Τα τσιμέντα έχουν πάρει φωτιά, οι ράγες των τρένων στραβώνουν και οι ηλικιωμένοι πεθαίνουν από τη ζέστη: ο καύσωνας του Ιουλίου του 1987 κατεγράφη ως ο φονικότερος στην Ελλάδα, με τον επίσημο απολογισμό να κάνει λόγο για 1.300 νεκρούς και ανεπίσημες καταγραφές για 1.500.
Εκείνη την εποχή, υπήρχαν ελάχιστα κλιματιστικά -κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και μόνο σε σπίτια εύπορων οικογενειών.
Η ιδέα για κλιματιζόμενους δημοτικούς χώρους ήταν μάλλον σενάριο επιστημονικής φαντασίας, με τους Αθηναίους να «πνίγονται» στους 44 βαθμούς Κελσίου.
Χωρίς κλιματισμό ήταν και τα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας, με αποτέλεσμα αρκετοί ηλικιωμένοι που αναζητούσαν βοήθεια να καταλήγουν σε ένα θάλαμο – καμίνι και στη συνέχεια να πεθαίνουν από θερμοπληξία.
Η οκταήμερη διάρκεια του καύσωνα επιδείνωσε δραματικά την κατάσταση, καθώς το θερμόμετρο δεν έπεφτε κάτω από τους 30 βαθμούς ούτε κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η δυσφορία γινόταν ακόμη εντονότερη λόγω του νέφους στην Αθήνα αλλά και των υψηλών ποσοστών υγρασίας που επικρατούσαν εκείνες τις ημέρες στην πρωτεύουσα.
Κανένας δεν περίμενε την τραγωδία που θα επακολουθούσε -μόλις μερικές εβδομάδες μετά από τους ξέφρενους πανηγυρισμούς για την κατάκτηση του Eurobasket στις 14 Ιουνίου, όταν η χώρα ξεχύθηκε στους δρόμους για να γιορτάσει τη μεγάλη νίκη της εθνικής μας ομάδας.
Οι εφημερίδες της εποχής αποτυπώνουν την κατάσταση που επικρατεί. «Καμίνι όλη η Ελλάδα» γράφουν «Τα Νέα», «Κραυγή αγωνίας εκατομμυρίων Ελλήνων: Θεέ μου!» τονίζει στο πρωτοσέλιδό της η «Ακρόπολις».
Μια ημέρα αργότερα, στις 22 Ιουλίου, «Τα Νέα» μετέδιδαν πληροφορίες για τους πρώτους τέσσερις νεκρούς -δύο στην Αθήνα και δύο στο Βόλο.
Επρόκειτο για άτομα που έπασχαν από καρδιοπάθεια ενώ στα νοσοκομεία μεταφέρθηκαν και δεκάδες κυρίως ηλικιωμένα άτομα με προβλήματα υγείας.
Ο δραματικός απολογισμός αρχίζει σιγά – σιγά να αυξάνεται: «300 οι νεκροί» γράφουν «Τα Νέα», «Σωρός οι νεκροί στα νεκροτομεία» λέει ο Ελεύθερος Τύπος.
Οι διακοπές ρεύματος στερούν από τους ταλαιπωρημένους πολίτες και την τελευταία «ανάσα» δροσιάς -έναν ανεμιστήρα.
Οι μέρες περνούν, οι νεκροί αυξάνονται και η κατάσταση είναι πλέον δραματική.
«Σε τρένα οι νεκροί», «γεμάτα τα νεκροτομεία» γράφουν οι εφημερίδες, που δεν γνώριζαν ακόμη ότι ο καύσωνας του 1987 θα μείνει στην ιστορία ως ο φονικότερος στην Ελλάδα αλλά και μια από τις πιο πολύνεκρες φυσικές καταστροφές.
«Κύριε και κυρία X, επικοινωνήστε με το αστυνομικό τμήμα της περιοχής σας για μια σοβαρή οικογενειακή σας υπόθεση» έλεγαν οι παρουσιαστές των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων, προχωρώντας σε ονομαστικές κλήσεις προς δεκάδες οικογένειες που βρίσκονταν σε διακοπές και είχαν χάσει κάποιο μέλος της οικογένειάς τους, χωρίς να το γνωρίζουν.
Παρότι η Αθήνα είχε δει και αρκετά υψηλότερες θερμοκρασίες –48 βαθμούς το 1978– ήταν η πρώτη φορά που τόσοι πολλοί άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους.
Οι επιστήμονες της εποχής απέδωσαν το φαινόμενο αυτό στη διάρκεια του καύσωνα και όχι την έντασή του.
Μια ακόμη δραματική διάσταση αυτής της τραγωδίας ήταν και η έλλειψη διαθέσιμων χώρων στα νεκροταφεία της πόλης, με αποτέλεσμα εκατοντάδες νεκροί να παραμείνουν άταφοι για ημέρες.
Oι χειρότεροι καύσωνες στην ιστορία της Ελλάδας
Σε συνθήκες καύσωνα θα βρεθεί από σήμερα η χώρα μας, καθώς οι πολύ θερμές αέριες μάζες που βρίσκονταν πάνω από τη βόρεια Αφρική και την κεντρική Μεσόγειο κατευθύνονται ανατολικά και αναμένεται να ανεβάσουν τις θερμοκρασίες στην Ελλάδα από σήμερα μέχρι και την Παρασκευή.
Σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, που εξέδωσε χθες Εκτακτο Δελτίο Επιδείνωσης Καιρού, σε πολλές περιοχές της χώρας οι θερμοκρασίες θα χτυπήσουν «σαραντάρια», ενώ στην ανατολική Στερεά και Πελοπόννησο και ειδικά σε ηπειρωτικές περιοχές, μακριά από τη θαλάσσια αύρα, την Τετάρτη και την Πέμπτη θα δούμε θερμοκρασίες έως 41 °C και 42 °C, πιθανόν κατά τόπους έως και 43 °C. Με αφορμή τον σημερινό καύσωνα θυμόμαστε όλες τις ακραίες θερμοκρασίες που «χτύπησαν» τη χώρα μας από το 1958 μέχρι και σήμερα.
Αύγουστος 1958
Με 47,2 °C που έπληξαν τη Θεσσαλία τον Αύγουστο του 1958, θεωρείται ένας από τους χειρότερους καύσωνες που είχαμε ποτέ στη χώρα. Οι αφόρητες θερμοκρασίες κράτησαν περίπου μια εβδομάδα και άφησαν πίσω τους 600 νεκρούς.
Ιούλιος 1973
Ο Ιούλιος του 1973 είχε τρεις μέρες με αποπνικτική ζέστη. Το θερμόμετρο έδειξε στην Τανάγρα 46 °C, στη Λαμία 46,5 °C, στην Ελευσίνα 46,4 °C, στην Αγχίαλο 46,2 °C και στη Λάρισα 45,2. Ευτυχώς δεν αναφέρθηκαν θύματα.
Ιούλιος 1987
Επί έντεκα ημέρες ολόκληρη η χώρα, και περισσότερο η Αττική, είχε παραδοθεί στον ανελέητο καύσωνα. Στην Ελευσίνα το θερμόμετρο ανέβηκε στους 45 °C και στη Νέα Φιλαδέλφεια στους 44 °C. Έχει μείνει γνωστός ως ο φονικότερος καύσωνας στην ιστορία της χώρας, αφού η παρατεταμένη διάρκειά του άφησε πίσω 1.300 νεκρούς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Ωστόσο πολλοί είναι αυτοί που αμφισβητούν αυτόν τον αριθμό θεωρώντας ότι η πραγματική εικόνα συγκαλύφθηκε για πολιτικούς λόγους.
Αύγουστος 1994
Τον Αύγουστο του 1994 σημειώθηκε άλλος ένας ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες τους 44° C. Οι υψηλές θερμοκρασίες είχαν διάρκεια πέντε ημέρες από τις 10-15 Αυγούστου 1994 ενώ οι μέγιστες θερμοκρασίες είχαν καταγραφεί σε Λαμία, Τρίπολη και τη Λάρισα.
Ιούνιος 2007
Ο καύσωνας του Ιουνίου του 2007, που συνδέθηκε με την καταστροφική πυρκαγιά της Πάρνηθας, ήταν ο ισχυρότερος μεταπολεμικά καύσωνας Ιούνιο μήνα. Συγκεκριμένα, αυτό το κύμα αφόρητης ζέστης έχει μείνει στην ιστορία γιατί συνδέθηκε με δραματικά γεγονότα που όπως ήταν φυσικό πήραν πολιτικές διαστάσεις. Από τις 23 μέχρι και τις 28 Ιουνίου ο υδράργυρος έδειχνε 47.5 °C στην Αττική και στο Άργος 46.4 °C. Παράλληλα, ολόκληρη η χώρα είχε παραδοθεί στις φλόγες και το κράτος μοιάζε ανήμπορο να ανταπεξέλθει. Στις 24 του μήνα και ενώ οι θερμοκρασίες ήταν στα ύψη, στη Ζαχάρω Ηλείας ξέσπασε πυρκαγιά σαρώνοντας τελικά όλο το νομό. Η φωτιά άφησε πίσω της δεκάδες θύματα και μια τεράστια διαμάχη περί ευθυνών. Λίγο αργότερα, και η Πάρνηθα παραδίδεται στις φλόγες με τους κατοίκους της Αττικής να κλείνονται στα σπίτια τους λόγω της δύσπνοιας από τη φωτιά και τα αποκαΐδια που έφταναν στα μπαλκόνια τους. Ο απολογισμός κόβει την ανάσα και στη χώρα κηρύσσεται εθνικό πένθος. Συνολικά χάθηκαν 84 συνάνθρωποί μας, 6.000 έμειναν άστεγοι, 60.000 ζώα βρήκαν φρικτό θάνατο, 1.500 σπίτια κάηκαν ολοσχερώς και σχεδόν 4,5 εκατομμύρια ελαιόδεντρα έγιναν στάχτη. Χαρακτηρίστηκε «μαύρο καλοκαίρι».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μεγαλύτερο σε διάρκεια καύσωνας, ήταν το 2010, 8 με 20 Αυγούστου, οπότε η θερμοκρασία ξεπέρασαν τους 41 βαθμούς Κελσίου ωστόσο, το πιο θερμό κύμα καύσωνα με τον υδράργυρο να φτάνει στους 46 βαθμούς Κελσίου ήταν ήταν το 2022 από 27 Ιουλίου ως 6 Αυγούστου.
