Ενδοοικογενειακή βία στην Ελλάδα: Από το 2019 ως το 2020 υπήρξε αύξηση 300,6%!

Ενώ μέσα στην καραντίνα της άνοιξης του 2020, υπήρξε αύξηση 193,2%

Είναι πολλά τα συναισθήματα που δημιουργούνται και πολλά τα ερωτήματα που εγείρονται όταν σε καθημερινή, πλέον, βάση έρχονται στη επιφάνεια περιστατικά έμφυλης βίας, τα οποία, ουκ ολίγες φορές, καταλήγουν σε εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Τι λένε, όμως, τα επίσημα στοιχεία για την έξαρση του φαινομένου; Θέτουμε το κοινωνικό αυτό και μέγιστο πρόβλημα στη σωστή του βάση ή μήπως πρέπει να αλλάξουμε την οπτική μας; Υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε, ώστε να επέλθει η πολυπόθητη εξυγίανση της  κοινωνίας μας και να πάψουμε κάποια στιγμή να γινόμαστε κοινωνοί ακόμα και συμμέτοχοι σε περιστατικά έμφυλης βίας; Η «ΜΑΓΝΗΣΙΑ» συζητά με την κ. Ιωάννα Γεωργιάδου, Κοινωνική Κλινική Ψυχολόγος (MSc), Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Δρ. Ειδική Παιδαγωγός στο Κέντρο Ψυχοθεραπείας, Ολιστικών Θεραπειών και Εκπαίδευσης «ΠΟΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ» για όλα τα φλέγοντα ζητήματα, και μέσα από την επιστημονική της ματιά αναδεικνύει την σημαντικότητα του να αποφύγεις να γίνεις «ο γείτονας που δεν ήξερε τίποτα».

 Θεωρείτε ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα συμβαίνουν περισσότερα σεξουαλικά εγκλήματα στην κοινωνία μας (απόπειρες βιασμών, βιασμοί, φόνοι, γυναικοκτονίες κ.α.) απ’ ότι παλιότερα; Αν ναι, γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Η πανδημία και ο εγκλεισμός έπαιξαν ρόλο στην αύξηση των περιστατικών κατά της γενετήσιας ελευθερίας;

 

Ας δούμε τι λένε τα στοιχεία. Μέσα στην τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα έχουν τετραπλασιαστεί οι επίσημες καταγγελίες για εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας, ενώ ειδικά από το 2019 ως το 2020 σημειώθηκε αύξηση 300,6%, και μέσα στην καραντίνα της άνοιξης του 2020 αύξηση 193,2% (έκθεση Τηλεφωνικής Γραμμής Υποστήριξης SOS 15900), με συχνότερη τη συζυγική ή συντροφική σχέση. Το φαινόμενο ακολουθεί την παγκόσμια τάση, καθώς μελέτη που δημοσιεύτηκε από την Υπηρεσία του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα απαριθμεί 137 γυναίκες που δολοφονούνται από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους, κάθε ημέρα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πιο πρόσφατη μελέτη του ΟΗΕ σχετικά με τις επιπτώσεις της πανδημίας στις ζωές των γυναικών, αναφέρει ότι από το ξέσπασμα της πανδημίας, σχεδόν το 50% των γυναικών δηλώνουν ότι οι ίδιες ή γνωστή τους έχουν υποστεί κάποιου είδους βία.

Το κατά πόσο αυτά τα δεδομένα σημαίνουν ότι η έμφυλη βία έχει αυξηθεί ή ότι οι γυναίκες έχουν γίνει περισσότερο ενήμερες και είναι περισσότερο έτοιμες να καταγγέλλουν τη βία που υφίστανται, δεν μπορεί να είναι ζήτημα ερμηνείας, αλλά χρειάζεται να προκύψει από περισσότερο εμπεριστατωμένα συγκριτικά δεδομένα.

Αν με ρωτάτε ωστόσο, θεωρώ περισσότερο χρήσιμα όχι τόσο τα ερωτήματα «γιατί συμβαίνει τώρα» ή «γιατί συμβαίνει τόσο συχνά», όσο τα ερωτήματα «γιατί ακόμη» και «τι μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά, ώστε να συμβαίνει σπανιότερα».

Με αφορμή τα τελευταία περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας, θεωρείτε ότι τα θύματα μιλάνε πλέον πιο ανοιχτά και ελεύθερα σε σχέση με παλαιότερα; Τι είναι αυτό που τα παρακινεί και πόσο βοηθάει να βρουν τη δικαιοσύνη που χρειάζονται;

 Στη περίπτωση της βίας, στο οικογενειακό πλαίσιο, τον επαγγελματικό χώρο, στο σχολείο, νούμερο ένα εργαλείο, είναι η δημοσιοποίηση. Η δημοσιοποίηση είναι και έκφραση και προϋπόθεση της δύναμης του θύματος, είναι αυτό που καθιστά το «θύμα» ισχυρό αλλά και προστατευμένο ξανά. Η ευκαιρία του «MeToo», η έκταση των social media, ο χρόνος αναστοχασμού που μας δώρισε η καραντίνα, αλλά και μια κοινωνία που περίμενε μια αφορμή για να γίνει καλύτερη, πιστεύω ότι συναντήθηκαν. Είναι επιστημονική μου θέση να βλέπω την κοινωνία μας ως σαθρή σε πολλά της σημεία, αλλά και με μια εγγενή ροπή προς την υγεία και τη βελτίωση. Και η κοινωνία είναι τα θύματα, τα άλλοτε θύματα, αλλά και εσείς, εγώ, ο καθένας, που πότε ορθά πότε λαθεμένα προσπαθούμε να καλοδεχτούμε τις καταπιεσμένες φωνές και να τους δώσουμε το μεγάφωνο που ζητούν.

Εξηγείται με κάποιον τρόπο επιστημονικά τι είναι αυτό που οδηγεί τον θύτη να διαπράξει το γενετήσιο έγκλημα;

 Κοινωνία είναι και οι θύτες. Οι θύτες είναι επίσης πρόσωπα που κουβαλούν το δικό τους παρελθόν, που έχουν ζήσει μέσα σε ψυχοπιεστικές συνθήκες, που έχουν βιώσει πιθανά οι ίδιοι βία ως θύματα άλλων θυτών. Αλλά όλα αυτά τα διατυπώνουμε ως πληροφορίες που εξηγούν το πλαίσιο του βίαιου εγκλήματος, και όχι ως πληροφορίες που εξηγούν ή δικαιολογούν την πράξη του βίαιου εγκλήματος. Η βία είναι μια αυτόβουλη ενέργεια, και με αυτό εννοώ όχι μόνο ότι ο θύτης είναι υπεύθυνος για την πράξη του, αλλά και ότι ο θύτης είναι ικανός και αυτός να επιλέξει να αλλάξει και να δράσει διαφορετικά.

 Τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας παρατηρούνται στην πλειονότητά τους κατά των γυναικών. Γίνεται μεγάλη κουβέντα γύρω από τον όρο “γυναικοκτονία” και το αν πρέπει να αναγνωριστεί ως όρος και να μπει στον Ποινικό Κώδικα. Ως επιστήμονας, ποια είναι η άποψή σας σχετικά  με αυτό;

 Ο όρος «γυναικοκτονία» δεν είναι όρος δικονομικός, είναι καταρχάς όρος κοινωνικός και ψυχοκοινωνικός, αφορά το χώρο της υγείας που συμπεριλαμβάνει την ψυχική υγεία και την κοινωνική ευημερία και ποιότητα ζωής. Ως «γυναικοκτονία» ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η ανθρωποκτονία γυναικών από πρόθεση, ακριβώς δηλαδή επειδή είναι γυναίκες. Πρόκειται, δηλαδή, για την επίθεση και την εξάλειψη της ζωής ενός προσώπου, στη βάση του φύλου της. Είναι μια εκδήλωση αυτού που ονομάζουμε έμφυλη βία, δηλαδή βία που εκδηλώνεται στη βάση του φύλου και στο πλαίσιο που ορίζεται από τα πεδία εξουσίας μεταξύ των φύλων.

Εύλογα, λοιπόν, ο όρος «γυναικοκτονία» βοηθά να μην παραβλέπουμε τη σημασία του φύλου στα σχετικά εγκλήματα και να επισημαίνουμε κάθε φορά ότι τα εγκλήματα αυτά, όποια και αν είναι τα συγκεκριμένα τους αίτια, λειτουργούν προσθετικά στην ανισορροπία δυνάμεων μεταξύ των φύλων. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, αντιλαμβάνομαι πλήρως την αγωνία μην τυχόν ονομάζοντας μια δολοφονία ως «γυναικοκτονία», διαιωνίζουμε απλά την έμφυλη διάκριση. Κι άλλωστε ένα δολοφονημένο πρόσωπο, παρότι μπορεί να δολοφονήθηκε επειδή ήταν γυναίκα, εκτός από γυναίκα έχει υπάρξει και πολλά άλλα. Το φύλο είναι κι αυτό μια από τις ιδιότητές μας, όχι η μοναδική, μας χαρακτηρίζει περισσότερος πλούτος από όσα προκύπτουν μόνο λόγω του φύλου μας. Και είναι σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό, κάθε φορά που άνθρωπος σκοτώνει άνθρωπο, ότι μαζί σκοτώνει και όλο τον υπέροχο και μελλοντικό πλούτο αυτής της ύπαρξης.

Πάντως στην ψυχοθεραπεία προσπαθούμε πάντα να δίνουμε περισσότερο χώρο και προσοχή στις καταπιεσμένες φωνές. Αν, λοιπόν, η γυναίκα είναι το καταπιεσμένο πρόσωπο, αν το φύλο της είναι το καταπιεσμένο, και γι’ αυτό προκύπτει και η δολοφονία, τότε ίσως, με το να ονοματίσω τη δολοφονία ως γυναικοκτονία, καταφέρνω τουλάχιστον να δοθεί προσοχή στη φωνή που πρέπει να ακουστεί περισσότερο.

Η δημοσιοποίηση τέτοιου είδους εγκλημάτων λειτουργεί ως παράδειγμα προς αποφυγή  ή κάποιες φορές οδηγεί στην μίμηση ακόμα και στον εθισμό προς ορισμένα άτομα, ώστε, εν τέλει, να προβούν σε τέτοιου είδους πράξεις;

 Ο εθισμός δεν προκύπτει από την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε μια πληροφορία. Προκύπτει από την ικανοποίηση που αντλεί ένα πρόσωπο από μια πληροφορία, μια ουσία, μια συνήθεια. Αλίμονο, μάλιστα, αν δίνουμε τόσο εύκολα δικαιολογίες, όπως η μίμηση προτύπου στα πρόσωπα που επιλέγουν να δρουν με βία. Ρισκάρουμε να ανευθυνοποιήσουμε δράστες εγκλημάτων και να νομιμοποιήσουμε συμπεριφορές εγκληματικές.

Τι είναι αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως κοινωνία, αλλά και ως μονάδες προκειμένου να μειωθούν ή και να εξαλειφθούν τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας;

 Με λίγα λόγια; Φρόντισε τον εαυτό σου και τις ανάγκες σου, ζήσε με όσο το δυνατόν λιγότερο stress, αξίζεις να ζεις με χαρά – πρόλαβέ το! Μην αφήνεσαι να γίνεις ένας επόμενος/μία επόμενη δράστης.

Φρόντισε τον εαυτό σου και τις επιθυμίες σου, δεν χρειάζεται να αλλάξεις τους άλλους, δεν μπορείς να αλλάξεις τους άλλους, αξίζεις να ζεις για τον εαυτό σου – πάρε απόσταση! Μην επιμένεις να γίνεις ένα επόμενο θύμα.

Φρόντισε τον εαυτό σου και το περιβάλλον σου, φέρσου με αλληλεγγύη, έλπιζε ότι θα σου φερθούν με αλληλεγγύη – ενεργοποιήσου! Μην επιτρέπεις να γίνεις ο γείτονας που δεν ήξερε τίποτα.

Εγγραφείτε στην ομάδα Magnesianews στο Viber για να λαμβάνετε ενημερώσεις.
Ακολουθήστε τη ροή Magnesianews στο Google News και μείνετε σε επαφή με ότι συμβαίνει.