Το διεθνές Συνέδριο με θέμα «H τροφή στην Ανθρωπόκαινο εποχή: Οικοθεολογικές και Επιστημονικές Προοπτικές» πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο «Θεσσαλία» στα Μελισσάτικα του Βόλου, στις 23 και 24 Μαΐου 2025. Το Συνέδριο διοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
Το Συνέδριο εστίασε σε ένα θέμα που δεν έχει συζητηθεί ακόμη σε κανένα Ορθόδοξο πλαίσιο, ενώ σχετίζεται ποικιλοτρόπως με την τρέχουσα κλιματική κρίση (π.χ. γεωργία, μοντέλα παραγωγής, εκπομπές άνθρακα, τρόποι ζωής, φτώχεια κ.λπ.). Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο προσέγγισαν τις διατροφικές κουλτούρες, την επισιτιστική ασφάλεια και τα γεωργικά συστήματα ως δρόμους για την εξέταση της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ οικοσυστημάτων, πολιτιστικών πεποιθήσεων και πρακτικών, καθώς και θρησκευτικών κοσμολογιών και τελετουργιών για τη διατήρηση ουσιαστικών και δίκαιων τρόπων ζωής στην Ανθρωπόκαινο.
Την πρώτη ημέρα, μετά τα χαιρετιστήρια μηνύματα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου και του Αναπληρωτή Διευθυντή της Ακαδημίας Βόλου, Δρ. Νικολάου Ασπρούλη, η καθηγήτρια Φράνσις Κωσταρέλος (Πανεπιστήμιο Governors State, Ιλλινόις, ΗΠΑ) μίλησε για τη γεωργία, τους τρόπους διατροφής και την πολιτιστική κληρονομιά των Ορθόδοξων Χριστιανών, υποστηρίζοντας ότι η θεολογία, οι πεποιθήσεις και οι πρακτικές αποτελούν ένα σύστημα συμβόλων, νοημάτων και μέσων για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στις κλιματικές επιπτώσεις που απειλούν την επισιτιστική ασφάλεια και την ίδια τη ζωή. Η Δρ. Εκάβη Ίσαρη (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο), μίλησε για τη σημασία της βιώσιμης διαχείρισης των λυμάτων, εξετάζοντας τις σύγχρονες τεχνολογίες επεξεργασίας λυμάτων και τις δυνατότητες επαναχρησιμοποίησής τους στη γεωργία, μειώνοντας την εξάρτηση από τους συμβατικούς υδάτινους πόρους και τονίζοντας τη σημασία της ενσωμάτωσης βιώσιμων λύσεων στη διαχείριση των αποβλήτων ως απάντηση στις προκλήσεις της Ανθρωπόκαινου εποχής. Στη συνέχεια, ο Αιδ. Δρ Πέτερ Πάβλοβιτς (Συνδιάσκεψη Ευρωπαϊκών Εκκλησιών (CEC), Βέλγιο), παρουσίασε διαδικτυακά τις προκλήσεις που θέτει η Ανθρωπόκαινος εποχή στο δόγμα της Δημιουργίας, εστιάζοντας στην Ανθρωπόκαινο από θεολογικής άποψης, τονίζοντας τις μοναδικές ευκαιρίες που προσφέρει η εποχή για την επαναπροσέγγιση βασικών θεολογικών εννοιών και υποστηρίζοντας ότι η τρέχουσα αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τη θεολογία της δημιουργίας και την οικοθεολογία απαιτεί μια ανανεωμένη και πειστική διατύπωση των συνδέσεων μεταξύ δημιουργίας, θείας αποκάλυψης και λύτρωσης. Τελευταίος για την πρώτη ημέρα, ο καθηγητής Νόρμαν Βίρσμπα (Πανεπιστήμιο Ντιουκ, Βόρεια Καρολίνα, ΗΠΑ), παρουσίασε μια θεολογική συλλογιστική για την τροφή, αμφισβητώντας την εμπορευματοποίηση της τροφής, του νερού και των υπόλοιπων πόρων και προσφέροντας έναν εκ βάθρων νέο τρόπο κατανόησης της τροφής ως ιερού δώρου, που φανερώνει την αγάπη του Θεού για τον κόσμο και μέσα στον κόσμο.
Η δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου ξεκίνησε με την παρουσίαση της καθηγήτριας Αικατερίνης Τσαλαμπούνη (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), η οποία παρουσίασε μια οικολογική ανάγνωση του χριστιανικού εσχατολογικού οράματος για την τροφή και την δίκαιη αφθονία, υπενθυμίζοντας ότι ο Ιησούς στη Βίβλο, τόσο μέσω των διδασκαλιών του όσο και μέσω των πράξεών του, αναγνωρίζει τη σημασία της τροφής και ανταποκρίνεται στις υλικές ανάγκες των ανθρώπων, αναδεικνύοντας την ισότιμη συμμετοχή σε αυτήν ως χαρακτηριστικό του εσχατολογικού οράματος της Βασιλείας του Θεού. Ο Επίσκοπος Συνάδων Αντώνιος (Βρέιμ) (Ελληνικό Κολλέγιο τιμίυο Σταυρού, Βοστώνη, ΗΠΑ), επεσήμανε τη σημασία της τροφής και των τροφίμων μέσα στην ορθόδοξη χριστιανική λειτουργική και κοινοτική ζωή, εκφράζοντας την ανησυχία του για τις επιπτώσεις των οικολογικών προκλήσεων και της κλιματικής αλλαγής σε αυτές τις εκκλησιαστικές πρακτικές. Η Δρ. Κριστίν Νέλλιστ (Πανορθόδοξη Μέριμνα για τα Ζώα, Ηνωμένο Βασίλειο), μιλώντας διαδικτυακά, περιέγραψε ορισμένες σημαντικές παραμέτρους σχετικά με τη διατροφή που βασίζεται στα ζώα, παρουσιάζοντας τόσο παγκόσμια όσο και τοπικά ζητήματα που σχετίζονται με την κατανάλωση ζωικών προϊόντων και τον αντίκτυπό της στην κλιματική αστάθεια, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης και της δικαιοσύνης, της εγγενούς αναποτελεσματικότητας, της χρήσης παραπληροφόρησης από τις μεγάλες εταιρείες, και της έλλειψης νοήματος στον θάνατο τρισεκατομμυρίων ζώων κάθε χρόνο. Ο καθηγητής Κρις Ντουράντε (Πανεπιστήμιο St Peter’s, Νιου Τζέρσεϊ, ΗΠΑ), υποστήριξε ότι η αποτυχία της ανθρώπινης φυλής να συσχετιστεί σωστά με τη φύση είναι καρπός της λανθασμένης αντίληψης της σχέσης της ανθρωπότητας με τη δημιουργία, καταδεικνύοντας ότι οι οικολογικές κρίσεις προκαλούνται από το ανθρωποκεντρικό ήθος και προτείνοντας τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα μπορεί να αναμορφώσει τον τρέχοντα τρόπο ζωής της. Ο καθηγητής Χάισμπερτ βαν ντεν Μπρινκ (Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Άμστερνταμ, Ολλανδία), διερεύνησε τη σχέση τροφής και πίστης στην Ανθρωπόκαινο, χρησιμοποιώντας τον Προτεσταντισμό ως πρίσμα για να αναζητήσει ουσιαστικούς και δίκαιους τρόπους σχέσης με την τροφή, μέσω της χριστιανικής πίστης και θεολογίας. Ο Θοδωρής Σδρούλιας (Αρχιτέκτονας και Δημοσιογράφος, Βόλος) μίλησε για την ιστορία της λίμνης Κάρλας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, τονίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτός ο σημαντικός υγρότοπος, ιδιαίτερα μετά τις καταστροφές που προκλήθηκαν από την πρόσφατη καταιγίδα Ντάνιελ και τονίζοντας τη σημασία της λίμνης για τα μέσα διαβίωσης των κοινοτήτων γύρω της και την ανάγκη διατήρησής της. Η τελευταία παρουσίαση, από τον Δρ. Αντώνη Καλογεράκη (Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης), επικεντρώθηκε στο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα και στις Πολιτικές για τα Τρόφιμα, που στοχεύουν στη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και βιωσιμότητας, αναφέρθηκε στα τρόφιμα ως μορφή οικολογικής εκμετάλλευσης που βασίζεται σε ηθικής φύσης ανισότητες και πρότεινε καινοτόμες προσεγγίσεις που στοχεύουν στη διαμόρφωση ενός συστήματος τροφίμων που δεν είναι μόνο ανθεκτικό στην κλιματική κρίση αλλά και κοινωνικά δίκαιο. Κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, υπήρξε επίσης μια μικρή έκθεση τοπικών, φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων διατροφής.
Η τελευταία συνεδρία περιελάμβανε επίσκεψη στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου στην Ανατολή της Αγιάς. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ακούσουν μια λεπτομερή παρουσίαση από την Αδελφή Θεοδέκτη σχετικά με τις προσπάθειες της Μονής στη βιώσιμη γεωργία και κτηνοτροφία, καθώς και στην παραγωγή διαφόρων τροφίμων. Συζήτησαν μαζί της και με τις άλλες μοναχές για διάφορα θέματα που σχετίζονται με την τροφή στο πλαίσιο της ορθόδοξης μοναστικής παράδοσης, ενώ πριν την συνεδρία ακολούθησε ξενάγηση στους κύριους χώρους της Μονής.
Η καταγραφή των συνεδριών του Συνεδρίου ανεβαίνει στο κανάλι YouTube της Ακαδημίας στη διεύθυνση https://tinyurl.com/oikoengl (αγγλικά) και https://tinyurl.com/oikogree (ελληνικά), και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί τις επόμενες μέρες.
