της Μαρίας Σπανού
«Έφυγε» ο ανεπανάληπτος δάσκαλος καραγκιοζοπαίκτης και πρωταγωνιστής του Θεσσαλικού Θεάτρου Σκιών, Παναγιώτης Φιλιππίδης. Ένας άνθρωπος δικός μας, που, επί δεκαετίες, μάγεψε τα παιδιά της πόλης με έμφυτο παιδαγωγικό χάρισμα, αστείρευτο χιούμορ, ευρηματικότητα και ξεχωριστό ταλέντο.
Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τις υπηρεσίες του στην τρίχρονη λειτουργία του αντίστοιχου εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού εργαστηρίου που λειτουργήσαμε με μεγάλη επιτυχία στο Λύκειο των Ελληνίδων για τα παιδιά της πόλης. Δεν θα ξεχάσουμε την εξαιρετική συνεργασία μας, το γέλιο του, την υπομονή του, τις αντοχές του, τη σεμνότητά του αλλά και τη χαρά του κάθε φορά που έβλεπε ένα παιδί να μαθαίνει γρήγορα για τις ιστορίες των ηρώων του Καραγκιόζη, να διεισδύει στο χαρακτήρα τους και να γνωρίζει τις φωνές και την κίνησή τους.
«Ο Καραγκιόζης δάσκαλος», «ο Καραγκιόζης νταντά» ή «ο Καραγκιόζης γιατρός» ήταν μερικοί από τους τίτλους σπαρταριστών παραστάσεων, που οργάνωσε για εμάς και δόθηκαν στο τέλος της κάθε εκπαιδευτικής χρονιάς στον κήπο του Λυκείου, στο σπίτι Μπορλότου στα Άνω Λεχώνια ή στο θερινό σινεμά της «Εξωραϊστικής». Το εργαστήριο του Καραγκιόζη με εμψυχωτή τον ίδιο πρόσφερε στα παιδιά ευκαιρίες για δημιουργία, ψυχαγωγία και έκφραση, φέρνοντάς τα πιο κοντά στην προφορική λαϊκή μας παράδοση, αποκτώντας γνώσεις για το θέατρο σκιών, την ιστορία και την τεχνική του, αλλά και σχέσεις στοργής και τρυφερότητας μέσα στην οικογένεια του Καραγκιόζη και κατ’ επέκταση στην κάθε οικογένεια. Παράλληλα με το θέατρο το εργαστήριο συνοδευόταν με πρωτότυπες δημιουργίες- κατασκευές φιγούρας, που δίδασκε η εικαστικός Κατερίνα Σαμαρά, αντιπροσωπεύοντας τις διαφορετικές ενότητες που περιλαμβάνει το θέατρο σκιών, όπως ζωγραφική, χαρακτική, υποκριτική, μιμητική, κ.ά., γεγονός που το καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέρον.
Ο Παναγιώτης Φιλιππίδης σ’ όλη του τη ζωή έκανε πράξη τη διαπαιδαγώγηση που προσφέρει ο Καραγκιόζης, προσφέροντας διασκέδαση, ως ένα ευχάριστο παιχνίδι, και αφήνοντας τη φαντασία των παιδιών να μεγαλουργήσει στο φως της σκιάς. Γαλούχησε αναρίθμητες ομάδες, μεταφέροντας με ζωντανό και διασκεδαστικό τρόπο σοφία αιώνων και πολύτιμες αξίες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ένα μέσον εκπαίδευσης θαυμαστό, μέσω του οποίου «ανοίγεται ένα νέο κεφάλαιο ‘ζωής’ όπως έγραψε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βασίλης Αναγνωστόπουλος στο βιβλίο του με τίτλο «Το Θέατρο Σκιών και οι δημιουργοί του στην περιοχή της Καρδίτσας», σημειώνοντας: «Και το σχολείο τον αποδέχτηκε όχι μόνο ως μέσο ψυχαγωγίας αλλά και ως καλλιτεχνική δραστηριότητα. Και το γεγονός αυτό είναι ευοίωνο για την τύχη του θεάτρου σκιών σε μια εποχή, όπου πλεονάζει η τηλεοπτική εικόνα και τα τόσα ‘δαιμονικά’ της τεχνολογίας».
Η προσφορά του Παναγιώτη Φιλιππίδη στο λαϊκό θεατρικό δρώμενο, υπήρξε πολύτιμη, τόσο με την καλλιτεχνική του παρουσία πίσω από το πανί, όσο και με το έργο του επί πολλά χρόνια, ως ιδρυτή του Θεσσαλικού Θεάτρου Σκιών στον Βόλο το 1986. «Ήταν η κατάληξη ενός παιχνιδιού και μιας λόξας», όπως συνήθιζε να λέει ο ίδιος. Από το «κουτσό» τραπέζι, το φθαρμένο σεντόνι, το λιωμένο κερί, τις χαρτονένιες φιγούρες, τη διασκέδαση της γειτονιάς τα ζεστά βράδια του καλοκαιριού, το χάπενινγκ στα εφηβικά πάρτι και τις εκδρομές. Ο Π. Φιλιππίδης, εγγόνι καλλιτέχνη της Μικράς Ασίας, του Φίλιππα από τη Νικομήδεια, είχε την τύχη να παρακολουθήσει αρκετούς από τους μεγάλους εναπομείναντες καραγκιοζοπαίχτες του ˋ50, αλλά να μην μαθητεύσει σε κανέναν από αυτούς. Έτσι, ο Καραγκιόζης που έπαιζε δεν ανήκει σε συγκεκριμένη «σχολή», αλλά διακρινόταν αμέσως από το δικό του ύφος και ήθος. Στο ίδιο μήκος κύματος και τα έργα που έπαιζε, που τις περισσότερες φορές ήταν έργα γραμμένα από τον ίδιο. Έργα που συνδέουν τις κλασικές φόρμες με σύγχρονους τύπους και θέματα, γνώριμα και προσιτά στο παιδί.
Τον αποχαιρετούμε με συντριβή, αγάπη και σεβασμό για τον ακέραιο χαρακτήρα του και την ανεκτίμητη προσφορά του σε ένα καλλιτεχνικό είδος, πολύ σημαντικό για τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό και τη συνέχειά του. Καλό ταξίδι, φίλε Παναγιώτη.
