“Για μας η ανάπτυξη, ή θα είναι δίκαιη, ή δεν θα υπάρξει”, δήλωσε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας από το βήμα του περιφερειακού αναπτυξιακού συνεδρίου Θεσσαλίας στη Λάρισα, σημειώνοντας ότι “η επιτροπεία της χώρας τελειώνει, η οικονομία έχει ήδη μπει σε φάση ανάκαμψης και οι προβλέψεις είναι, μετά από πολλά χρόνια, αισιόδοξες”. “Ακόμα και το ΔΝΤ, που συστηματικά υποτιμούσε τις προβλέψεις του για την Ελλάδα από το 2015 και μετά, προβλέπει ότι η ανάπτυξη για το 2018 θα φτάσει το 2.65%”, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσίπρας και τόνισε πως “αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να σχεδιάσουμε, το παραγωγικό μοντέλο της επόμενης ημέρας”.
Εθνική προσπάθεια
Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε την προσπάθεια αυτή “εθνική”, που πρέπει να αγκαλιάζει όλες τις παραγωγικές, ζωντανές, καινοτόμες δυνάμεις της χώρας και υπογράμμισε: “Θέλω να είναι καθαρό ότι για μας αναπτυξιακή επιλογή δεν είναι, ούτε η ισοπέδωση των εργασιακών σχέσεων, ούτε η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, ούτε η διάλυση του κοινωνικού κράτους. Ξέρουμε ότι, πρωταθλήτριες στην αναπτυξιακή πολιτική, είναι χώρες που εστιάζουν στον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, στην διαφάνεια. Αλλά και στην υψηλή κατάρτιση, στην δίκαια αμειβόμενη εργασία, στη διάχυση των κερδών της ανάπτυξης σε όλη την κοινωνία, στη διεύρυνση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων, στον σεβασμό του περιβάλλοντος, στον πολιτισμό και στη μάθηση”. Οι αρχές για τη δίκαιη ανάπτυξη Ακολούθως ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στις βασικές αρχές του σχεδιασμού της κυβέρνησης για τη βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη που είναι οι εξής:
– Η ανάπτυξη να δημιουργεί αξιοπρεπείς και σταθερές θέσεις εργασίας. Και όχι μόνο κέρδη για λίγους.
– Το όφελος από την ανάπτυξη να διαχέεται στην κοινωνία. Και όχι να καταλήγει σε λίγες τσέπες.
-Η ανάπτυξη να συμβαδίζει με το περιβάλλον και να σέβεται τους φυσικούς πόρους.
-Θέλουμε η ανάπτυξη να βασίζεται στην διασύνδεση των παραγωγικών κλάδων, στην εξωστρέφεια και την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Εξαιρετικά γόνιμα τα περιφερειακά συνέδρια Αναφερόμενος στην εμπειρία των Περιφερειακών Συνεδρίων για την παραγωγική ανασυγκρότηση, είπε ότι αποδεικνύεται μέχρι τώρα εξαιρετικά γόνιμη και το Περιφερειακό Συνέδριο για την παραγωγική ανασυγκρότηση στην Θεσσαλία, έρχεται να επιβεβαιώσει και να ενισχύσει την αίσθηση αυτή.
“Προχωρήσαμε στην οργάνωση των συνεδρίων αυτών, σε συνεργασία με τις περιφέρειες, χωρίς να υπολογίσουμε πολιτικές διαφορές ή αποστάσεις. Προσερχόμαστε με τις θέσεις και τον σχεδιασμό μας, έτοιμοι όμως να ακούσουμε τους φορείς της τοπικής κοινωνίας, χωρίς κανενός είδους προκατάληψη”, είπε ο κ. Τσίπρας και τόνισε πως η κυβέρνηση έχει ήδη δημιουργήσει τον μηχανισμό που θα καταγράψει τα όσα συμφωνούνται σε αυτά τα συνέδρια και θα παρακολουθήσει την υλοποίησή τους και ο στόχος είναι να περάσουμε από τα περιφερειακά στο εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Η κυβέρνηση κατεβαίνει στην περιφέρεια Μέσω των περιφερειακών συνεδρίων η κυβέρνηση κατεβαίνει στην περιφέρεια αντί να πηγαίνει η περιφέρεια στην κυβέρνηση, είπε και παρατήρησε πως η ζωή και η αγωνία των πολιτών ξεπέρασε όσους είχαν προκατάληψη για τον θεσμό των περιφερειακών συνεδρίων και προέτρεπαν περιφερειάρχες και εκπροσώπους φορέων να μην παραστούν.
Απλή αναλογική στην αυτοδιοίκηση
Ο πρωθυπουργός δήλωσε έτοιμος να συζητήσει για τολμηρές τομές που είναι ώριμες στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση και σχολιάζοντας την αναφορά του περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστού περί της ανάγκης συναινέσεων και συνεννοήσεων επισήμανε ότι σε αυτό το πλαίσιο οι εκλεγμένοι της αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να αρνούνται την καθιέρωση της απλής αναλογικής στις εκλογές της. Απόρριψη της εκτροπής του Αχελώου Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο ζήτημα της διαχείρισης του νερού που έχει ειδικό ενδιαφέρον για τη Θεσσαλία με αιχμή το θέμα της εκτροπής του ποταμού Αχελώου, καθώς αφορά τόσο τη βιωσιμότητα, όσο και την ανάπτυξη και ανασυγκρότηση της αγροτικής παραγωγής, και κατά προέκταση των άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Επισήμανε ότι τα σενάρια της ανάπτυξης είχαν συνδεθεί με το έργο της εκτροπής του Αχελώου, μια επιλογή που καθυστέρησε άλλα έργα υποδομής και συνέχισε: “Επέτρεψε την υπερκατανάλωση νερού, εξαιτίας και του μηδενικού περιβαλλοντικού ελέγχου. Και έχει οδηγήσει τον κάμπο σε σοβαρό αδιέξοδο. Η εκτίμηση είναι ότι έχουν καταναλωθεί πάνω από 3 δις κυβικά μέτρα νερό που δεν ανανεώνεται. Και κάθε χρόνο, από αυτό το μη ανανεώσιμο νερό, αντλείται μια ποσότητα της τάξης των 150 εκ. κυβικών. Πράγμα που σημαίνει ότι με μαθηματική ακρίβεια οδηγούμαστε στην ερημοποίηση”. Τόνισε πως το σχέδιο εκτροπής του Αχελώου, το οποίο δεν πήρε ποτέ τη μορφή ενός συνεκτικού σχεδίου δράσης, έχει απορριφθεί, για περιβαλλοντικούς λόγους, από 6 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώ υπάρχει ακόμα νέα εκκρεμότητα στο ΣτΕ. Επιπλέον έρχεται σε αντίθεση με θεσμικά και νομικά ευρωπαϊκά κείμενα, που, για την άρδευση και τα υδροηλεκτρικά έργα, προκρίνουν λύσεις εντός των λεκανών απορροής. Με βάση όλα τα παραπάνω ο πρωθυπουργός σημείωσε πως “η ιδέα της εκτροπής, και η έδραση επί αυτής όλης της ανάπτυξης του τόπου, δημιουργεί υψηλή ανασφάλεια και αβεβαιότητα την οποία κανείς δεν προσπάθησε πραγματικά στο παρελθόν να λύσει με ένα βιώσιμο σενάριο. Η καθυστέρηση χρόνων στα έργα εντός της λεκάνης απορροής οφειλόταν στη συντήρηση της ιδέας για την εκτροπή του Αχελώου. Δηλαδή η εκτροπή έγινε η δικαιολογία για την υποχρηματοδότηση της Θεσσαλίας”.
Σχέδιο διαχείρισης από την κυβέρνηση
Ταυτόχρονα ξεκαθάρισε πως “η λύση που προτείνεται από την κυβέρνηση, δεν προσανατολίζεται στις προτάσεις ξηρικών καλλιεργειών, είτε διακοπής καλλιέργειας που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς. Επιλέγει τη διατήρηση της έκτασης των αρδευόμενων εκτάσεων της Θεσσαλίας. Δηλαδή προτείνουμε ένα σχέδιο που στηρίζει ουσιαστικά την άρδευση. Έτσι το αναθεωρημένο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού, περιλαμβάνει κατ αρχήν, τη μείωση της κατανάλωσης νερού, μέσα από την μείωση των απωλειών και τον εξορθολογισμό των μεθόδων άρδευσης. Από αυτό το πρώτο βήμα που όλοι συμφωνούμε, πρέπει να ξεκινήσουμε”. Στο σχέδιο, προβλέπονται, επίσης, πέντε τοπικά φράγματα και έργα μεταφοράς και διανομής νερού που ήδη έχουν εγκριθεί και θεωρούνται δρομολογημένα. Η κάλυψη ζήτησης 250 εκατ. κυβικών, προτείνεται να γίνει από πολλά νέα φράγματα εντός Θεσσαλίας, από υδατοδεξαμενές σε πεδινές περιοχές, και από επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση και τεχνητό εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων.
Το επιπλέον κόστος από αυτές τις δράσεις σε σχέση με την εκτροπή του Αχελώου ανέρχεται σε 625 εκατ. ευρώ. Στο επόμενο διάστημα, η κυβέρνηση θα καταθέσει πρόταση για την κάλυψή τους. Ήδη αυτές τις μέρες η κυβέρνηση συζήτησε για την κάλυψη από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και από νέους Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς Πόρους Εξαντλητική συζήτηση για το ζήτημα, έχει γίνει, τόσο στο πλαίσιο του Συνεδρίου, όσο και κατά το προηγούμενο διάστημα, με την παρουσία στην περιοχή του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτη Φάμελλου.
Ο κ. Τσίπρας δήλωσε πως “αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να υπάρξει λύση, που θα είναι ρεαλιστική, περιβαλλοντικά βιώσιμη και πραγματικά βοηθητική για την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής”. Ολοκληρώνεται το 2017 το έργο της λίμνης Κάρλας Ανέφερε πως ένα άλλο έργο διαχείρισης υδάτων, που έχει κυρίως περιβαλλοντικό χαρακτήρα και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2017, είναι η “Επαναδημιουργία της Λίμνης της Κάρλας”. Είναι ένα έργο που έχει αρχίσει να υλοποιείται από το Σεπτέμβριο του 1999 και η κυβέρνηση από τις αρχές του 2015 επιτάχυνε όλες τις διαδικασίες υλοποίησης και έδωσε λύσεις σε προβλήματα που οδηγούσαν σε καθυστερήσεις.
Το έργο αυτό έχει πολλαπλή σημασία για την Περιφέρεια Θεσσαλίας και στο σύνολο του έχει προϋπολογισμό 224 εκατ. ευρώ. Σήμερα το έργο υλοποιείται από την Περιφέρεια Θεσσαλίας με συγχρηματοδοτούμενους πόρους. Και θεωρώ ότι υπάρχει δυνατότητα ολοκλήρωσης έως το τέλος του έτους με κοινή δέσμευση όλων μας. Η αγροτική παραγωγή Για την αγροτική παραγωγή στη Θεσσαλία είπε ότι βρίσκεται σήμερα μπροστά σε δυο μεγάλες προκλήσεις: -Η μία συνδέεται με τις πιέσεις στον Προϋπολογισμό της Ένωσης και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. -Η άλλη συνδέεται με τις αυξημένες τάσεις της ζήτησης αγροτικών προϊόντων, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και στις διεθνείς αγορές.
“Τάσεις οι οποίες, μετά τις σημαντικές διεθνείς επαφές και τις συμφωνίες που πετύχαμε ως κυβέρνηση, αναπτύσσουν ιδιαίτερη δυναμική”, σημείωσε ο κ. Τσίπρας και συνέχισε: . “Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο τις διαρθρωτικές αδυναμίες του πρωτογενούς τομέα. Αδυναμίες που είναι αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης πολιτικής του παρελθόντος, παρά τους σημαντικούς πόρους που κατευθύνθηκαν στον αγροτικό τομέα από τα ευρωπαϊκά ταμεία, μετά την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προωθήσει συγκεκριμένα μέτρα:
Τα μέτρα αυτά, αφορούν τις εξής κατευθύνσεις: Πρώτον, την ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού, μέσα από την υποστήριξη των νέων αγροτών. Δεύτερον, την επανεκκίνηση για τα συλλογικά – συνεργατικά σχήματα των αγροτών, δηλαδή του συνεταιρισμούς, τις οργανώσεις παραγωγών, τις ομάδες παραγωγών και τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, χωρίς, όμως τις παθογένειες του παρελθόντος. Τρίτον, την ανάδειξη της ποιότητας των Ελληνικών προϊόντων. Και, βεβαίως, την εθνική και τοπική πιστοποίηση της ποιότητας αυτής. Ιδιαίτερα σε ανταπόκριση με τα απαιτητικά συστήματα της Κίνας και της Ρωσίας. Τέταρτον, τον έλεγχο και τον εξορθολογισμό λειτουργίας της αγοράς αγροτικών προϊόντων και την προστασία του καταναλωτή. Πέμπτον, μέτρα και δράσεις, ενάντια στην παράνομη διακίνηση αγροτικών προϊόντων, τις παράνομες ελληνοποιήσεις, τις παράνομες εισαγωγές και τις εναρμονισμένες πρακτικές σε κάθε κλάδο και τομέα. Έκτον, την βελτίωση της εμπορίας γεωργικών προϊόντων, με στόχο την μεγιστοποίηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και την διαχείριση των εξαγωγικών δικτύων διανομής. Και εδώ πρέπει να πω, ότι για τις ενέργειες προώθησης των εξαγωγών διατίθενται για την Θεσσαλία, 6 εκατ. για μια τριετία. Έβδομο, την ανάπτυξη στοχευμένων κλαδικών σχεδίων και επενδύσεων σε ειδικούς κλάδους της αγροτικής παραγωγής. Όπως τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Όγδοο, την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας στο χώρο και την υποστήριξη της από νέο επιστημονικό δυναμικό. Ενατο, την επέκταση και αναβάθμιση των αγροτικών υποδομών. Γι αυτό διεκδικήσαμε και πετύχαμε στη συμφωνία με τους θεσμούς, της 15ης Ιουνίου να κατευθύνουμε επιπλέον 300 εκατ. ευρώ σε βάθος τριετίας στη βελτίωση και ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών στην ύπαιθρο, όπως αγροτικοί δρόμοι, αρδευτικά κανάλια, εγγειοβελτιωτικά έργα κλπ.
Όλα τα παραπάνω σημεία, που αφορούν την παραγωγική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα, θα κατατεθούν διαρθρωμένα σε ένα μεσοπρόθεσμο εθνικό σχέδιο. Για το οποίο όλοι οι εμπλεκόμενοι θα κληθούν σύντομα να καταθέσουν τεκμηριωμένες θέσεις. Το νέο αναθεωρημένο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο εγκρίθηκε το Δεκέμβριο του 2015 με κοινοτικούς και εθνικούς πόρους της τάξης των 6 δισ. ευρώ. Σε μόλις 18 μήνες από την έγκρισή του νέου Προγράμματος περισσότερα από 3 δισ. ευρώ δημόσια δαπάνη έχουν δεσμευθεί σε προκηρύξεις και συνεχιζόμενα έργα, δηλαδή ήδη το μισό Πρόγραμμα. Στο σύντομο αυτό διάστημα εξασφαλίσαμε τη συγχρηματοδότηση του συνόλου των ημιτελών έργων, ιδιωτικών και δημοσίων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου από πόρους της νέας, χωρίς να επιβαρυνθούν εθνικοί πόροι. Οι πληρωμές εκτελούνται κανονικά εξοφλώντας υποχρεώσεις προς τους παραγωγούς που εκκρεμούσαν για πολλά χρόνια”.
Σε αντίθεση με το παρελθόν αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης η υλοποίηση του νέου Προγράμματος και η συνεργασία της με τις Περιφέρειες της χώρας, εκχωρώντας σε αυτές σημαντικές αρμοδιότητες αλλά και πόρους που ξεπερνούν το 37% των πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Έως τις αρχές του 2018 θα έχει προκηρυχθεί το σύνολο των μέτρων με τη μεγαλύτερη χρηματοδοτική βαρύτητα. Με αποφασιστικότητα η κυβέρνηση διερευνά και σε συζήτηση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς τις δυνατότητες για άμεση αναθεώρηση του συστήματος κατανομής των δικαιωμάτων. Όπως είπε ο κ. Τσίπρας, “αυτή η κυβέρνηση δεν θα συνεχίσει να πριμοδοτεί «δήθεν παραγωγούς» , όπως έπραξαν με πολιτικές τους επιλογές κυβερνήσεις του παρελθόντος που έχουν ονοματεπώνυμο και πρόσημο. Μια πρακτική που λειτούργησε σε βάρος των πραγματικών και κυρίως των νέων παραγωγών”.
Σήμα για τα προϊόντα αγροδιατροφής
Για την πιο αποτελεσματική προώθηση των ελληνικών προϊόντων αγροδιατροφής στις διεθνείς αγορές ξεκίνησε από το ΕΣΠΑ ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα με προϋπολογισμό 34,5 εκατ. ευρώ, για τη διαμόρφωση Ελληνικού Σήματος στα προϊόντα αγροδιατροφής. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ανάπτυξη ενιαίας ταυτότητας και σήματος ποιότητας για τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα. Στην πιστοποίηση της ποιότητας αυτών των προϊόντων με βάση τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές. Αλλά και στην προώθηση της αναγνωρισιμότητας των προϊόντων αγροδιατροφής στις διεθνείς αγορές με βάση αυτό το σήμα. Μέσα από στοχευμένα προγράμματα όπως το «Επιχειρώ Έξω», προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, ενισχύουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την ανάπτυξη εξαγωγικής δραστηριότητας σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Αλλά και συνολικά, μέσα από όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του νέου Αναπτυξιακού Νόμου για την επιχειρηματικότητα, παρέχεται στήριξη σε επιχειρήσεις που αναπτύσσουν εξαγωγική δραστηριότητα. Σύνδεση των παραγωγικών κλάδων Παράλληλα ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως “το ζητούμενο δεν είναι η στήριξη του πρωτογενούς τομέα ή οποιουδήποτε άλλου παραγωγικού κλάδου, ξέχωρα από τους υπόλοιπους. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία αλυσίδων αξίας.
Και, κατά συνέπεια, η δημιουργία προϊόντων με υψηλότερη προστιθέμενη αξία. Και για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο, οφείλουμε να συνδέσουμε στενότερα μεταξύ τους, τους διάφορους κλάδους της παραγωγικής δραστηριότητας. Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος, που είναι επίσης προσανατολισμένος στην τόνωση της βιομηχανίας, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αγροδιατροφή, αλλά και στην στήριξη της καινοτομίας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση.
Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος
Στο σημείο αυτό ο πρωθυπουργός απάντησε σε επικρίσεις για το νέο αναπτυξιακό νόμο και τόνισε: “Ακούμε πολλές φορές συγκρίσεις ανάμεσα στον αριθμό των προτάσεων που προσελκύει ο νέος αναπτυξιακός νόμος που ψηφίσαμε πριν ένα χρόνο σχεδόν, και τις πολυάριθμες προτάσεις των προηγούμενων αναπτυξιακών. Αλλά ξεχνούν να μας πουν ότι το πακέτο των προηγούμενων νόμων ήταν καθηλωτικό για την ανταγωνιστικότητα. Ήταν άνισο, διαμορφωμένο με αμφίβολες αξιολογήσεις και με ελλειμματική χρηματοδότηση. Το 95% των προτάσεων ήταν χαμηλής τεχνολογίας. Και το 4,2% των επιχειρήσεων έπαιρναν το 43,6% των επιχορηγήσεων. Τα μικρά επενδυτικά σχέδια παραγκωνιζόταν. Οι αξιολογητές υποαμοιβόταν, ελάχιστοι ήταν ενεργοί και δεν ήταν κατάλληλα εκπαιδευμένοι. Αυτό το περιβάλλον ευνοούσε τις πελατειακές σχέσεις, ενώ το 2015 παραλάβαμε 6.000 ανολοκλήρωτα σχέδια και οφειλές 6 δισ. στους επενδυτές. Ο σημερινός αναπτυξιακός ευνοεί τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις δραστηριότητες έντασης γνώσης, καθώς και στις συνέργειες και δικτυώσεις των επιχειρήσεων. Ενώ έχει βελτιωθεί ουσιαστικά το στελεχικό δυναμικό που αξιολογεί τα επενδυτικά σχέδια”.
