Φυσικά δεν είμαι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που διαπιστώνει το όλο και παρακμάζον Φεστιβάλ των Αθηνών. Αρχίζοντας με τους τραγικούς ποιητές Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη. Και δεν μιλάμε φυσικά για τον Αριστοφάνη, που απουσιάζει παντελώς, και τούτο γιατί κάποιοι νεωτεριστές σκηνοθέτες θέλουν να προβάλλουν τις δικές τους πρωτοτυπίες αλλοιώνοντας το ίδιο το έργο. Ορισμένοι έχουμε ζήσει για δεκαετίες φεστιβάλ στο παρελθόν και παρακολουθήσαμε μοναδικές παραστάσεις τόσο από σκηνοθετικής πλευράς αλλά και από σπάνιους ερμηνευτές, χωρίς να αλλοιώνουν την ουσία του έργου. Δεν θέλω να σταθώ σε ονόματα που είναι γνωστά σε όλους. Εκεί που θέλω να σταθώ είναι ότι και ο μεγάλος Κάρολος Κούν έκανε κάποιες παρεμβάσεις, χωρίς όμως να αλλοιώνεται στο τέλος η ουσία του έργου. Πριν χρόνια παρακολούθησα την κωμωδία του Αριστοφάνη «Νεφέλες» στο αρχαίο θέατρο των Συρακουσών με τους Ιταλούς ηθοποιούς Φικάρα και Πικόνε, που συμπτωματικά άγουν την καταγωγή τους από Σικελία και απέδωσαν έναν Αριστοφάνη αυθεντικό και χωρίς αλλοιώσεις. Στο τέλος του περασμένου Ιουλίου, στην γιορτή της Δημοκρατίας έξω από το προεδρικό μέγαρο της Ρώμης στον λόφο Κουιρινάλις, όπου εκατοντάδες επίσημοι προσκεκλημένοι και ενδεδυμένοι όπως το απαιτεί η περίσταση, κουστουμαρισμένοι, γραβατωμένοι και ας έγραφε το θερμόμετρο 40ο βαθμούς, παρακολούθησαν την Ορέστεια του Αισχύλου. Διασκευασμένη σε συναυλία και με την RAI να την μεταδίδει σε όλη την επικράτεια. Ενδιάμεσα, κατά την διάρκεια του έργου, ένας γνωστός ηθοποιός παρενέβαινε και απήγγελε στίχους του Αισχύλου από την Ορέστεια. Ειλικρινά, πρόκειται για έναν ύμνο στον μεγάλο ποιητή Αισχύλο αλλά είναι και ένας διθύραμβος στους θεσμούς και στην Δημοκρατία και τον ελληνικό πολιτισμό. Οι στίχοι του Αισχύλου εξυμνούσαν την γλαύκα της Αθήνας, το πτηνό που συμβολίζει την σοφία, όπου διαπερνά τα σκότη της νύχτας και φωτίζει την αμορφωσιά με την γνώση. Ένας θρίαμβος των θεσμών και της Δημοκρατίας στην πρώτη δίκη του κόσμου, που διεξάγεται στον Άρειο Πάγο κάτω από την Ακρόπολη, εκεί που δικάζεται ο μητροκτόνος Ορέστης, μία επίκαιρη δίκη και στο σήμερα. Στο εδώλιο στη μέση ο Ορέστης και από την μία μεριά οι Ερινύες, που ζητούν εδώ και τώρα αυτοδικία στους δικούς τους αρχέγονους νόμους, και από την άλλη μεριά η παλλάδα Αθηνά, η θεά της σοφίας, που θέλει να βάλει τέρμα στην αυτουργία και να μπει μία τάξη από εδώ και πέρα. Δια στόματος Αισχύλου λένε οι Ερινύες: «πρέπει να δώσεις, ζωντανός, κόκκινο αίμ’ από το κορμί σου να ρουφώ και τέτοιο λαχταρώ από σε κακόπιστο πιοτό! Κι αφού σε λιώσω ζωντανό, θες να σε πάρω κάτω να βρης τ’ αντίποινα του μητροσκοτωμού». Για να απαντήσει η Αθηνά: «Μα μία που ξέσπασεν εδώ το κακό τούτο, θα βάλω δικαστές που σέβουνται τον νόμο των όρκων, που θα κάνω εγώ αιώνιους να ’ναι και εσείς καλέσατε μαρτύρια κι αποδείξεις που βοηθούνε για να βγη στο φως η αλήθεια κι αφού διαλέξω από τους πολίτες μου τους πρώτους, θα φέρω την υπόθεση να ξεδιαλύνουν σωστά, χωρίς όξ’ από το δίκιο να πατήσουν».
Για του λόγου το αληθές, για το δικό μας φεστιβάλ θα πρότεινα στο Υπουργείο Πολιτισμού και το προεδρείο της Βουλής των Ελλήνων να δοθεί ένα αντίγραφο από την προεδρία της Ιταλίας και στην συνέχεια να μεταδοθεί από την κρατική τηλεόραση ΕΡΤ, το ίδιο και αν μπορούσε και το έργο από τις Συρακούσες του Αριστοφάνη. Και να αφήσουμε τους τηλεθεατές να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα.
Δημήτρης Μαυραειδόπουλος
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ στις 8 Σεπτεμβρίου 2022
