Στο κατάμεστο αμφιθέατρο «Κορδάτος» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 20 Μαΐου, η εκδήλωση της Τ.Ε. Μαγνησίας του ΚΚΕ: «Η επίδραση των σοσιαλιστικών ιδεών και του ΚΚΕ στο μορφωτικό ρεύμα στο εργατικό κίνημα του Βόλου – πρώτες δεκαετίες». Η εκδήλωση έγινε στα πλαίσια των 100 εκδηλώσεων σε 100 πόλεις προς τιμήν του ενός αιώνα ηρωικής ζωής και δράσης του Κόμματος.
Στη συγκέντρωση μίλησε για το θέμα η συντρόφισσα Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ. Η ομιλία της περιείχε πλούσιο υλικό από τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος του Βόλου, ενώ ακολούθησε μουσικό αφιέρωμα σε κομμουνιστές λογοτέχνες. Από την Τ.Ε. γνωστοποιήθηκαν ορισμένα αποσπάσματα από την κεντρική ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα : «Το σημερινό θέμα της εκδήλωσης δεν συνιστά απλά ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός, ως ουσία και πείρα είναι επίκαιρο. Πρόκειται για τον πρώιμο ιδεολογικό, πολιτικό, μορφωτικό και πολιτιστικό ρόλο των ιδεών του σοσιαλισμού, την αντανάκλαση και την επίδρασή τους στις οργανώσεις του εργατικού κινήματος, σε μια περίοδο που ωρίμαζε η αναγκαιότητα ίδρυσης του ΚΚΕ και τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυσή του, πιο συγκεκριμένα την περίοδο του μεσοπολέμου.
Το γεγονός ότι δίνουμε ιδιαίτερη θέση στο Βόλο έχει εξήγηση. Πουθενά κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, δεν έχουμε τέτοιο πρωτότυπο παράδειγμα στενής σχέσης και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο εργατικό κίνημα και την ριζοσπαστική – για την συγκεκριμένα περίοδο – επιστημονική διανόηση, με τα διάφορα ρεύματα του σοσιαλισμού. Αναφερόμαστε στην κοινή δράση ανάμεσα στο Εργατικό Κέντρο Βόλου και το Παρθεναγωγείο μαζί με το ρόλο της εφημερίδας «Ο Εργάτης». Το Εργατικό Κέντρο Βόλου…δεν περιορίζονταν σε ορισμένα επείγοντα οικονομικά και άλλα προβλήματα, άνοιξε τις φτερούγες του σε ζητήματα που φαινομενικά ήταν αποκλειστικότητα της αστικής και μικροαστικής διανόησης όπως:
Θέματα που είχαν σχέση με το γλωσσικό πρόβλημα και τη διαμάχη ανάμεσα στους δημοτικιστές και τους οπαδούς της αρχαΐζουσας γλώσσας, η προέλευση της ανθρώπινης ζωής, θέματα λογοτεχνίας και ποίησης, η επανάσταση του 1821, οι κοινωνικές επαναστάσεις… Η σύζευξη επεκτάθηκε στην κοινή δράση και αλληλεγγύη με το ανερχόμενο εκείνη την περίοδο αγροτικό κίνημα των κολλήγων, την εξέγερση στο Κιλελέρ και την διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών στη Θεσσαλία από τον Μαρίνο Αντύπα.
…
Ο γενικός αναλφαβητισμός που χαρακτήριζε τότε την εργατική τάξη δεν αποτέλεσε αξεπέραστο εμπόδιο για να επιχειρηθεί η προσπάθεια μόρφωσης, πνευματικής καλλιέργειας, ανάπτυξης της πολιτικής σκέψης του εργάτη. Βοηθήθηκε με τη συνεργασία λίγων, αλλά πολύ σημαντικών επιστημόνων που ευαισθητοποιήθηκαν από τα βάσανα της εργατικής τάξης, ήταν οπαδοί του δημοτικισμού όπως ο Κ. Ζάχος – δικηγόρος από τους ιδρυτές του Εργατικού Κέντρου, ο Δ. Σαράτσης – γιατρός ιδρυτής του Παρθεναγωγείου, ο διευθυντής του Αλ Δελμούζος, συμβολή είχε και ο Ρήγας Γκόλφης που έγραφε ποιήματα για τον «Εργάτη», καθώς και άλλοι.
Στο Βόλο την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, εκφράστηκε μια τάση υπέρβασης της αυθόρμητης αντίληψης, που αργότερα με την κυβερνητική και εργοδοτική στήριξη του ρεφορμισμού έγινε κυρίαρχη σε ένα μεγάλο μέρος των συνδικάτων, ότι δηλαδή ο ρόλος τους ήταν απλά δύναμη πίεσης και διαλόγου με τις κυβερνήσεις και τις οργανώσεις της εργοδοσίας, για την επίλυση προβλημάτων, αποσπασμένα από ζητήματα ιδεολογίας και πολιτικής, επιστήμης και πολιτισμού.
Στο Βόλο ως φύτρο εκφράστηκε η μεγάλη αλήθεια που αφορά τη στενή σχέση της εργατικής τάξης με την επιστήμη και τον πολιτισμό. Οι εργάτες και οι εργάτριες με την εργασία τους διαμορφώνουν τις υλικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της επιστήμης και του πολιτισμού με τα προϊόντα που παράγουν, με την αισθητική των προϊόντων, βεβαίως η καπιταλιστική ιδιοκτησία τους αποξενώνει από αυτά.
…
Από τη στιγμή που συγκροτήθηκε το Κόμμα Νέου Τύπου, ο επίσημος φορέας που έχει την ευθύνη της μελέτης, της αφομοίωσης και ανάπτυξης της θεωρίας στη βάση των θεμελιακών αρχών της είναι το ίδιο το Κόμμα. Βεβαίως δεν ήταν εύκολο από την πρώτη στιγμή και για αρκετά χρόνια η επεξεργασία αυτή να είναι συλλογική υπόθεση, δηλαδή ανεξάρτητα μορφωτικού επιπέδου.
…
Η δράση του ΚΚΕ έδινε δυνατότητες, βεβαίως ανάλογα και με την πορεία της ταξικής πάλη και του συσχετισμού δυνάμεων στο κίνημα, για την ιδεολογική, πολιτική μόρφωση των εργατών, ιδιαίτερα εκείνων που έπαιρναν μέρος στον αγώνα. Δεν ήταν εύκολη η αρχή ούτε η πορεία. Υπήρξε και αντικειμενική δυσκολία να εκδοθούν στα ελληνικά τα έργα των Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν…
Το Γενάρη του 1925 προσδιορίστηκε (σημ.: από το ΣΕΚΕ) ότι: «Η παραμέληση της καλλιέργειας της μαρξιστικής θεωρίας και της διαδόσεως των θεμελιωδών αρχών του κομμουνιστικού προγράμματος και της κομμουνιστικής τακτικής, ο περιορισμός στον εμπειρισμό και στη στενή πρακτική προχειρότητα υπήρξε πάντοτε ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της “δράσεως” των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και ένα φαινόμενο που πάντα συνόδευε κάθε παραστράτημα από τη βασική γραμμή του επαναστατικού μαρξισμού […]. Η συστηματική μορφωτική λενινιστική εργασία είναι μια από τις προϋποθέσεις για την μπολσεβικοποίηση των κομμουνιστικών κομμάτων».
…
Τα αστικά κόμματα, τα κρατικά και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, διανοούμενοι επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίων στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αποφεύγουν τον όρο εργατική τάξη, κυρίως μιλάνε για κατώτερα στρώματα ή φτωχούς, ενώ λίγο πολύ η έννοια εργάτης, εργάτρια περιβάλλεται με ένα είδος υποτίμησης, περιφρόνησης ή με έναν ψευδορομαντισμό, γιατί τάχα η εργατική τάξη έπαψε να υπάρχει όταν έγινε η τεχνολογική επανάσταση ή σήμερα η ρομποτοποίηση…
Εμείς προβάλλουμε την εργατική τάξη ως θύμα της πιο σκληρής εκμετάλλευσης, οφείλουμε όμως να συμβάλλουμε με ακόμα μεγαλύτερη ικανότητα, πειστικότητα να αναδειχθεί ο ρόλος και η ιστορική αποστολή της, που πρέπει να την κάνει περήφανη και όχι μισοκακόμοιρη. Η τάξη που από τους όρους ύπαρξής της, από τον οικονομικό της ρόλο στην παραγωγή είναι η μοναδικά ικανή να συνενώσει όλους τους εργαζόμενους κατά της αστικής τάξης. Είναι η τάξη που ανεξάρτητα ποιοι είναι οι κυρίαρχοι ιδεολογικοί και πολιτικοί προσανατολισμοί της σήμερα, σε συνθήκες υποχώρησης, τελικά θα γίνει ο νεκροθάφτης του καπιταλισμού χέρι – χέρι με τους μισοπρολετάριους, τους φτωχούς αυτοαπασχολούμενους των αστικών κέντρων και της υπαίθρου.
Σε όλη την ιστορία των λαϊκών αγώνων στην Ελλάδα και παγκόσμια δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει κόμμα, εκτός από το επαναστατικό Κομμουνιστικό, που να αναγνωρίζει ότι η πρωτοπόρα, επαναστατική τάξη της κοινωνίας είναι η εργατική τάξη. Το ΚΚΕ αυτοπροσδιορίζεται και δίκαια ως η οργανωμένη πρωτοπορία της εργατικής τάξης, ενώ όταν αναφέρεται στο σοσιαλισμό δεν μιλά για την εξουσία του ΚΚΕ αλλά για την εξουσία της εργατικής τάξης.
Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία να κατανοηθεί, από θεωρητική και πρακτική πλευρά, η ουσία του συνθήματος ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ ΓΡΑΝΑΖΙ ΔΕΝ ΓΥΡΝΑ, ΕΡΓΑΤΗ ΜΠΟΡΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ.
Σήμερα 100 χρόνια μετά την ίδρυση του Κόμματος και ενώ το μορφωτικό επίπεδο της εργατικής τάξης είναι ασύγκριτα ψηλότερο από τον 19ο και το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, ενώ μισθωτοί επιστήμονες και διανοούμενοι ανήκουν στην εργατική τάξη ή την προσεγγίζουν, υποχρέωσή μας είναι να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της διάκρισης ανάμεσα σε κομμουνιστές της θεωρητικής – επιτελικής δουλειάς και τους κομμουνιστές κυρίως της πρακτικής δουλειάς…
Το ζήτημα της πολιτικής και της πολιτιστικής ανάπτυξης αφορά και το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, ακόμα περισσότερο σήμερα που δεν υπάρχουν πλευρές και πτυχές της κοινωνικής ζωής που δεν έχουν καταλειφθεί κυριολεκτικά από τη δράση του κεφαλαίου, των μονοπωλίων. Η έρευνα, ο πολιτισμός, η ψυχαγωγία, η τέχνη, ο ελεύθερος χρόνος έχουν γίνει βορά του κεφαλαίου, άρα η ταξική πάλη πρέπει να επεκτείνεται και εδώ.
Βεβαίως η ιδεολογική διαπάλη στις γραμμές του κινήματος δεν διεξάγεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που διεξάγεται από το κόμμα. Τα συνδικάτα είναι μαζικές οργανώσεις, δεν είναι δυνατόν να λειτουργούν με τους όρους που λειτουργεί το Κόμμα. Είναι ευθύνη του Κόμματος, να παίρνει υπόψη το χαρακτήρα των σωματείων, τη στάθμη πάλης, να βρίσκει τους κατάλληλους τρόπους ώστε μέσα στις γραμμές του εργατικού κινήματος να αναπτύσσεται και μάλιστα με γοργά βήματα η πάλη των ιδεών, σε όλα τα μέτωπα, θεωρίας, επιστήμης, πολιτικής, πολιτισμού, στο πεδίο των αξιών.
…
Ας αναλογιστούμε όλοι και όλες σήμερα τα δικαιώματα και τις δυνατότητες της σύγχρονης εργατικής τάξης χωρίς να μας επηρεάζει η σημερινή μιζέρια και κρίση που κυριαρχεί στο εργατικό κίνημα. Το καινούργιο στην πάλη ζυμώνεται από μια πρωτοπορία που είναι δεμένη με τους εργάτες και εργάτριες, ξέρει ότι αυτή η εργατική τάξη θα παίξει το ρόλο της. Άρα κάθε μέρα που περνάει εμείς πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να σηκώσει κεφάλι όσο γίνεται πιο γρήγορα, να συνειδητοποιήσει σε όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος της την ανεκμετάλλευτη ακόμα δύναμή της, την αποστολή της.»
