Στους 469 ανέρχονται οι θάνατοι από αυτοκτονίες στη χώρα μας το 2024, ποσοστό ελάχιστα αυξημένο σε σχέση με το 2023, όπως προκύπτει από στοιχεία του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας – ΚΛΙΜΑΚΑ. Οι άνδρες κατέχουν τη θλιβερή πρωτιά διαχρονικά, ενώ επιλέγουν πιο θανατηφόρους τρόπους αυτοκτονίας, ενώ σε περιοχές όπως η Κρήτη που έχει τη πρωτιά σε αυτοκτονίες, υπάρχει ένα αξιακό υπόβαθρο, όπως ο ανδρισμός, η τιμή και η ντροπή.
Πίσω από την αυτοκτονία υπάρχει μια ψυχική νόσος, που είτε δεν έχει διαγνωστεί ποτέ, είτε και να έχει διαγνωστεί, είχε ελλιπή ή και καθόλου παρακολούθηση. Μάλιστα, οι ψυχικές ασθένειες είναι χρόνιες παθήσεις, με υποτροπές και γενετικά χαρακτηριστικά από πίσω, ωστόσο αποτελεί ακόμη το στίγμα και δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια και να μιλήσουν για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.
Πινακίδες και μικρές παρεμβάσεις
σε σημεία hot spot στον Βόλο
Τα παραπάνω ανέφερε στο Ράδιο ΕΝΑ 102,5 και τον Ηλία Κουτσερή, η Βασιλική Στάμου συντονίστρια του προγράμματος ΚΛΙΜΑΚΑ για τις αυτοκτονίες, η οποία τόνισε ότι υπάρχουν και άλλες λύσεις για επαφή με τους ειδικούς ψυχικής υγείας, ανθρώπων που θεωρούν ότι είναι δακτυλοδεικτούμενοι, όπως με το δίκτυο τηλεψυχιατρικής, που λειτουργεί εδώ και χρόνια. Η επιστήμονας πρότεινε σε σημεία όπως και στον Βόλο, που θεωρούνται επικίνδυνα για να θέσει κάποιος τέλος στη ζωή του (hot spot), να τοποθετηθούν πινακίδες ή να γίνουν μικρού κόστους παρεμβάσεις που μπορούν να αποτρέψουν και να σώσουν ζωές.
Η κ. Στάμου , που έλκει την καταγωγή της απ΄ τον Βόλο, είπε ότι απώτερος στόχος είναι η ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού και φυσικά της Πολιτείας, ώστε κάποια στιγμή να έχουμε και στην Ελλάδα μια εθνική στρατηγική για την πρόληψη της αυτοκτονίας.
Υπάρχει το φαινόμενο της υποκαταγραφής και του στίγματος
Η ΚΛΙΜΑΚΑ, που υπάγεται και εποπτεύεται από το υπουργείο Υγείας, κάθε χρονιά βγάζει τα ετήσια στοιχεία του παρατηρητηρίου των αυτοκτονιών, τα οποία είναι σε γνώση των θεσμών και του υπουργείου. Η ανάγκη να δημιουργηθεί το παρατηρητήριο, ήταν γιατί τα ετήσια στοιχεία βγαίνουν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, με την οποία υπάρχει συνεργασία με μια απόκλιση, σχεδόν τριών ετών και δεν υπήρχαν ενημερωμένα στοιχεία.
«Αναγκαζόμασταν να μιλάμε για στοιχεία αυτοκτονιών 2,5 και 3 χρόνια πίσω. Ως Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας δημιουργήσαμε τα τελευταία χρόνια το Παρατηρητήριο, για να μπορούμε να έχουμε επικαιροποιημένα δεδομένα, καθώς μόνο τότε μπορούμε να κάνουμε σωστή στρατηγική», τόνισε η συντονίστρια του προγράμματος.
Η συντονίστρια του προγράμματος ΚΛΙΜΑΚΑ ανέφερε ότι υπάρχει το φαινόμενο της υποκαταγραφής και του στίγματος και πρόσθεσε ότι πολλά κομμάτια πτώσεων δεν καταγράφονται ως αυτοκτονίες και κάλεσε τους ανθρώπους κα αντιληφθούν ότι η ζωή είναι πιο σημαντική από οτιδήποτε άλλο.
Πίσω από την αυτοκτονία
υπάρχει μια ψυχική νόσος
Όπως εξήγησε, πίσω από την αυτοκτονία υπάρχει μια ψυχική νόσος, που είτε δεν έχει διαγνωστεί ποτέ, είτε και να έχει διαγνωστεί είχε ελλιπή ή και καθόλου παρακολούθηση και οι ψυχικές ασθένειες είναι χρόνιες παθήσεις, με υποτροπές και γενετικά χαρακτηριστικά από πίσω, οπότε θα πρέπει, πέρα από το κομμάτι της υποστελέχωσης των Μονάδων Ψυχικής Υγείας να δούμε και ένα κομμάτι στίγματος, που υπάρχει ούτως ή άλλως στις μικρότερες κοινωνίες, αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου οι άνθρωποι δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια και να μιλήσουν για τον ψυχικό φόρτο και πόνο που έχουν. «Δυστυχώς ξέρουμε ότι άνθρωποι που φέρουν αυτό τον πόνο, κάποια στιγμή θα αποπειραθούν ή θα αυτοκτονήσουν», ανέφερε η κ. Στάμου.
«Δίκτυο τηλεψυχιατρικής»
Η συντονίστρια του προγράμματος τόνισε, ότι παραμένει ταμπού να μιλήσουμε με κάποιον ειδικό, όχι στο μέγεθος που υπήρχε, αλλά υπάρχουν στοιχεία λόγω της επαφής σε όλη την Ελλάδα και μέσω της γραμμής «1018», για την παρέμβαση στην αυτοκτονία, υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι ξεκίνησαν να κάνουν χιλιόμετρα για να δουν έναν ειδικό ψυχικής υγείας, σε άλλες πόλεις, για να μη στιγματιστούν και είναι δακτυλοδεικτούμενοι. Ωστόσο αυτό δεν μπορεί να γίνεται συνέχεια… Και κάποια στιγμή θα σταματήσει αυτή η παρακολούθηση.
Μέσω του δικτύου τηλεψυχιατρικής, που λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια, δίνεται η δυνατότητα σε ανθρώπους να δουν από το σπίτι τους ειδικό ψυχικής υγείας και να ξεπεράσουν τα πρώτα στάδια του προβλήματος, συνεπώς, υπάρχει ανάγκη για ενημέρωση, αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν και άλλες λύσεις, τόνισε η κ. Στάμου.
Αυξητική τάση στους αυτοτραυματισμούς
σε νεαρές ηλικίες 12-18 ετών
Ακόμη τόνισε ότι από τα στοιχεία που υπάρχουν από τις τηλεφωνικές κλήσεις, υπάρχει μια αυξητική τάση στο κομμάτι αυτοτραυματισμών σε νεαρές ηλικίες 12-18 ετών και επισήμανε ότι άνθρωποι που αυτοτραυματίζονται σε αυτές τις νεαρές ηλικίες έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν στην ενήλικη ζωή τους κάποια απόπειρα αυτοκτονίας ή και να αυτοκτονήσουν. Σύμφωνα με τη συντονίστρια του προγράμματος, εννοείται ότι υπάρχει το υπόβαθρο της ψυχικής νόσου, αλλά και γενετικά χαρακτηριστικά, αλλά οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι εκεί για να μιλήσουν γι’ αυτό που μπορεί να γίνει εκείνη τη στιγμή ως προσυμπτωματικός έλεγχος, ώστε να προλάβουν καταστάσεις πριν γίνουν προβλήματα.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Κρήτη διατηρεί τη θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες με ποσοστό σχεδόν 17% ακολουθούμενη από την περιφέρεια Αττικής, η οποία αγγίζει το 16%. Ακολουθούν η Θεσσαλία και η Πελοπόννησος αντίστοιχα ενώ περιοχές με μικρότερη παρουσία περιστατικών περιλαμβάνουν το Βόρειο Αιγαίο και τη Δυτική Μακεδονία.
Απόδοση ραδιοφωνικής συνέντευξης Ντίνος Στεργιόπουλος
