Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκεται η τουρκική οικονομία, με τη χώρα να μοιάζει με πληγωμένο θηρίο που κανείς δεν μπορεί να ξέρει πώς θα αντιδράσει. Και είναι μια κατάσταση την οποία πρέπει να προσέξει η Ελλάδα, ειδικά μετά τις ξεκάθαρες απειλές που εξαπέλυσε ο Μ. Τσαβούσογλου με τη συνέντευξη που παραχώρησε στα «Νέα Σαββατοκύριακο».
Η κρίση της λίρας συνεχίζεται αμείωτη, οι Αμερικανοί επιμένουν να πιέζουν τον Ερντογάν, η κατάρρευση της Turk Telekom, με χρέη περί τα 5 δις ευρώ στις τράπεζες είναι μόνον η αρχή, όπως λένε και οι αναλυτές.
Ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται με την πλάτη στο τοίχο και φαίνεται με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο γιατί προκήρυξε τις εκλογές νωρίτερα, κατά δύο χρόνια. Γνωρίζοντας ότι η οικονομία στέκεται σε σαθρές βάσεις και αντιλαμβανόμενος ότι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ βαίνουν επιδεινούμενες έκανε στις αρχές του καλοκαιριού τις εκλογές για να μην «σκάσει» η κρίση στα χέρια του.
Παντοδύναμος πλέον, με υπερεξουσίες μονάρχη μπορεί να σχεδιάσει την πολιτική του, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει αν θα είναι σε θέση να κρατήσει ήρεμο τον τουρκικό λαό σε περίπτωση που οι εξελίξεις είναι δυσάρεστες.
Αλλωστε, μια… Αργεντινή δεν είναι μακριά, κάτι που θα αντικατοπτριστεί στην καθημερινότητα, στις συνθήκες διαβίωσης των Τούρκων.
Οι αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος και του φυσικού αερίου ήταν μόνον η αρχή, λένε οι αναλυτές, και στην Τουρκία και εκτός αυτής. Υπενθυμίζεται ότι η τιμή τόσο του ηλεκτρικού ρεύματος όσο και του φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 9% για τους ιδιώτες και κατά 14% για τις επιχειρήσεις.
Πληθωρισμός 17%
Οσο για την καθημερινότητα. Με έναν πληθωρισμό που κινείται στα επίπεδα του 17%, τα εισοδήματα εξανεμίζονται λόγω των αυξήσεων στα προϊόντα. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι η Τουρκία, εφόσον συνεχίσει έτσι, θα μοιάζει με την Βενεουζέλα και με τους κατοίκους της να σπεύδουν με χιλιάδες λίρες να αγοράσουν προϊόντα από τα σούπερ μάρκετ. Και πολύ πιθανό να υπάρξουν ελλείψεις, κυρίως προϊόντων που εισάγονται στη χώρα.
Αλλωστε, εδώ και πολύ καιρό το τουρκικό νόμισμα κινείται σε επίπεδα πάνω από 6 λίρες ανά δολάριο. Αν ασκηθούν περαιτέρω πιέσεις και ο πληθωρισμός ανέβει ακόμη περισσότερο τότε δεν αποκλείεται να εμφανιστεί και στην… ελεγχόμενη τουρκική κοινωνία ένα «κίνημα της κατσαρόλας» που θα πρέπει να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν.
Ο «Σουλτάνος» αντιλαμβάνεται ότι είναι σε δύσκολη θέση και είναι σίγουρο ότι θα επιχειρήσει να «παίξει» διπλωματικά το παιχνίδι του. Προς το παρόν επιμένει σε μετωπική σύγκρουση με τις ΗΠΑ, κάνει ανοίγματα στην Ευρώπη, διατηρεί ζεστή της σχέση του με τη Ρωσία και την Κίνα και επαναφέρει τα σενάρια συνωμοσίας κατά της «μεγάλης Τουρκίας» που όλοι εχθρεύονται.
Από την άλλη, ο γαμπρός του, υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, επιχειρεί να κρατήσει τα προσχήματα και να μην εμφανίζεται αδιάλλακτος απέναντι στις αγορές.
Γι’ αυτό και μιλώντας στο Reuters είπε ότι θα παραμείνει ανεξάρτητη η Κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του Τ. Ερντογάν.
Η τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να στηρίξει τη σταθερότητα των τιμών και ότι θα προσαρμόσει τη νομισματική της πολιτική στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας. Η ανακοίνωση αυτή έγινε αφού ο πληθωρισμός στην Τουρκία αυξήθηκε κατά 2,3% τον Αύγουστο και κατά 17,9% σε ετήσια βάση, ποσοστό ρεκόρ από το 2003, όπως ανακοινώθηκε σήμερα από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (Tuik). Σε συνέντευξη που παραχώρησε αργά χθες ο Αλμπαϊράκ δήλωσε ότι η Κεντρική Τράπεζα «δεν θα διστάσει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα» σε συντονισμό με κυβερνητικά δημοσιονομικά μέτρα.
Επίσης ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών εκτίμησε ότι μετά την επανεκλογή τον Ιούνιο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με ευρείες εξουσίες η νομισματική και δημοσιονομική πολιτική της χώρας συντονίζονται στενά, ενισχύοντας τη δράση της Τράπεζας. Μέχρι στιγμής φέτος η λίρα έχει σημειώσει πτώση κατά περισσότερο από 40% σε σχέση με το δολάριο, μια τάση που ενισχύθηκε τον Αύγουστο καθώς παραμένουν τεταμένες οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον. «Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας έχει υπάρξει ίσως πιο ανεξάρτητη από αυτές άλλων χωρών και θα συνεχίσει να είναι αυτή την περίοδο λαμβάνοντας μέτρα για να συνεχιστεί η ανεξαρτησία της», τόνισε ο Αλμπαϊράκ.
Επικίνδυνο θηρίο
Οι εξελίξεις στην τουρκική οικονομία έχουν ασφαλώς αντίκτυπο και στην πολιτική κατάσταση της χώρας και πώς η κυβέρνηση Ερντογάν μπορεί να την αντιμετωπίσει. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η «εξαγωγή» της κρίσης, κυρίως προς την Ελλάδα και την Κύπρο, είναι μια λύση για να αποπροσανατολιστεί η τουρκική κοινωνία.
Ωστόσο, επεισόδια με τις δύο χώρες – μέλη της ΕΕ, θα σήμαιναν πιθανότατα και ρήξη με την Ευρώπη, κάτι που δε θέλει αυτή την ώρα ο Ερντογάν.
Είναι προφανές ότι η τουρκική κυβέρνηση θα παίζει «σκοτσέζικο ντους», πότε με επιθέσεις φιλίας και πότε με απειλές. Σε καμιά περίπτωση δεν θα θελήσει να απεμπολήσει δικαιώματα που η ίδια θεωρεί ότι έχει σε Αιγαίο και κυπριακή ΑΟΖ καθώς γνωρίζει ότι μια υποχώρηση από την πλευρά της θα την βγάλει κι έξω από το ενεργειακό παιχνίδι.
Η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή συναγερμό, ειδικά από τη στιγμή που οι παραβιάσεις στο Αιγαίο συνεχίζονται με αμείωτη ένταση.
Στην περίπτωση της κυπριακής ΑΟΖ ειδικά, οι εξελίξεις αναμένεται να είναι σημαντικές το επόμενο διάστημα. Όπως μεταδίδει ο δημοσιογράφος Κώστας Βενιζέλος, υπήρξε πρόσφατα μια άτυπη συνάντηση που είχαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Κύπρου και της Τουρκίας, Νίκος Χριστοδουλίδης και Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην δεξίωση που δόθηκε στο περιθώριο της συνόδου της Ε.Ε. του Gymnich, την περασμένη εβδομάδα. Το κλίμα ήταν καλό αλλά χωρίς να υπάρχει κάποια διαφοροποίηση σχετικά με τις τουρκικές θέσεις γύρω από το Κυπριακό.
Στην κουβέντα αυτή συμμετείχε και ο Νίκος Κοτζιάς.
Ο Τσαβούσογλου από «Τα Νέα», προειδοποίησε σε σχέση με τις εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ τους Ελληνοκύπριους πως «αν πιστεύουν ακόμα ότι δεν έχουν κάτι να χάσουν, κάνουν λάθος». Με βάση την ανάγνωση των δηλώσεων Τσαβούσογλου, αυτό σημαίνει πως οποιαδήποτε κίνηση της Λευκωσίας θα έχει κόστος και τα δεδομένα θα αλλάξουν με τουρκική παρέμβαση.
Προειδοποίησε και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ ότι θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τις επιλογές τους αναφέροντας ότι θα χάσουν. Οι εταιρείες «να επανεξετάσουν τους υπολογισμούς κόστους – κέρδους και να επαναξιολογήσουν την κατάσταση»
Αποσυνδέει το Κυπριακό με τις έρευνες για φυσικό αέριο. Επαναλαμβάνει τη θέση της τουρκικής πλευράς για τη σύσταση ενός μηχανισμού λήψης αποφάσεων για τα ενεργειακά, στον οποίο θα συμμετέχουν και οι Τουρκοκύπριοι «επί ίσοις όροις».
