Τι σημαίνει για τον κάθε άνθρωπο όταν ακούει τη λέξη «συγχώρεση»; Η συγχώρεση είναι μια από τις πλέον πανάρχαιες και ισχυρές αρετές που οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει. Αν και μπορεί να είναι μια πράξη που αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους ανά τον κόσμο, η ίδια η ιδέα της συγχώρεσης φέρνει φως και ανακούφιση στις ζωές μας. Η συγχώρεση είναι κάτι περισσότερο από λέξεις. Είναι το κλειδί για να ζούμε χωρίς βάρη και με ευτυχία, αφήνοντας πίσω τον πόνο και επιλέγοντας το μονοπάτι της αγάπης και της χαράς. Είναι μια διαδικασία που μπορεί να δώσει πολλά οφέλη στον άνθρωπο.
Γράφει η Άρτεμις Ζαβαλίγου, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ., Msc Συστημική Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία, MSc Γνωστικής Νευροαποκατάστασης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Μια ερμηνεία που μπορούμε να δώσουμε είναι ότι «η συγχώρεση είναι μια συνειδητή και εκούσια πράξη απελευθέρωσης από το μίσος και την αγανάκτηση προς αυτό που μας έχει πληγώσει. Αυτή η πράξη δεν σημαίνει ότι αγνοούμε τις πληγές μας, αλλά ότι αποφασίζουμε να μην αφήσουμε την πικρία να διαμορφώσει τη ζωή μας». Από την διερεύνηση της ετυμολογίας προκύπτει ότι: συν + χωρώ σημαίνει «δίνω χώρω». Δίνω χώρο στην σκέψη μου, έτσι ώστε αυτή να μπορέσει να χωρέσει και άλλες απόψεις πέρα από τη δική μου, δηλαδή χωράω δύο ενδεχόμενες ερμηνείες που αφορούν το ίδιο γεγονός. Αυτό δεν προϋποθέτει ότι οφείλω να ενστερνιστώ την αντίθετη άποψη, αλλά να την κατανοήσω. Η κατανόηση και η εν συναίσθηση των σκέψεων και των συναισθημάτων του άλλου δεν σχετίζεται με το αποτέλεσμα, που μπορεί να είναι η απόρριψη της δικής του ερμηνείας για το γεγονός ή ακόμη και η διακοπή των σχέσεων μαζί του.
Η συγχώρεση θεωρείται μέχρι και σήμερα η κορυφή του υψηλότερου βουνού καθώς «η συγχώρεση είναι η εμπειρία της γαλήνης στο παρόν» (Luskin, 2002).
Για ποιο λόγο να μπω στη διαδικασία της συγχώρεσης, τι έχω να κερδίσω από αυτό;
Mε βάση τη βιβλιογραφική ανασκόπηση που μπορεί να βρει κανείς πως οι άνθρωποι που συγχωρούν έχουν καλύτερη ψυχική υγεία, καθώς είναι λιγότερο πιθανό να έχουν κατάθλιψη, θυμό, άγχος και χαμηλή αυτο-εκτίμηση σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν συγχωρούν (McCullough, Charlotte, 2001, Wade, Hoyt, Kidwell, Worthington, 2014), επίσης ότι η συγχώρεση μπορεί να σχετίζεται με καλύτερη σωματική υγεία (Kaplan, 1992, Thoresen, Harris, Luskin, 2000). Στο βιβλίο των Toussaint, Worthington και Williams με τίτλο «Forgiveness and Health» μπορεί να βρει κανείς πληθώρα αναλυτικών μελετών για τα οφέλη σε σωματικό, ψυχικό και πνευματικό επίπεδο που μπορεί να έχει κανείς από τη συγχώρεση. Πιο αναλυτικά, ο ψυχολόγος Bob Enright, ο οποίος αποτελεί πρωτοπόρος στην μελέτη της συγχώρεσης, αναφέρει ότι συγχώρεση σημαίνει να συμπονάς και να καταλαβαίνεις αυτόν που σε πλήγωσε. Με αυτήν την λογική η συγχώρεση αποτελεί ανθρώπινη αρετή, ένα προτέρημα της ανθρώπινης προσωπικότητας και έναν ισχυρό παράγοντα για την ανάπτυξη της θετικής ψυχολογίας. Επίσης, Ο ψυχολόγος Worthington ανακάλυψε ότι οι άνθρωποι που συγχωρούν έχουν υψηλότερα ποσοστά θετικότητας, διαλλακτικότητας και δεκτικότητας, καθώς και χαμηλότερα ποσοστά νευρωτισμού και άγχους. Ακόμη, έχει βρεθεί ότι ζουν περισσότερο, δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα στην προσοχή ή στον ύπνο, δεν αισθάνονται σωματική κούραση ή πονοκεφάλους, ενώ διαθέτουν δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα, καλή καρδιακή και αρτηριακή πίεση. Οι ψυχολόγοι Loren Toussaint and Everett Worthington αναφέρουν ότι οι συνεχείς σκέψεις γύρω από το συμβάν ή το άτομο που σε πλήγωσε δημιουργεί έντονο στρες, αρνητικά συναισθήματα, αλλά και έντονη ψυχολογική και σωματική δυσφορία. Η συγχώρεση έρχεται να φέρει την ανακούφιση και έτσι αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που έχει θετικά αποτελέσματα στην ψυχολογία μας. «Η συγχώρεση σού επιτρέπει να απαλλαγείς από ένα αδικαιολόγητο βάρος».
Η συγχώρεση δεν είναι αδυναμία , αλλά η απλή αποδοχή των πραγμάτων «ως έχουν». Όλοι κάνουμε λάθη και κανείς δεν είναι τέλειος.
Η κατανόηση του αλλού αποφέρει οφέλη για τον ίδιο τον εαυτό. Έτσι, η συγχώρεση δεν αφορά μόνο στους άλλους. Αναφέρεται και στον εαυτό μας. Όπως συμβαίνει και με τους άλλους, έτσι συμβαίνει και μ’ εμάς. Ποτέ δεν είμαστε μόνο καλοί ή μόνο κακοί. Όλοι έχουμε προτερήματα, αλλά κι ελαττώματα. Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να έχουμε μετανιώσει που κάναμε. Κουβέντες που δεν έπρεπε να πούμε. Όμως σε κάθε περίπτωση είναι βοηθητικό αν κατανοήσουμε πώς εκείνη τη στιγμή κάναμε ό,τι κρίναμε πως ήταν καλύτερο στις δεδομένες συνθήκες. Αν μάθουμε να εμπιστευόμαστε και να υποστηρίζουμε τις αποφάσεις και τις πράξεις μας θα έχουμε κάνει ένα βήμα πιο κοντά στη συγχώρεση του εαυτού. Πριν προχωρήσουμε με τη συγχώρεση προς τους άλλους, ας αναρωτηθούμε: Μπορώ να συγχωρέσω τον εαυτό μου; Μπορώ ν’ αποδεχτώ τα λάθη μου και τα ελαττώματά μου; Μπορώ να νιώσω βαθιά αγάπη για τον εαυτό μου;
Συμπερασματικά, η έννοια της συγχώρεσης δεν προϋποθέτει την έλλειψη αξιοπρέπειας από μέρους του ανθρώπου που συγχωρεί, αλλά την αποφυγή της απολυτότητας και τον μη περιορισμό της σκέψης του στην προσωπική του άποψη. Η διαιώνιση των αρνητικών συναισθημάτων που σχετίζονται με το πρόσωπο που μας έβλαψε μόνο μειονεκτήματα μπορεί να αποφέρει για την ψυχολογική υγεία. Μόνο η παραδοχή του ψυχικού πόνου μπορεί να βοηθήσει στην προσπάθεια υπέρβασης του δυσάρεστου γεγονότος. Αυτό αποτελεί φροντίδα και προστασία του εαυτού, καθώς και μία πολύ σημαντική απόφαση για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος.
«όσο περισσότερο γνωρίζεις τον εαυτό σου, τόσο περισσότερο τον συγχωρείς». Κομφούκιος
