Όταν το 1916 ο Albert Einstein περιγράφοντας την βαρύτητα, στα πλαίσια της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, προέβλεπε την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων σίγουρα δεν φανταζόταν ότι «προετοίμαζε» το Nobel Φυσικής του 2017 και μάλιστα σε… έμμεση σχέση με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας! Επίσης όταν ο Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης ξεκινούσε από την Βέροια για να σπουδάσει στην Θεσσαλονίκη δεν φανταζόταν ότι το Nobel (ή έστω οι παρυφές του) θα ήταν ένας από τους σημαντικούς σταθμούς της καριέρας του.
Όπως αναφέρεται σε δελτίο Τύπου του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΤΗΜΜΥ) του Π.Θ., ο καθηγητής Κατσαβουνίδης είναι από το 2000 μέλος του εργαστηρίου LIGO (Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory) στο MIT και μέλος της επιστημονικής ομάδας που απέδειξε την ύπαρξη βαρυτικών κυμάτων.
Το LIGO είναι ένα νέου τύπου όργανο που θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε ως ένα μη συμβατικό «τηλεσκόπιο» με το οποίο βλέπουμε το παρελθόν του Σύμπαντος. Ως τέτοιο υπήρξε καθοριστικό για την απονομή του φετεινού Nobel στους φυσικούς Rainer Weiss (MIT), Barry C. Βarish και Kip S. Thorne (Caltech).
Ωστόσο ο κ. Κατσαβουνίδης από τον Απρίλιο του 2010 έως την Άνοιξη του 2015 ανήκε στο επιστημονικό δυναμικό του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΤΗΜΜΥ) του Π.Θ. όπου δίδαξε Φυσική. Έκτοτε οι επιστημονικοί αλλά και προσωπικοί δεσμοί που δημιουργήθηκαν με το ΤΗΜΜΥ συνεχίζουν να υφίστανται.
Αναφορικά δε με την σημαντικότητα της συμμετοχής του στην βραβευμένη πλέον υπόθεση των βαρυτικών κυμάτων θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχει ηγηθεί της ανάλυσης των δεδομένων LIGO στο MIT και επίσης συμμετέχει σε ομάδες διεθνούς συνεργασίας με βάση το LIGO (burst detection, detector characterization, electromagnetic follow-up, stochastic search review). Έχει συνεισφέρει καθοριστικά στην κατανόηση πηγών βαρυτικών κυμάτων καθώς και στην ζεύξη των παρατηρήσεων αυτών με παρατηρήσεις μέσω συμβατικών τηλεσκοπίων.
Τα «άγνωστα» βαρυτικά κύματα
Σύμφωνα με την αρχική θεωρία του Einstein, τα ουράνια σώματα διαταράσσουν τον χωροχρόνο, εκπέμποντας πληροφορίες (για την συμπεριφορά τους) στο Σύμπαν. Αυτά είναι τα βαρυτικά κύματα.
Η ταχύτητα εκπομπής είναι αυτή του φωτός αλλά το μέγεθος της διαταραχής είναι απειροελάχιστα μικρό, με συνέπεια να καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη η ανίχνευσή τους.
Το γεγονός αυτό όμως κάνει τα βαρυτικά κύματα να μπορούν να ταξιδέψουν ανά το σύμπαν χωρίς να υποστούν καμία απορρόφηση ή σκέδαση. Καθίστανται δε οι καλύτεροι αγγελιοφόροι του σύμπαντος καθότι μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες για φαινόμενα και στιγμές του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένης και της αρχικής «μεγάλης έκρηξης».
