Οι Ιρανοί προσέρχονται στις κάλπες την Παρασκευή 19 Μαΐου για να παράσχουν ή όχι ψήφο εμπιστοσύνης για μία δεύτερη θητεία στον μετριοπαθή πρόεδρο Χασάν Ρουχανί και της πολιτικής του ανοίγματος της χώρας, μια πολιτική που παρότι δημιούργησε ελπίδες, σήμερα έχει απογοητεύσει πολλούς.
Τα πεπραγμένα του 68χρονου Χ. Ρουχανί αμφισβητεί ο βασικός του αντίπαλος, ο 56χρονος συντηρητικός ιερωμένος Εμπραχίμ Ραϊσί, συνεργάτης του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Η προεκλογική διαδικασία λαμβάνει χώρα σε ένα αυξανόμενο κλίμα έντασης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος το Σάββατο, ημέρα που θα ανακοινωθούν τα εκλογικά αποτελέσματα στο Ιράν, θα βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία, μεγάλο αντίπαλο της Ισλαμικής Δημοκρατίας στην περιοχή.
Ο κ. Ρουχανί, ο οποίος εκλέχθηκε το 2013 από τον πρώτο κιόλας γύρο με ποσοστό 50,7% και υποστηρίζεται από τους μεταρρυθμιστές, διεκδικεί δεύτερη τετραετή θητεία. Ο πρώτος αντιπρόεδρος του Ιράν Ε. Τζαχανγκίρι, επίσης μεταρρυθμιστής, αποσύρθηκε από την προεκλογική κούρσα και κάλεσε τους εκλογείς να ψηφίσουν υπέρ του κ. Ρουχανί.
Η φιλοδοξία του απερχόμενου προέδρου του Ιράν, παρά την αμερικανική εχθρότητα, είναι να συνεχίσει την πολιτική ανοίγματος της χώρας, η οποία εγκαινιάσθηκε τον Ιούλιο του 2015 με την ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό οπλοστάσιο της Τεχεράνης, η οποία επιτεύχθηκε με τις μεγάλες δυνάμεις, μεταξύ τους οι ΗΠΑ.
Σε αντάλλαγμα για τη δέσμευσή του να εκπονεί το πυρηνικό του πρόγραμμα αυστηρά για μη στρατιωτικούς σκοπούς, το Ιράν απέσπασε μερική άρση των διεθνών κυρώσεων οι οποίες εμπόδιζαν την ανάπτυξη της οικονομίας.
«Κατά τη διάρκεια αυτών των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά καταφέραμε να ανακτήσουμε τα δικαιώματά μας, κάτι που κανένας δεν θεωρούσε πιθανό: αυτή είναι η δύναμη της ιρανικής διπλωματίας», εκτίμησε πρόσφατα ο Χασάν Ροχανί.
Επί των ημερών του Ροχανί σημειώθηκε εντυπωσιακή πτώση του πληθωρισμού, ο οποίος από 40% που ήταν το 2013 υποχώρησε σήμερα περίπου στο 9,5%.
Ωστόσο, εκτός από μια επανάληψη των εξαγωγών πετρελαίου η συμφωνία για τα πυρηνικά, που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2016, δεν έχει προσελκύσει επί του παρόντος τις αναμενόμενες ξένες επενδύσεις: μόνο 1 έως 2 δισεκ. δολάρια εισέρρευσαν στη χώρα, ενώ η κυβέρνηση υπολογίζει σε 50 δισεκατομμύρια ετησίως το ποσό που απαιτείται για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Επενδυτές και μεγάλες διεθνείς τράπεζες εξακολουθούν να διστάζουν λόγω της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών οι οποίες, μετά την άνοδο στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο, ενίσχυσαν τις κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης, χωρίς όμως αυτές να έχουν σχέση με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ή με το αδιαφανές οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα του Ιράν.
Αντίπαλος ο Ραϊσί
Ο Εμπραχίμ Ραϊσί παρότι δεν αμφισβητεί τη συμφωνία την οποία ήθελε ο ανώτατος ηγέτης της χώρας Αλί Χαμενεΐ, μιλά για έλλειψη αποτελεσμάτων από αυτόν τον συμβιβασμό που δεν ωφέλησε τους οικονομικά ασθενέστερους, τους οποίους ο υποψήφιος δηλώνει ότι θέλει να υπερασπισθεί.
Ο Ραϊσί παραθέτει τα δυσμενή στοιχεία της ανεργίας που πλήττει το 12,5% του πληθυσμού – 27% των νέων- και κατηγορεί την κυβέρνηση Ροχανί ότι ενεργεί υπέρ της «ολιγαρχίας» του «4% των πιο πλουσίων» της χώρας.
Γι’ αυτόν, όπως και για τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, η σωτηρία περνά πρωτίστως από την «οικονομία της αντίστασης», που είναι προσανατολισμένη στην παραγωγή και στις εγχώριες επενδύσεις.
«Ο κόσμος πίστευε ότι μετά τη συμφωνία, όλα τα προβλήματα θα διευθετούνταν, κάτι που προφανώς δεν ήταν δυνατόν», εκτιμά ο Αμρί Μοχεβιάν, πολιτικός επιστήμονας προσκείμενος στους μετριοπαθείς συντηρητικούς, ο οποίος φοβάται ότι «γρήγορα η ελπίδα θα μετατραπεί σε απελπισία».
Ο μεγάλος αστάθμητος παράγων των προεδρικών εκλογών είναι το ποσοστό της συμμετοχής και η πιθανότητα ενός δεύτερου γύρου στις 26 Μαΐου, εάν ένας από τους υποψηφίους δεν καταφέρει να λάβει πάνω από το 50% των ψήφων.
Οι κάτοικοι των λαϊκών συνοικιών της Τεχεράνης δεν έχουν αυταπάτες για τις αλλαγές που θα υπάρξουν στην καθημερινότητά τους μετά τις εκλογές, όποιο κι εάν είναι το αποτέλεσμα.
Για τη νομιμότητά του «το καθεστώς χρειάζεται τη συμμετοχή, αυτό το νοιάζει περισσότερο, όχι το αποτέλεσμα των εκλογών», δηλώνει ο Κλεμάν Τερμ του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS).
Προκειμένου να κινητοποιήσουν τους ψηφοφόρους, οι υποψήφιοι ανεβάζουν τους τόνους οι μεν προς τους δε, και οι συντηρητικοί κατηγορούν συγκεκριμένα το περιβάλλον του Χ. Ρουχανί για διαφθορά.
Ο τελευταίος από την πλευρά του, κατηγόρησε τον Ε. Ραϊσί και τον Μοχάμεντ Γκαλιμπάφ, συντηρητικό δήμαρχο της Τεχεράνης που αποσύρθηκε από την κούρσα και στηρίζει τον κ. Ραϊσί ότι είναι «υποστηρικτές της βίας» και «εξτρεμιστές» τονίζοντας ότι η εποχή τους «έχει παρέλθει».
Οι προεδρικές εκλογές στις οποίες καλούνται να ψηφίσουν 56,4 εκατ. Ιρανοί θα διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις δημοτικές εκλογές: το διακύβευμα στις μεγάλες πόλεις της Τεχεράνης, της Μασάντ και του Ισφαχάν είναι μία αλλαγή της συντηρητικής πλειοψηφίας που τις κυβερνά.
