Στον Βόλο θα βρεθεί σήμερα Σάββατο η αστροφυσικός του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Δρ. Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού η οποία θα είναι προσκεκλημένη της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου και σε ειδική εκδήλωση θα αναπτύξει το θέμα: «Ο Ήχος του Διαστήματος».
Η κ. Μεταλληνού μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή για το θέμα που θα αναλύσει και εξήγε την ιστορία αλλά και την πορεία της Εταιρείας Αστρονομίας στον Βόλο.
«Σημαντικό κεφάλαιο για
τη χώρα ο Κ. Μαυρομμάτης»
Όπως επεσήμανε η κ. Μεταλληνού η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου είναι λαμπερή κι έχει κάνει πολύ καλή δουλειά στην ανάδειξη της αστρονομίας και στην ενασχόληση παιδιών και ενηλίκων με αυτή. Τόνισε δε, πως η Αστρονομία και γενικά η επιστήμη αρέσει στα παιδιά και στους ενήλικες και πόσο μάλλον αν την προάγει κανείς με τόσο ωραίο τρόπο, όπως η Εταιρεία στον Βόλο. Μάλιστα, δε παρέλειψε να μιλήσει και για τον επίτιμο πρόεδρο της Εταιρείας κ. Μαυρομμάτη, υπογραμμίζοντας ότι είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο στην χώρα και όχι μόνο στον Βόλο, ενώ σπουδαίο έργο κάνει και ο νυν πρόεδρος κ. Λουκάς Ζαχείλας με όλη την ομάδα.
Απόψε, η κ. Μεταλληνού θα αναλύσει το θέμα του ήχου στο διάστημα και θα απαντήσει στο βασικό και καίριο ερώτημα. «Υπάρχει ήχος στο διάστημα»;
«Αστέρες νετρονίων παράγουν ραδιοφωνικά σήματα»
« Δεν υπάρχει ήχος στο διάστημα με την έννοια όπως ακούμε τον ήχο στη γη, που υπάρχει ατμόσφαιρα, υπάρχει ένα μέσο διάδοσης για να διαδίδονται τα ακουστικά κύματα και να τα αντιλαμβανόμαστε. Όμως, αυτό που κάνουμε για να παράξουμε ήχο και να κατανοήσουμε με ηχητικό τρόπο κάποια αστρονομικά φαινόμενα και φαινόμενα της διαστημικής είναι ότι μετατρέπουμε κάποια σήματα ηλεκτρομαγνητικά, γιατί ηλεκτρομαγνητικά σήματα διαδίδονται στο διάστημα και παράγονται από αστέρες και από φαινόμενα στη μαγνητόσφαιρα της γης που έχουν να κάνουν με τη σχέση ηλίου -γης, σε ακουστικά και μπορούμε και τα ακούμε με τα αφτιά μας», εξήγησε η κ. Μεταλληνού σημειώνοντας ότι πολλά ουράνια σώματα και πλανήτες, η γη και αστέρες νετρονίων παράγουν ραδιοφωνικά σήματα, τα οποία είναι ηλεκτρομαγνητικά σήματα κι αν μετατραπούν όμως σε ηχητικά μπορεί ο άνθρωπος να ακούσει και να πάρει την πληροφορία για το φυσικό φαινόμενο μέσω του ήχου.
«Είναι όπως δουλεύει το ραδιόφωνο. Εγώ παράγω ακουστικά σήματα γιατί μιλάω, αλλά μετατρέπονται σε ένα ραδιοφωνικό σήμα. Αυτό μεταφέρεται και λαμβάνεται σε όποια σημεία έχει εμβέλεια ο σταθμός και το ηλεκτρομαγνητικό σήμα ξανά μέσω του ραδιοφώνου μετατρέπεται σε ακουστικό και μεταφέρει όλη την πληροφορία που παράγουμε. Οπότε η συνομιλία ακούγεται σαν να είναι ο ένας δίπλα στον άλλο.
Φανταστείτε λοιπόν κάτι αντίστοιχο από ραδιοφωνικά σήματα που εκπέμπονται από φορτισμένα σωματίδια, τα οποία επιταχύνονται μέσα στο μαγνητικό πεδίο της γης. Θα πούμε από που προέρχονται αυτά τα σωματίδια, πως έρχονται από τον ήλιο, πως καταλήγουν στη γη, πως μπαίνουν στη μαγνητόσφαιρα, πως φτάνουν και στην ατμόσφαιρα και φτιάχνουν το σέλας», εξήγησε η κ. Μεταλληνού δίνοντας το παραπάνω παράδειγμα.
Σύνδεση των σημάτων του διαστήματος
με την τέχνη και τη φιλοσοφία
Πως μπορούν όμως όλα αυτά τα σήματα να συνδεθούν με την τέχνη και τη φιλοσοφία; Η Δρ. Μεταλληνού ανέφερε ότι επιστήμονες της αστροφυσικής παίρνουν όλα αυτά τα σήματα του διαστήματος, τα μετατρέπουν κι ακούν διάφορους ήχους.
Αυτούς τους ήχους θα τους παρουσιάσει η επιστήμονας σήμερα στην ομιλία της, σε έρευνα που έχει υλοποιήσει σε συνεργασία με μουσικούς και μουσικολόγος από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, όπου υπάρχουν τμήματα που ειδικεύονται και άνθρωποι που εξειδικεύονται σε αυτές τις τεχνικές ηχοποίησης.
«Μετατρέπονται τα δεδομένα σε ήχο και μελετάμε τα φαινόμενα ακουστικά και είναι ένας τρόπος όχι μόνο για την έρευνα. Τελευταία δίνεται πολύ μεγάλη έμφαση στον ήχο, και η NASA παράγει τέτοιους ήχους και βλέπουμε στο youtube τους ήχους που παράγουν δύο αστέρες νετρονίων όταν συγκρούεται ο ένας με τον άλλο, ή τους ήχους που παράχθηκαν από το σέλας που κατέγραψε το διαστημικό σκάφος Τζούνο στον Δία.
Οπότε χρησιμοποιούμε τον ήχο και για εκπαιδευτικούς σκοπούς, δηλαδή σε ένα παιδί έχει ενδιαφέρον να του βάλεις να ακούσει έναν ήχο και μετά να του εξηγήσεις πως παράγεται αυτός ο ήχος και να ανατρέξεις σε στοιχεία ηλεκτρομαγνητισμού και διάδοσης κυμάτων κτλ», τόνισε η κ. Μεταλληνού.
Επίσης εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει ο τρόπος που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτοί οι «διαστημικοί ήχοι», αφού μετατραπούν τα σήματα σε ήχο, για καλλιτεχνική έκφραση.
« Είναι ένα κίνητρο κι ένα στοιχείο που μπορεί να λάβει ένας συνθέτης και να χρησιμοποιήσει για να παράξει ένα καλλιτεχνικό προϊόν», είπε η κ. Μεταλληνού και σημείωσε πως στην ομιλία της θα επιχειρήσει και τη σύνδεση της επιστήμης με την τέχνη και πως η επιστήμη εμπλέκεται με την τέχνη και πως η τέχνη παίρνει στοιχεία από τις επιστήμες και σημείωσε ότι η συζήτηση θα κατευθυνθεί και στην πλευρά της φιλοσοφίας.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι, μαθηματικοί, αστρονόμοι και επιστήμονες του 6ου αιώνα πΧ ήταν οι άνθρωποι που εισήγαγαν τη θεωρία της αρμονίας των σφαιρών.
Στην οποία θεωρία, οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν ότι τα ουράνια σώματα λόγω της κίνησής τους, της περιφοράς τους, της περιστροφής τους, παράγουν ήχο. Γιατί ένα σώμα που περιστρέφεται η περιστροφή έχει μία περιοδικότητα και είναι μία συχνότητα. Αυτή η συχνότητα μπορεί να μετατραπεί σε ήχο; Αυτή είναι η ιδέα. Σκέφτηκαν, φαντάστηκαν και πρότειναν μία ουράνια αρμονία, η οποία προέκυπτε από τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων όπως το διατύπωσε ο Αρχύτας ένας μεγάλος Πυθαγόρειος. Η σύνδεση της μουσικής με την αστρονομία φιλοσοφικά γίνεται ήδη από τον 6ο αιώνα πΧ κι ενώ το παρουσιάζουμε ως ένα σύγχρονο θέμα, οι ρίζες και η σύνδεση πηγαίνει πολύ παλιά», είπε η κ. Μεταλληνού και έδωσε ραντεβού με τους Βολιώτες λάτρεις της αστρονομίας για σήμερα… Απόδοση ραδιοφωνικής συνέντευξης: Δήμητρα Παλαιοδημοπούλου
