Την πρωτιά καταλαμβάνει η Ελλάδα σε κακοποιητικές συμπεριφορές απέναντι στα ζώα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ φαίνεται πως πολλά περιστατικά βίας δεν καταγγέλλονται.
Σύμφωνα με τη Χριστίνα Ρούμπου, ψυχολόγο και δρ. διαπολιτισμικής και κινηματογραφικής εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η οποία μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και τον Ηλία Κουτσερή, με ανησυχητική συχνότητα, ενήλικοι και ανήλικοι σε όλη τη χώρα γίνονται πρωταγωνιστές και δράστες βασανισμών, κακομεταχειρίσεων ακόμα και δημόσιων θανατώσεων ζώων.
Παράλληλα σύμφωνα με την Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρεία (ΕΚΕ),το 2022 το 43% των Ελλήνων δήλωσαν ότι έχουν κάποιο κατοικίδιο ζώο και ότι σχεδόν οι μισοί εξ αυτών έχουν επιλέξει να προσφέρουν στέγη σε ένα ή περισσότερα αδέσποτα ζώα, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό δήλωσε ότι δέχθηκε ως δώρο κάποιο κατοικίδιο ζώο ή αγόρασε κάποιο.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των ζώων στις 4/10 και την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας στις 10/10, η κ. Ρούμπου ανέφερε ότι είναι σημαντικό να συζητηθεί ένα ζήτημα που αποκτάει ολοένα και περισσότερο την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας και σχετίζεται με τα οφέλη της αλληλεπίδρασης και της συνύπαρξης του ανθρώπου με τα ζώα και, ειδικότερα, τα οφέλη για την ψυχική του υγεία.
Όπως είπε αρκετές μελέτες παγκοσμίως έχουν δείξει ότι η αλληλεπίδραση και ο δεσμός με τα ζώα, και ειδικότερα τα κατοικίδια, μπορούν να έχουν πολλαπλά οφέλη για την ψυχική υγεία του ανθρώπου. Σύμφωνα με το Human Animal Bond Research Institute, το 74% των ατόμων με κατοικίδια ζώα αναφέρει ότι η συνύπαρξη με ένα κατοικίδιο έχει βελτιώσει την ψυχική τους υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι η αλληλεπίδραση ανθρώπου-ζώου αυξάνει τα επίπεδα ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα μια αίσθηση ηρεμίας και άνεσης και ενίσχυση της ικανότητας προσοχής.
Ενίσχυση αυτοπεποίθησης στα παιδιά
Όσον αφορά ειδικότερα στα παιδιά, σύμφωνα με την κ. Ρούμπου η συνύπαρξη του παιδιού με ένα κατοικίδιο, εκτός από την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και την ενίσχυση της ενσυναίσθησης, ενισχύει την αυτοπεποίθησή του και το αίσθημα υπευθυνότητας. Για τα παιδιά ένα κατοικίδιο μπορεί να είναι ένας έμπιστος φίλος και ένας πάντα διαθέσιμος ακροατής, που επιδεικνύει άνευ όρων αποδοχή. Μαθαίνοντας το παιδί σε μικρή ηλικία πώς να φροντίζει ένα ζώο και λαμβάνοντας τη σχετική επιβράβευση από τους γονείς, ενισχύεται η αίσθηση επάρκειάς του. Η παρουσία των ζώων αυξάνει την κοινωνική διάδραση μεταξύ των παιδιών, ενώ τα παιδιά με ισχυρούς δεσμούς με ζώα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν καλύτερα τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων σε σύγκριση με παιδιά χωρίς κατοικίδια.
Ειδικότερα, μια σχετική μελέτη διαπίστωσε ότι οι σκύλοι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με ΔΕΠΥ να εστιάσουν την προσοχή τους, ενώ μελέτη με παιδιά με δυσκολίες στην ανάγνωση, υποστήριξε ότι όταν τα παιδιά αυτά διαβάζουν δυνατά σε έναν εκπαιδευμένο σκύλο, εμφανίζουν λιγότερα συμπτώματα άγχους.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι παιδιά με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού που είχαν ινδικό χοιρίδιο στην τάξη, ήταν πιο κοινωνικά με τους συνομηλίκους τους, χαμογελούσαν και γελούσαν περισσότερο, καθώς και παρουσίασαν μειωμένα συμπτώματα άγχους.
Δραστηριότητες όπως η περιποίηση ενός αλόγου και το περπάτημα μαζί του, έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τα συμπτώματα της PTSD σε παιδιά και εφήβους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παιδιά που έχασαν έναν από τους δύο γονείς φαίνεται να ανταπεξέρχονται καλύτερα στην απώλεια, όταν έχουν ένα αγαπημένο κατοικίδιο ζώο.
Τα οφέλη στους ενήλικες
Η κ. Ρούμπου ανέφερε πως τα κατοικίδια επίσης φαίνεται ότι βοηθούν στην καταπολέμηση της αίσθησης της μοναξιάς στους ενήλικους και μπορούν να αυξήσουν την αίσθηση κοινωνικής υποστήριξης, να τονώσουν τη διάθεση, αλλά και να συμβάλλουν στη μείωση του άγχους. Η αλληλεπίδραση με ζώα έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνη που σχετίζεται με το στρες) και αυξάνει την παραγωγή σερετονίνης (ορμόνη που σχετίζεται με την αίσθηση της ευτυχίας).
Η βοήθεια και η φροντίδα προς τα ζώα, επίσης, φαίνεται να ενισχύει την αυτοεκτίμηση του ατόμου, αφού το κάνουν να αισθάνεται καλά με τον εαυτό και του δίνουν την ευκαιρία να βιώνει «τη χαρά του να προσφέρεις».
Ειδικότερα, σχετική μελέτη έχει δείξει ότι οι φοιτητές που ζούσαν με κάποιο ζώο είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναφέρουν αισθήματα μοναξιάς ή κατάθλιψη.
Σε ασθενείς με Alzheimer παρατηρήθηκε ότι τα ψάρια μπορούν να κεντρίσουν την προσοχή τους. Όταν δειπνούσαν μπροστά από ένα ενυδρείο που περιείχε ψάρια με έντονα χρώματα παρατηρήθηκε ότι κατανάλωναν μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού, βελτίωσαν εν γένει την διατροφή τους, έγιναν πιο προσεκτικοί και μειώθηκε η τάση τους προς ληθαργικότητα.
«Απαραίτητη προϋπόθεση για να βιώσει τόσο ο ενήλικας όσο το παιδί τα οφέλη της συνύπαρξης με ένα κατοικίδιο είναι να υπάρχει υπευθυνότητα στην τήρηση των κανόνων υγιεινής και κατάλληλη εκπαίδευση του κατοικίδιου ζώου. Τα κατοικίδια ζώα είναι πλάσματα που βιώνουν, όπως και εμείς οι άνθρωποι, θετικά και αρνητικά συναισθήματα και η συμπεριφορά μας μπορεί να επηρεάσει τις αντιδράσεις τους. Για να βιώνουμε την ευεργετική τους επίδραση και να υπάρχει μια αρμονική συνύπαρξη είναι σημαντικό να αφουγκραζόμαστε και τις ανάγκες του αγαπημένου μας ζώου. Ακούμε κάποιες φορές στις ειδήσεις για σκύλους που επιτέθηκαν σε παιδιά ή ενηλίκους. Εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κάποιος ότι αυτό δεν αποτελεί κανόνα, αν αναλογιστεί τη συχνότητα εκδήλωσης τέτοιων περιστατικών. Μια τέτοια τραυματική εμπειρία θα μπορούσε κάλλιστα να αποφευχθεί, εάν τηρούνται τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια όλων… Πρωτίστως τα μέτρα από πλευράς της πολιτείας, αλλά και ημών των ιδίων… όταν για παράδειγμα ένας άνθρωπος που συνοδεύεται από τον σκύλο του μας ζητά να κρατήσουμε κάποια απόσταση και να μην προσεγγίσουμε, ας τον ακούσουμε… εάν και εμείς συνοδεύουμε τον σκύλο μας, ας κάνουμε το ίδιο… το να θεωρούμε ότι επειδή ο δικός μας σκύλος είναι «φιλικός», μπορούμε να προβλέψουμε και την αντίδραση του άλλου σκύλου, δεν είναι ίσως και η καλύτερη στάση… ας διδάξουμε, πρωτίστως, στα παιδιά ότι τα ζώα δεν είναι παιχνίδι και ότι δεν υπάρχουν για την ικανοποίηση των δικών μας αναγκών…» κατέληξε ο κ. Ρούμπου.
