Δεν ήταν μια απλή συνέντευξη. Δεν ήταν μια κοινή παρουσίαση παράστασης. Ήταν ένα κάλεσμα. Ο Αιμίλιος Χειλάκης ο αγαπημένος ηθοποιός και σκηνοθέτης, με αφορμή τη φετινή του παρουσία στον Βόλο χθες με τον «Άμλετ», προχώρησε μιλώντας στο Ράδιο Ένα 102,5 και τον Ηλία Κουτσερή, σε μια ουσιαστική πολιτική και κοινωνική τοποθέτηση. Μίλησε για τον θυμό που κουβαλάμε, για την απραξία που μας καθηλώνει, για τις πράξεις που λείπουν… Αναφέρθηκε στις πλημμύρες που ισοπέδωσαν τον Βόλο, στα Τέμπη που στοίχισαν ζωές, στους πολιτικούς που αποφεύγουν την ευθύνη. Και μίλησε ξεκάθαρα: δεν αρκεί να σκεφτόμαστε σωστά — πρέπει να πράττουμε. Η παράσταση, είπε, δεν είναι μόνο θέατρο. Είναι πράξη. Και η πράξη είναι η μόνη απάντηση στη βία του θυμού και στην απελπισία της αδικίας.
«Τι κάνουμε όταν όλα γύρω μας καταρρέουν;»
«Η βασικότερη αρχή της δημοκρατίας δεν είναι να πεις τη γνώμη σου. Είναι να πράξεις τη γνώμη σου». Με αυτή τη φράση-ορόσημο, ο Αιμίλιος Χειλάκης απευθύνθηκε στο κοινό του Βόλου λίγο πριν από την παράσταση του «Άμλετ», μετατρέποντας μια καλλιτεχνική στιγμή σε μια τοποθέτηση, εκφράζοντας το κοινωνικό σύνολο. Η φετινή παρουσία του στον Βόλο δεν ήταν απλώς ένα ακόμη «θεατρικό ραντεβού», όπως είπε ο ίδιος, αλλά μια αφορμή να τεθεί το ουσιαστικό ερώτημα: τι κάνουμε όταν όλα γύρω μας καταρρέουν;
Ο Βόλος και ο «Ντάνιελ»
«Αν ήμουν στον Βόλο την εποχή του “Ντάνιελ”, θα φορούσα γαλότσες και θα προσπαθούσα να απεγκλωβίσω ηλικιωμένους μέσα από τα νερά. Δεν θα μπορούσα να σταματήσω την κακοκαιρία, αλλά θα έκανα κάτι». Αυτή η φράση συνοψίζει την καρδιά του μηνύματος του Αιμίλιου Χειλάκη: η πράξη είναι αυτή που αποσοβεί τη βία του θυμού και μετατρέπει την απελπισία σε δύναμη.Οι πλημμύρες που βύθισαν τον Βόλο, ξεγύμνωσαν το κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση και την ετοιμότητα απέναντι σε μια προδιαγεγραμμένη τραγωδία. Κι όμως, όπως τόνισε, το θέμα δεν είναι μόνο ποιος φταίει, αλλά τι κάνουμε εμείς όταν συμβαίνει. Η σιωπή δεν είναι λύση. Ούτε η απόσυρση. Η πράξη είναι.
Τα Τέμπη: Μια πράξη που δεν έγινε
Στη σκιά της τραγωδίας στα Τέμπη, ο αγαπημένος ηθοποιός έκανε μια συγκλονιστική αναφορά: «Δεν αποκλείσαμε τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, δεν σταματήσαμε τα τρένα. Δεν κάναμε τίποτα. Και όμως, αυτό θα μπορούσε να είναι πράξη. Μια πληγή στην οικονομία, μια καθαρή φωνή από τους πολίτες».Δεν μίλησε για βία. Μίλησε για ειρηνική αντίσταση. Μίλησε για πολιτικό αφανισμό, όχι φυσικό. Για την ανάγκη να μην επιτρέπουμε σε επίορκους να συνεχίζουν να αποφασίζουν για τις ζωές μας. «Δεν πρέπει να ξαναψηφίζουμε αυτούς που έχουν αποδείξει ότι λειτουργούν για προσωπικό όφελος», είπε με καθαρότητα.
Ο θυμός ως πράξη δημιουργίας
Ο Αιμίλιος Χειλάκης επέμεινε πως ο θυμός, δεν είναι εχθρός — αν δεν τον κάνεις βία. Ο θυμός, λέει, είναι έγερση. Μια ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει σε πράξη, σε αλλαγή, σε συνείδηση. Και εδώ έρχεται η ουσία της παράστασής του: «Δεν σας καλώ στα όπλα. Σας καλώ να κάνετε τον θυμό σας, κάτι δημιουργικό».Μίλησε με συγκίνηση για την ευθύνη, για την ανάγκη να μην παραιτούμαστε… Αναφέρθηκε στον ΟΠΕΚΕΠΕ, στις πελατειακές σχέσεις, στους πολιτικούς πουσυντηρούνται από αυτές. Και δεν …μάσησε τα λόγια του: «Όσο πιο πολύ σου κάνουν τη χάρη, τόσο πιο πολύ υπόχρεος είσαι. Δεν είναι κρίμα, να είμαστε υπόχρεοι σε επίορκους;»
Το «εμείς» αντί του «εγώ»
Συγκινητικό και αφοπλιστικό ταυτόχρονα σημείο της παρέμβασής του, ήταν όταν, ενώ υποδύεται μόνος του τον Άμλετ, δήλωσε: «Δεν είμαι μόνος στη σκηνή. Παίζω με εσάς», τονίζοντας τη δύναμη του συλλογικού. Το «εμείς» που χτίζει κοινωνίες, που μπορεί να απαιτήσει, να αλλάξει, να πράξει.Η σκηνή για εκείνον, είναι εργαλείο ευθύνης. Και ο ίδιος δεν διστάζει να το χρησιμοποιήσει για να φέρει το κοινό, αντιμέτωπο, με την ίδια του την αδράνεια.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης δεν ήρθε στον Βόλο για να παίξει απλώς έναν ρόλο. Ήρθε για να ταράξει τα νερά — όχι μόνο της σκηνής, αλλά και της συνείδησης. Για να θυμίσει πως η τέχνη είναι πολιτική πράξη. Πως ο θυμός, όταν δεν γίνεται βία, γίνεται δύναμη. Πως στις εποχές του «Ντάνιελ» και των Τεμπών, αυτό που λείπει δεν είναι οι ιδέες, αλλά οι πράξεις. Κι αυτές δεν ανήκουν στους άλλους. Ανήκουν σε εμάς.
Απόδοση ραδιοφωνικής συνέντευξης Μαριάνθη Λίκαϊ
