Ακούγεται και φαίνεται απίστευτο. Γυναίκες από 16 και πλέον χώρες, που βρίσκονται στη Μαγνησία, να «διψούν» και να ζητούν με κάθε τρόπο, να μάθουν Ελληνικά. Όσο δύσκολο και εάν είναι, όσο διαφορετική και να φαίνεται η γλώσσα, η νοοτροπία και η κουλτούρα της χώρας απ΄την οποία προέρχεται η καθεμία… Όταν βρεθείς όμως κάτω απ΄την ίδια στέγη, σε έναν φιλόξενο τόπο και με την αγάπη των μελών του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου, τότε όλα είναι πιθανά… Ακόμη και η υπερβολική συμμετοχή που καθιστούν δύσκολη πλέον τη λειτουργία επιπλέον τμημάτων, αφού όλα τα τμήματα που λειτουργούν μέχρι τώρα, είναι … ασφυκτικά γεμάτα, γεγονός που μαρτυρά την αγάπη για την Ελλάδα και τη «δίψα» για τα Ελληνικά!
Έρευνα- επιμέλεια: Ηλίας Κουτσερής
Βάση, η …εκπαίδευση των απόρων αγραμμάτων μητέρων
Η ιδέα της διοργάνωσης μαθημάτων ελληνικών για γυναίκες ομογενείς και αλλοδαπές, μετανάστριες και πρόσφυγες που ζουν στον Βόλο, γεννήθηκε το 2012 στο Φιλολογικό Τμήμα του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου και ξεκίνησε σχεδόν αμέσως, με βάση και την προϊστορία του ΛΕΒ στον τομέα της εκπαίδευσης των απόρων αγραμμάτων μητέρων: Κυριακά Σχολεία – Εσπερινές Σχολές απόρων Μητέρων – και άλλες παρεμφερείς δράσεις που τέθηκαν στην πρώτη γραμμή από το ξεκίνημα της λειτουργίας του λυκειακού θεσμού στον Βόλο, το 1920.
Ο τομέας αυτός ήταν συνδεδεμένος με την Καλλιρρόη Παρρέν, την πρωτοπόρα Ελληνίδα φεμινίστρια και ιδρύτρια το 1911 του Λυκείου των Ελληνίδων και συνδέθηκε άρρηκτα με τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες που αναπτύχθηκαν κατά καιρούς με αποδέκτες αναλφάβητες Ελληνίδες. Η πεποίθηση ότι η καταπολέμηση της αμάθειας και του αναλφαβητισμού που συχνά μάστιζαν μεγάλο μέρος του γυναικείου φύλου αποτελεί προϋπόθεση για την ατομική, κοινωνική, οικονομική και πολιτική ανάπτυξη των γυναικών στάθηκε το θεμέλιο για τη δράση αυτή, η οποία σφραγίσθηκε και από το στοιχείο του εθελοντισμού, βάσει της καταστατικής διακήρυξης ότι βασικός στόχος του Λυκείου είναι να ενισχύσει «τον μεταξύ των γυναικών σύνδεσμο προς εξυπηρέτησιν της προόδου του φύλου των προς προάσπισιν και προστασίαν αυτών».
Η είσοδος μεγάλου αριθμού μεταναστών, δημιούργησε νέες ανάγκες
Η υποχώρηση του αναλφαβητισμού των γυναικών στην Ελλάδα έθεσε κατά το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα στο περιθώριο τη σημαντική σχετική δραστηριότητα.
Ωστόσο, η είσοδος στη χώρα μεγάλου αριθμού μεταναστών, η οποία κορυφώθηκε την τελευταία δεκαετία του ίδιου αιώνα, δημιούργησε νέες ανάγκες. Στη διαπίστωση αυτή οδηγήθηκαν και τα μέλη του Ιστορικού Αρχείου του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών από το 1998, που αναβίωσαν τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας με αποδέκτες γυναίκες που έχουν σήμερα την ανάγκη εξωσχολικής διδασκαλίας ελληνικών· δηλαδή γυναίκες ομογενείς και αλλοδαπές που διαβιούν στην Ελλάδα χωρίς να έχουν διδαχθεί τα ελληνικά και χωρίς να μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο από τα προγράμματα εγκύκλιας εκπαίδευσης, λόγω οικογενειακών ή και εργασιακών υποχρεώσεών τους.
Γλωσσικές δεξιότητες και τις πρακτικές κοινωνικές και διαπολιτισμικές ικανότητες
Με αυτό το πνεύμα, τo Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου συνεχίζει και φέτος το πετυχημένο αυτό εκπαιδευτικό πρόγραμμα ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού για γυναίκες ομογενείς και αλλοδαπές που ζουν στην πόλη μας, θεωρώντας ότι η γλώσσα είναι πολύτιμη για την καθημερινότητα και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Ο σκοπός του είναι οι εκπαιδευόμενες, κατά πρώτον να αποκτήσουν τις γλωσσικές δεξιότητες και τις πρακτικές κοινωνικές και διαπολιτισμικές ικανότητες που απαιτούνται για την κοινωνική ένταξη των ίδιων και των οικογενειών τους. Κατά δεύτερον να συμβάλει στην ενδυνάμωση των γυναικών αυτών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και να βοηθηθούν να ενταχθούν ομαλότερα ανάμεσά μας.
Από την Γερμανία μέχρι…την Τανζανία!
Οι γυναίκες που παρακολουθούν φέτος τα μαθήματα του ΛΕΒ προέρχονται από διάφορες χώρες, όπως Γερμανία, Ιταλία, Ρωσία, Μολδαβία, Ουκρανία, Ρουμανία, Πολωνία, Λιθουανία, Αλβανία, Αίγυπτο, Μαρόκο, Χιλή, Φιλιππίνες , Ελβετία, Γεωργία, Σλοβακία, Λίβανος, Μακάο, Τανζανία κ.ά.
Στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι ηλικίας από 30 έως 55 ετών, διαθέτουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, έχουν κάνει σπουδές στη χώρα τους και γνωρίζουν αρκετά για τον ελληνικό πολιτισμό.
Αρχάριες και προχωρημένες
Τα μαθήματα, τα οποία παρέχονται δωρεάν πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα, σε χώρο του συγκροτήματος Ματσάγγου, στο πλαίσιο της συνεργασίας του ΛΕΒ με το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχουν διαχωριστεί σε μαθήματα αρχαρίων και προχωρημένων, ανάλογα με το επίπεδο γνώσης τους στα ελληνικά.
Στα μαθήματα αυτά διδάσκουν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό, συνέπεια και ζήλο εθελόντριες εκπαιδευτικοί, οι οποίες, εκτός από τις γνώσεις τους, προσφέρουν κυριολεκτικά την ψυχή τους. Συγκεκριμένα, φέτος, διδάσκουν η κα Γιασεμή Κουτσικού Έφορος Φιλολογικού Τμήματος του ΛΕΒ, η κα Έφη Ρόππα φιλόλογος, η κα Όλγα Κουτσαφτή – Διονυσάτου δασκάλα και η κα Θεοδοσία Ράπτη δασκάλα, όλες εθελόντριες.
Καταβάλλουν δε κάθε φιλότιμη προσπάθεια οι εκπαιδευόμενες όχι μόνο να αισθανθούν οικεία στο εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα που τους παρέχει το Λύκειο αλλά γενικότερα να τις βοηθήσουν, μέσω της γλώσσας, οι γυναίκες αυτές να ενταχθούν ομαλότερα ανάμεσά μας, κάτι που έχει επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό.
(Πληροφορίες: καθημερινά στις ώρες 11.00-14.00 στη γραμματεία του ΛΕΒ και στo τ.2421033938)
Η πρόεδρος του Λ.Ε.Β. Μαρία Σπανού
Όπως αναφέρει στο «Volos City», η πρόεδρος του Λ.Ε.Β. κα Μαρία Σπανού, «από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του λυκειακού θεσμού στον Βόλο, τη δεκαετία του 1920, δημιουργήθηκαν εκπαιδευτικές δομές για γυναίκες, όπως τα Κυριακά Σχολεία και οι Εσπερινές Σχολές απόρων Μητέρων. Στα Κυριακά σχολεία φοιτούσαν κυρίως οι υπηρέτριες που απασχολούνταν σε σπίτια και έπαιρναν ρεπό τις Κυριακές. Στόχος ήταν να μάθουν γραφή, ανάγνωση και αριθμητική, ώστε να μην πέφτουν θύματα των μπακάληδων και των λογής λογής προμηθευτών του νοικοκυριού, στο οποίο εργάζονταν. Αργότερα, πήραν άλλο χαρακτήρα, ανάλογα με τα αιτήματα της εποχής. Το ζήτημα της εκπαίδευσης των γυναικών είχε πάντα ιδιαίτερη βαρύτητα για το λυκειακό μας θεσμό και βασικός καταστατικός μας στόχος.
Το 2011 επισκέφτηκα στην Αθήνα, το Τμήμα Ιστορικού Αρχείου του Λυκείου των Ελληνίδων στο Μέγαρο Αντωνοπούλου, όπου στεγάζεται και η δράση των μαθημάτων ελληνικής γλώσσας για γυναίκες ομογενείς και αλλοδαπές. Εντυπωσιάστηκα από το συμμετοχικότητα και τη ζέση των εκπαιδευομένων. Σκέφθηκα να το προσπαθήσουμε και εμείς στο Βόλο, κυρίως, για τις γυναίκες, που από τη δεκαετία του 1990, έφθασαν κατά κύματα στη χώρα μας με στόχο την ομαλότερη ένταξή τους ανάμεσά μας. Έτσι, μαζί με την τότε έφορο του φιλολογικού τμήματος κ. Δώρα Πουρνάρα εισηγηθήκαμε στο συμβούλιο την επαναφορά αυτής της εκπαιδευτικής δράσης, που το Λύκειό μας υπηρετούσε και στο παρελθόν με άλλη μορφή. Μια πρόχειρη έρευνα που κάναμε είδαμε πως υπήρχε ενδιαφέρον. Έτσι, το ξεκινήσαμε. Τα πρώτα χρόνια ο αριθμός των συμμετεχόντων ήταν μικρός. Σταδιακά μεγάλωνε. Η προσφορά των εθελοντριών εκπαιδευτικών όλα αυτά τα χρόνια, που δεν ήταν και λίγες, είναι ανεκτίμητη. Υποστήριξαν τη δράση αυτή με συνέπεια, υπευθυνότητα και ενθουσιασμό. Τους ευχαριστούμε από καρδιάς, όπως ευχαριστούμε επίσης το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την ένθερμη υποστήριξή του. Σήμερα, νιώθουμε μεγάλη ικανοποίηση που το εγχείρημά μας φαίνεται να αποδίδει, προσφέροντας αυτή την ευκαιρία σε έναν αξιοσημείωτο αριθμό γυναικών, που ζουν και εργάζονται δίπλα μας. Να γνωρίσουν καλύτερα την ελληνική γλώσσα.
Το «δασκαλίκι», όταν το αγαπάς,δεν κόβεται
Η κα Έφη Ρόππα φιλόλογος, τονίζει με έμφαση, ότι «το «δασκαλίκι», όταν το αγαπάς, δεν κόβεται κι έτσι, όταν βγήκα στη σύνταξη, το 2014,αποφάσισα να αναλάβω το προχωρημένο τμήμα στο Λύκειο Ελληνίδων. Κατά τη γνώμη μου η γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μέσο έκφρασης και ένα όργανο επικοινωνίας. Είναι προπάντων ένα όχημα για ένα υπέροχο ταξίδι στην ιστορία, τον πολιτισμό, τις συνήθειες, τη νοοτροπία και τελικά την ψυχή ενός λαού. Αφού λοιπόν οι αγαπημένες μου μαθήτριες,
κι από φέτος κι ένας μαθητής, επέλεξαν για δεύτερη πατρίδα τους την πατρίδα μου, κάθε Πέμπτη με συναντούν για να κάνουμε μαζί αυτό το ταξίδι. Ο ενθουσιασμός τους, η επιμέλειά τους, η συνέπειά τους μου δίνουν τεράστια χαρά κι ελπίζω να είμαστε καλά και να συνεχίσουμε τα μαθήματά μας μ’ αυτή την «αγαπητική» σχέση που έχουμε χτίσει.
«Μας γεμίζει ικανοποίηση και χαρά»
«Για δέκατη συνεχή χρονιά πραγματοποιούμε τα δωρεάν μαθήματα ελληνικής γλώσσας και
πολιτισμού σε αλλοδαπές ,αλλοδαπούς, μετανάστες. Υποδεχόμαστε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο αριθμό ανθρώπων που εγγράφονται στα τμήματα του Λυκείου Ελληνίδων Βόλου», αναφέρει η κα Γιασεμή Κουτσικού, δασκάλα, έφορος φιλολογικού τμήματος ΛΕΒ.
«Αυτό μας γεμίζει ικανοποίηση και χαρά, καθώς το πρόγραμμα έχει ευρεία αποδοχή σε πολλούς ανθρώπους με διαφορετικά χαρακτηριστικά ηλικίας, δεξιοτήτων, μορφωτικού επιπέδου κουλτούρας, που η ανάγκη ή η επιλογή, έφεραν στο τόπο μας.
Δύσκολο το ξεκίνημα σ’ ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον, μεγάλη η κινητικότητα, διαφορετικές οι ανάγκες.
Αρχικός στόχος μας η ένταξη, η ενσωμάτωση
με μέσο επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης την ελληνική γλώσσα στη χρηστική της λειτουργία, που την προσεγγίζουμε ολιστικά σε πραγματικό περιβάλλον κι επικοινωνιακό πλαίσιο κι εξυπηρετεί τις ανάγκες τους. Με βάση τον προφορικό λόγο μαθαίνουν, κατανοούν, μιλούν, γράφουν, διαβάζουν…
Αυτό είναι το πρώτο σκαλί, η πρώτη φορά, μετά ο δισταγμός, η συστολή υποχωρούν. Μοιραζόμαστε την εμπειρία, «μαθαίνουμε ελληνικά μαζί», εξ άλλου οι ανάγκες και τα συναισθήματα είναι πανανθρώπινα. Αλληλεπιδρούμε, βιώνουμε μαζί τις αξίες του πολιτισμού μας, απολαμβάνουμε τη χαρά του εθελοντισμού και της κοινωνικής προσφοράς, την εκτίμηση ,την εμπιστοσύνη στο βλέμμα τους και στο χαμόγελό τους.
Ό,τι προσφέρουμε μας επιστρέφεται.»
Το ενδιαφέρον είναι πολύ μεγάλο
«Δε ζει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος. Αν ήμουν πεινασμένος και αβοήθητος στο δρόμο δε θα ζητούσα ένα ψωμί. Θα ζητούσα μισό ψωμί και ένα βιβλίο»
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα…
«Αυτά τα λόγια μ’ οδήγησαν στο Λύκειο Ελληνίδων Βόλου να διδάξω στην ελληνική γλώσσα σ’ όσες μετανάστριες θέλουν, όχι μόνο να τη μιλάνε, αλλά και να τη γνωρίζουν καλά για να φτάσουν και στο βιβλίο» όπως αναφέρει η δασκάλα, κα Όλγα Κουτσαφτή – Διονυσάτου.
Σύμφωνα με την ίδια, «στα τρία χρόνια που τη διδάσκω, ιδίως στην αρχή της εκπαιδευτικής χρονιάς το ενδιαφέρον είναι πολύ μεγάλο.
Κατά τη διάρκειά της όμως οι δυσκολίες και οι συνθήκες της ζωής τους απομακρύνουν.
Όμως υπάρχουν και οι σταθεροί μαθητές, που μεγάλη όρεξη, επιμέλεια συνεχίζουν, προοδεύουν και με γεμίζουν χαρά, χαμόγελα, ικανοποίηση».
«Ποτέ δεν είναι αργά για να μάθει κάποιος κάτι καινούριο»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει η άποψη των ίδιων των μαθητριών. Όπως αναφέρουν οι Μαρία και Ιουλία από τη Ρουμανία, Έλενα από Λευκορωσία , Όλια και Όλγα από Ρωσία, Τετιάνα από Ουκρανία , Κέλλυ, Έλσα, Άννα από Αλβανία και Μπερνάρ από Λίβανο, «ποτέ δεν είναι αργά για να μάθει κάποιος κάτι καινούριο. Μας βοηθάει στην καθημερινότητά μας να λειτουργούμε καλύτερα σ’ αυτή την κοινωνία.Τα μαθήματα είναι βοηθητικά και ευχάριστα.Οι δασκάλες είναι καταπληκτικές, εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας και μας βοηθούν να αισθανόμαστε ίσοι με τους Έλληνες. Ευχαριστούμε εγκάρδια το Λύκειο Ελληνίδων και ιδιαίτερα τη δασκάλα μας, την Έφη Ρόππα».
