Το ΕΣΥ και γενικά η δημόσια περίθαλψη εδώ και πολλά χρόνια χρήζει αναμόρφωσης, επικαιροποίησης και αναβάθμισης. Άλλωστε ήταν και προεκλογική εξαγγελία του ίδιου του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη. Σημαντικό ρόλο στη δημόσια περίθαλψη παίζει η πρώτη επαφή του ασθενή, σε κάθε του ασθένεια, με το σύστημα υγείας. Στην πρωτοβάθμια περίθαλψη λοιπόν πρέπει να διαγνωστεί με ακρίβεια η πάθηση του ασθενούς και να τεκμηριωθεί, αν χρειάζεται, με τον κατάλληλο εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο και να λάβει, αν πάλι είναι αναγκαία, αποτελεσματική αγωγή. Αν το πρόβλημα του ασθενή είναι πιο σύνθετο και απαιτεί νοσηλεία και εξειδικευμένες κλινικές και παρακλινικές εξετάσεις, τότε πρέπει άμεσα και χωρίς καθυστερήσεις αυτός να παραπέμπεται με υποχρεωτικό πληροφοριακό σημείωμα σε δευτεροβάθμιο ή και τριτοβάθμιο Νοσοκομείο. Επίσης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη θα πρέπει οργανωμένα και με στατιστική καταγραφή να εφαρμόζεται και ο προληπτικός έλεγχος των ασφαλισμένων ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και τα επιδημιολογικά δεδομένα που πρέπει να υπάρχουν για κάθε περιοχή της χώρας.
Είναι εύκολα αντιληπτή στον καθένα η μεγάλη σημασία της πρωτοβάθμιας περίθαλψης διότι μπορεί:
1. Να αποσυμφορήσει τα δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια Νοσοκομεία από την μη αναγκαία προσέλευση ασθενών στα επείγοντα και να μειώσει τυχόν άσκοπες νοσηλείες, δημιουργώντας χρόνο στους νοσοκομειακούς γιατρούς να συγκεντρωθούν στους ασθενείς που πραγματικά τους χρειάζονται .
2. Να περιορίσει το κόστος άσκοπων διακομιδών και μεταφορών που είναι ιδιαίτερα δαπανηρές και αφαιμάσσουν τον προϋπολογισμό για την υγεία.
3. Να προλάβει την ασθένεια ή την εξέλιξη της που, εκτός από την σοβαρή επίδραση της στο πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου, την υγεία, έχει μεγάλη επιβάρυνση και στα οικονομικά.
Για να είναι αποτελεσματική η πρωτοβάθμια περίθαλψη και να ανταποκριθεί στο δύσκολο ρόλο της-υψηλό επίπεδο υγείας με το χαμηλότερο κόστος-πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
1. Εύκολη και άμεση πρόσβαση για όλους σε ιατρικές υπηρεσίες(περιλαμβάνει το δωρεάν, την επαρκή και αξιοκρατική στελέχωση και την ελεύθερη επιλογή γιατρού ).
2. Οι γιατροί της να είναι όλων των ειδικοτήτων που αναφέρονται σε αυτήν πχ. Παιδίατρος, παθολόγος, γυναικολόγος, οφθαλμίατρος, ΩΡΛ κλπ. Δεν μετέχουν αυτοί που αποκλειστικά παρέχουν δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια περίθαλψη πχ. καρδιοχειρουργός, αγγειοχειρουργός, νευροχειρουργός ,νεογνολόγος, αναισθησιολόγος κλπ.
3. Υψηλού επιπέδου γιατρούς με συνεχιζόμενη εκπαίδευση και αξιολόγηση διότι κακή πρόληψη, λανθασμένες ή καθυστερημένες διαγνώσεις, άσκοπες διαγνωστικές εξετάσεις, λανθασμένες θεραπείες, αχρείαστες διακομιδές έχουν μεγάλη επίδραση όχι μόνο στην υγεία αλλά και στο κόστος της.
Η κυβέρνηση καταβάλλει δεύτερη προσπάθεια παρέμβασης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη με το νομοσχέδιο για τον προσωπικό γιατρό.
Στα θετικά του νομοσχεδίου είναι η δημιουργία Πανεπιστημιακών κέντρων υγείας ώστε να υπάρχει με υπηρεσίες τηλεϊατρικής άμεση διασύνδεση των περιφερικών ιατρείων με έμπειρους πανεπιστημιακούς γιατρούς. Έτσι θα βελτιωθεί το επίπεδο υγείας σε απομακρυσμένες περιοχές της πατρίδας μας και θα μειωθούν τυχόν αχρείαστες διακομιδές ασθενών που είναι ιδιαίτερα δαπανηρές, ειδικά από τα νησιά.
Στις αδυναμίες του νομοσχεδίου, πρώτη και εξόφθαλμη, είναι η συμμετοχή στην πρωτοβάθμια περίθαλψη μη ειδικών γιατρών. Όπως τονίστηκε και παραπάνω ο πρωτοβάθμιος γιατρός είναι ίσως σημαντικότερος για την υγεία και το κόστος αυτής και από τον τριτοβάθμιο. Άρα δεν μπορεί να είναι αγροτικός, ούτε στο τέλος της ειδικότητας. Ο θεσμός του αγροτικού πρέπει επιτέλους να καταργηθεί γιατί εξέλειπαν και οι ανάγκες που τον δημιούργησαν (έλλειψη γιατρών, δυσπρόσιτες περιοχές). Ο δε ειδικευόμενος πρέπει απερίσπαστος να ακολουθεί το πρόγραμμα ειδίκευσης και να μην καλύπτει τις αδυναμίες του συστήματος . Σαν πρόταση εξυπηρέτησης του συστήματος θα μπορούσε να είναι η υποχρεωτική θητεία των γιατρών για ένα ή δύο χρόνια, είτε στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, είτε στο ΕΣΥ , μετά το τέλος της ειδίκευσης.
Σοβαρή αδυναμία του νομοσχεδίου είναι επίσης η μη αξιοποίηση των ειδικών γιατρών (έχουμε πολλούς στη χώρα μας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές)στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Υπάρχει ολοφάνερη προσπάθεια αντιγραφής του αγγλικού μοντέλου με το γνωστό General Practitioner που θεωρείται αποτυχημένο. Αλγεινή εντύπωση προκάλεσαν και τα λόγια του υπουργού υγείας κ. Άδωνι Γεωργιάδη περί μη κανονικού γιατρού αυτού που προσφέρει την πρωτοβάθμια περίθαλψη δείχνοντας ότι δυστυχώς ΔΕΝ έχει κατανοήσει τη σπουδαιότητα της. Επίσης ο γιατρός δεν ΠΡΕΠΕΙ να δίνει τηλεφωνικά θεραπείες <<κολλύρια!!!για τα αυτιά>> κατ’ εντολήν του ασθενούς όπως θεωρεί ότι αυτό είναι βελτίωση ο υπουργός. Σαφώς και οι χρόνιες θεραπείες που δεν αλλάζουν ΔΕΝ πρέπει να ταλαιπωρούν τον ασθενή με επανασυνταγογράφηση και μάλιστα με κόστος.
Δεν γίνεται επίσης αναφορά στο νομοσχέδιο για τις αμοιβές των γιατρών, το ωράριο τους, την επιστημονική εξέλιξη τους και φυσικά την αξιολόγηση τους. Από τις δηλώσεις όμως του υπουργού υγείας <<για φτωχή χώρα>> (ευθύνη των πολιτικών η φτώχεια γιατί δυνατότητες αναξιοποίητες υπάρχουν) συνάγεται ή ότι ο ασφαλισμένος θα αναλάβει τουλάχιστον μέρος των δαπανών παρότι καταβάλλει όχι ευκαταφρόνητες εισφορές ή ότι θα πιεστούν με διάφορους εκβιαστικούς τρόπους οι γιατροί να συμμετέχουν μη λαμβάνοντες αμοιβές ανάλογες του κύρους και της ευθύνης του επαγγέλματός τους ή και τα δύο.
Για να πετύχει η πρωτοβάθμια περίθαλψη στην υγεία το σημαντικότερο είναι να αντιληφθεί ο νομοθέτης την πρωταρχική της σημασία για την ποιότητα στην υγεία και το κόστος αυτής. Και αφού το αντιληφθεί θα πρέπει να τη στελεχώσει κατάλληλα και να τη χρηματοδοτήσει επαρκώς και από πηγές εκτός προϋπολογισμού πχ ιατρικός τουρισμός.
Χρήστος Βενέτης
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος
Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας
