπουργό Υγείας κάθε κυβέρνησης. Ο εκάστοτε Υπουργός ανάλογα με το κόστος θέλει να εντάσσονται τα εμβόλια. Εγώ έλεγα ότι η Επιτροπή Εμβολιασμών είναι συμβουλευτική του Υπουργού και ο ρόλος της είναι να δώσει τα επιστημονικά δεδομένα κι αυτός θα αποφασίσει εάν θα μπει εμβόλιο ρουτίνας ή όχι. Από κει και πέρα εάν δεν έχει τα χρήματα, μπορεί να πεις ότι θα πληρώσεις με συμμετοχή ή θα βρεις άλλους πόρους. Το κόστος των εμβολίων είχα υπολογίσει ότι εάν κάνουμε όλα τα εμβόλια θα είναι 150 εκ. ευρώ το χρόνο. Ωστόσο, Υπουργοί έκοψαν κάποια βασικά εμβόλια, ενώ σε κάποια άλλα, άλλαξαν το σχήμα αντί για τρεις δόσεις, δύο.
Υπάρχουν αυτή την περίοδο παιδικές ασθένειες που επανήλθαν ή αναζωπυρώθηκαν;
Είχαμε μεμονωμένα κρούσματα ιλαράς, κοκίτη. Ο κοκίτης εμφανίζεται πλέον σε μεγάλες ηλικίες, ακόμη κι αν έχουν εμβολιαστεί σε μεγάλες ηλικίες και δεν διαγιγνώσκεται εύκολα από τους παθολόγους γιατί δεν έχουν δει κοκίτη. Είναι νοσήματα που δεν τα ξέρουν νέοι γιατροί και εύκολα μπορούν να τους διαφύγουν τα συμπτώματα. Γι’ αυτό θα πρέπει να γίνεται εμβολιασμός και να μην βλέπουμε την επανεμφάνιση αυτών των παλαιών ασθενειών.
O Καθηγητής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος
O Καθηγητής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος έλαβε την ειδικότητα του Παιδιάτρου στην Α΄ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Συνέχισε τις σπουδές του στις ΗΠΑ κι έπειτα εκλέχθηκε Καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών ανέλαβε τη Διεύθυνση της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών στο Νοσοκοµείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» και οργάνωσε το Νοσοκοµείο ΙΑΣΩ Παίδων το 2008. Διετέλεσε πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εµβολιασµών του Υπουργείου Υγείας, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας και της Μέσης Ανατολής και Μεσογείου, πρόεδρος της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, ενώ μέχρι σήμερα είναι πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας. ‘Εχει δημοσιεύσει περισσότερες από 250 επιστημονικές εργασίες σε ελληνικά περιοδικά και πάνω από 150 ξενόγλωσσες εργασίες. Έχει συγγράψει σύγγραμμα δίτομης Παιδιατρικής (2006) αποτελούμενη από 1.617 σελίδες και απευθύνεται σε παιδίατρους και φοιτητές.
