Με μια λιτή εκδήλωση, αλλά άκρως ουσιώδη, οι μαθητές του 30ου Δημοτικού Σχολείου Βόλου τίμησαν τη μνήμη του αρχιρραβίνου Μωυσή Πεσσάχ, το όνομα του οποίου έχει μείνει στην ιστορία ως ο ραβίνος που έσωσε τους Εβραίους του Βόλου από το Ολοκαύτωμα.
Οι μαθητές στάθηκαν στο δρόμο που φέρει το όνομα του αρχιρραβίνου και ανέγνωσαν στιγμές από τη ζωή του, κάνοντας γνωστές σε όλους λεπτομέρειες για τη δράση του πεφωτισμένου θρησκευτικού ηγέτη των Εβραίων.
Στην εκδήλωση, που οργανώθηκε από τον Διευθυντή του σχολείου κ. Πασχάλη Δήμου βρέθηκαν ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου κ. Μαρσέλ Σολομών, ο Προϊστάμενος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας κ. Γιώργος Πολύζος, ο υπεύθυνος πολιτιστικών της Πρωτοβάθμιας κ. Αντώνης Αντωνίου, όπως και μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου.
Ο αρχιρραβίνος την περίοδο της κατοχής συνεργάστηκε με τον Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ κι από κοινού έσωσαν τους Εβραίους που απειλούνταν η ζωή τους.
Η ζωή και το έργο του αρχιρραβίνου
Ο Μωυσής Πεσσάχ ήταν θρησκευτικός ηγέτης της ισραηλιτικής κοινότητας του Βόλου. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1869 και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη Εβραϊκή Φιλολογία και Φιλοσοφία. Άσκησε το επάγγελμα του δασκάλου το 1892 στην ισραηλιτική κοινότητα Βόλου και το 1925 έγινε Αρχιραβίνος.
Ο ραβίνος Πεσσάχ ξεκίνησε και ενορχήστρωσε τη διάσωση της εβραϊκής κοινότητας του Βόλου με τη βοήθεια του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ Αλεξόπουλου. Με τη δράση τους κατάφεραν να σώσουν το 74% της τοπικής εβραϊκής κοινότητας σε μία χώρα που το 85% των Εβραίων σκοτώθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1943 ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής Κουρτ Ρίκερτ κάλεσε το ραβίνο Πεσσάχ στο αρχηγείο του, απαιτώντας να του δώσει μία λίστα με όλους τους Εβραίους της πόλης και με τα περιουσιακά τους στοιχεία μέσα σε 24 ώρες.
Ο ραβίνος κατάλαβε αμέσως τον σκοπό των Γερμανών και με μια σειρά δράσεων και διακινδυνεύοντας τη ζωή του ίδιου και της οικογένειας τους κατάφερε να διασώσει τους Εβραίους του Βόλου. Αφού ζήτησε και πήρε παράταση τριών ημερών για να υποβάλλει τη λίστα, ο ραβίνος απευθύνθηκε στον φίλο του και αρχιεπίσκοπο Ιωακείμ, για να ζητήσει τη βοήθεια του.
Ο αρχιεπίσκοπος επικοινώνησε με τον Χέλμουτ Σέφελ τον Γερμανό πρόξενο στο Βόλο με τον οποίο είχε καλές σχέσεις και ο οποίος του είπε ότι οι Έλληνες Εβραίοι πρέπει να φύγουν άμεσα από την περιοχή. Ο Ιωακείμ μετέφερε τα νέα στο ραβίνο, δίνοντάς του και μια επιστολή προς όλους τους κληρικούς των χωριών γύρω από το Βόλο, προτρέποντας τους να κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τους Εβραίους.
Περίπου 130 Εβραίοι έφυγαν από το Βόλο με σκοπό να κρυφτούν στα βουνά και στα απομακρυσμένα ορεινά χωριά. Μεταξύ των Εβραίων που έφυγαν ήταν και ο ίδιος ο ραβίνος Πέσσαχ με την οικογένεια του, ο οποίος και εντάχθηκε στους αντάρτες.
Οι δύο γιοι του αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς και δολοφονήθηκαν, ενώ η σύζυγός του πέθανε από τις κακουχίες την περίοδο που κρύβονταν στα βουνά.
Μετά τον πόλεμο ο Πεσσάχ έχοντας υποστεί και ο ίδιος τις δικές του απώλειες επέστρεψε στο Βόλο μαζί με 700 μέλη της κοινότητας με τους οποίους ξεκίνησε τις προσπάθειες για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης πόλης.
Τον Απρίλιο του 1955, ο Βόλος χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό σεισμό. Ο ηλικιωμένος πλέον ραβίνος αναγκάστηκε να μείνει σε σκηνή. Πέθανε στις 13 Νοεμβρίου εκείνης της χρονιάς.
