Σε σημαντικές ανακαλύψεις με ελληνικό… άρωμα, αλλά και παγκόσμιο ενδιαφέρον προχώρησε ο Βολιώτης διδάκτορας Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο της Λυών, στη Γαλλία, Μάρκος Βαξεβανόπουλος. Μαζί με μία διεθνή ομάδα επιστημόνων βρέθηκαν στην Αίγυπτο όπου ερεύνησαν αρχαία μεταλλεία και μάλιστα τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας συνδέονται με την αρχαία Ελλάδα και την εποχή του Μακεδονικού Βασιλείου. Ο κ. Βαξεβανόπουλος μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή για την αποστολή στην Αίγυπτο, τις ανασκαφές αλλά και τα σχέδιά του για το μέλλον.
Αυτά τα οποία δημοσιοποιείτε αφορούν σε όλο τον κόσμο. Τι ανακαλύψατε αυτή τη φορά;
Η συγκεκριμένη ανασκαφή γίνεται παγκοσμίως πρώτη φορά. Δηλαδή ανασκαφές υπάρχουν πάρα πολλές στην περιοχή της Αιγύπτου, σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους. Αυτή τη φορά όμως έχουμε εντοπίσει ένα χωριό μεταλλωρύχων και πέρα από την ανασκαφή που ξεκίνησε το 2020 στο χωριό των μεταλλωρύχων, το οποίο βρίσκεται στην κεντρική προς νότια Αίγυπτο, στην έρημο δηλαδή, πλέον η έρευνα επεκτάθηκε στον εντοπισμό των αρχαίων μεταλλείων και μάλιστα ξεκινήσαμε και ανασκαφές σε κάποια από αυτά. Οι ανασκαφές είχαν πάρα πολύ σημαντικά αποτελέσματα ειδικά φέτος.
Αυτό που μας έκανε φοβερή εντύπωση είναι ότι βρίσκουμε αντικείμενα των μεταλλωρύχων άθικτα. Στην Ελλάδα και γενικά στις μεσογειακές χώρες οτιδήποτε αφήσεις μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, εάν δεν είναι μεταλλικό και είναι κάτι ξύλινο ή ύφασμα, αυτό αποσυντίθεται. Στην έρημο όμως, επειδή έχουμε υγρασία από 10 έως 20% αυτό παραμένει άθικτο. Έτσι φέτος εντοπίσαμε καλάθι, με το οποίο μετέφεραν το πολυπόθητο μέταλλο, χρυσό και την πέτρα του χαλαζία, άθικτο μέσα στο μεταλλείο, ήταν ένα πολύ σημαντικό εύρημα και επίσης βρήκαμε κομμάτι από το ξύλο του εργαλείου των μεταλλωρύχων από το μεταλλευτικό σφυρί. Ήταν άθικτο, δεν είχε αποσυντεθεί λόγω μη υψηλής υγρασίας και πραγματικά ήταν σαν να το άφησαν χθες.
Για πόσων ετών εύρημα μιλούμε;
Η πρώτη μεταλλευτική περίοδος στην Αίγυπτο ξεκινάει επί της εποχής των Φαραώ, τη λεγόμενη δυναστική περίοδο, αλλά εμείς ενδιαφερόμαστε για μία συγκεκριμένη περίοδο η οποία ονομάζεται Πτολεμαϊκή, είναι 3ος αιώνας π.Χ., είναι όταν ξεκινάει το Μακεδονικό Βασίλειο να διοικεί αυτές τις περιοχές και μάλιστα ο Πτολεμαίος. Ο Πτολεμαίος ξεκινά την εκμετάλλευση του χρυσού σε αυτές τις περιοχές, οπότε εμείς κατά βάση ερευνούμε αρχεία ελληνικά μεταλλεία στην Αίγυπτο, διότι αυτό που βλέπουμε είναι ότι η τεχνολογία, η διάνοιξη, τα εργαλεία είναι αυτά που χρησιμοποιούνται και στην περιοχή της αρχαίας Ελλάδας, σε περιοχές όπως στο Λαύριο, στο Παγγαίο. Είναι πολύ συγκινητικό, ειδικά για εμάς, που ερχόμαστε από τον ελληνικό χώρο σε αυτή τη διεθνή αποστολή να σκάβουμε αντικείμενα των αρχαίων Ελλήνων σε αυτές τις περιοχές τις απόμακρες.
Το συγκεκριμένο μεταλλείο σε ποια περιοχή βρίσκεται;
Το μεταλλείο βρίσκεται σε μια περιοχή που λέγεται Ghozza, έχει πάρει το όνομά της γιατί αργότερα σε εκείνο το σημείο ξεκίνησε τη λειτουργία του ένα μικρό κάστρο ρωμαϊκό, το οποίο λεγόταν Ghozza κι από εκεί πήρε το όνομά του.
Το ορυχείο αυτό ήταν κλειστό; Είχε επικαθίσει χώμα ή άλλες ύλες;
Καταρχήν μιλάμε για δεκάδες ορυχεία, δεν είναι ένα μόνο συγκεκριμένο. Σε ένα έγινε η ανασκαφή. Εκτός από την ανασκαφή, ένα έργο της αποστολής μας ήταν ο εντοπισμός όλων των αρχαίων μεταλλείων, τα οποία είναι ως εξής. Σκεφτείτε μία σχισμή μέσα στο έδαφος, η οποία μπορεί να πηγαίνει για 40, 50, 60 μέτρα κάτω και αυτή τη σχισμή, την εξορύσσουνε στην αρχαιότητα, είναι ηφαιστειακά τα πετρώματα κι αυτό η σχισμή αποτελείται κυρίως από το ορυκτό χαλαζίας, όπου μέσα στον χαλαζία υπάρχουν πολύ μικρά ψήγματα χρυσού. Αυτά λοιπόν τα ερευνούσαν στην αρχαιότητα. Αυτά τα μεταλλεία τα έχουμε εντοπίσει και σε ένα από αυτά κάναμε και την ανασκαφή μας. Το ευχάριστο είναι ότι του χρόνου, ο σχεδιασμός είναι να επεκταθούμε και σε παραπάνω μεταλλεία, τα οποία θα τα αναλάβει η ελληνική αποστολή, το κομμάτι των Ελλήνων που συμμετέχουν σε αυτή τη διεθνή αποστολή, θα αναλάβουμε εξ ολοκλήρου το υπόγειο κομμάτι της ανασκαφής.
Ποια είναι η σύνθεση αυτής της διεθνούς αποστολής;
Η αποστολή κατά βάση ανήκει στο Πανεπιστήμιο της Λυών, είναι δηλαδή γαλλική, αλλά συμμετέχουν επιστήμονες από τις ΗΠΑ, από το Βέλγιο, από την Γερμανία κι εγώ αυτή τη στιγμή είμαι ο μοναδικός Έλληνας, που έχω αναλάβει το κομμάτι των μεταλλείων. Μετά όμως από πρότασή μου θα επεκταθεί αυτό το κομμάτι και σε άλλα αρχαία μεταλλεία και πρότεινα συγκεκριμένους Έλληνες επιστήμονες και σπηλαιολόγους, οι οποίοι θα έρθουν στην Αίγυπτο να με βοηθήσουν και να κάνουμε μία ανασκαφή ολοκληρωμένη και συστηματική στο εσωτερικό των μεταλλείων κι ελπίζω να βρούμε κι άλλα πράγματα.
Να εκμυστηρευτώ το όνειρό μου, που είναι να βρούμε και θαμμένο μεταλλωρύχο, αυτό θα ήταν μοναδικό εύρημα κι ελπίζω να έχουμε τέτοια… ευχάριστα αποτελέσματα στις μελλοντικές αποστολές.
Θα αποτελέσει η έρευνα αυτή την απαρχή εύρεσης κι άλλων στοιχείων…
Υπάρχουν πολλά επιστημονικά ερωτήματα. Ξέρουμε ότι η Διοίκηση αυτών των μεταλλείων ήταν ελληνική, δεν ξέρουμε όμως ο Πτολεμαίος μετέφερε μεταλλωρύχους από την Ελλάδα να ξεκινήσουν αυτά τα μεταλλεία ή ήταν Αιγύπτιοι σκλάβοι; Δεν ξέρουμε αυτό το ερώτημα. Μια ανθρωπολογική έρευνα στον ίδιο τον μεταλλωρύχο, ίσως σε νεκροταφεία μεταλλωρύχων θα μας δώσει περισσότερα αποτελέσματα.
Αλήθεια, οι συνθήκες εκεί πως ήταν;
Ήταν δύσκολα τα πράγματα, δεν ήταν όπως είμαστε στην Ελλάδα, που έχουμε καλύτερες συνθήκες. Τον χειμώνα, που είναι σαν … καλοκαίρι έχουμε 30-35 βαθμούς Κελσίου και το βράδυ έχουμε 0-4 βαθμούς, ενώ η θερμοκρασία μπορεί να πέσει και κάτω από το 0. Μένουμε στην έρημο, σε σκηνές, έχουμε όλες τις αντιξοότητες, έλλειψη νερού. Είμαστε μακριά από ξενοδοχεία, είμαστε στο κέντρο της ερήμου και προσπαθούμε να τα προβλέψουμε όλα, γιατί κάτι εάν μας λείψει μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την όλη αποστολή. Το αμέσως δίπλα σημείο πολιτισμού απέχει με το αμάξι περίπου 3 ώρες.
