Πολλά από τα υπέροχα παραδοσιακά ορεινά χωριά μας, καθώς έχουν πλέον καθιερωθεί ως τουριστικοί προορισμοί, γέμισαν ξενώνες, ταβέρνες, μπαρ και εστιατόρια. Αναπόφευκτα οι συνήθειες της πόλης μεταφέρθηκαν στα σιωπηλά, γραφικά καλντερίμια και στις παραδοσιακές πλατείες από τους εκατοντάδες επισκέπτες. Κάθε Σαββατοκύριακο σε πολλούς από αυτούς τους δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς, η ασταμάτητη κίνηση οχημάτων και επισκεπτών στα στενά δρομάκια δημιουργεί αφόρητες καταστάσεις, ακριβώς αντίθετες από αυτές που έχεις κατά νου όταν κανονίζεις να περάσεις ένα διήμερο σε έναν τέτοιο μικρό, παραδοσιακό οικισμό.
Εμείς ωστόσο, στη σημερινή ταξιδιωτική μας πρόταση θα σας παρουσιάσουμε ένα πανέμορφο και άγνωστο χωριό, χαρακτηρισμένο επίσης ως παραδοσιακός οικισμός, όπου όμως μπορείς πραγματικά να απολαύσεις την ησυχία, την αυθεντική ατμόσφαιρα, το αυθόρμητο πάρε – δώσε με τους λιγοστούς, αλλά ευγενικούς και φιλόξενους ανθρώπους του.
Ελληνόπυργος, αρχοντικό καλωσόρισμα
Χρησιμοποιώντας τον ευθύ και γρήγορο δρόμο που συνδέει την Καρδίτσα με το Μουζάκι και παρεκκλίνοντας λίγο από την αρχική πορεία μας, θα προσεγγίσουμε το χωριό Ελληνόπυργος, σκαρφαλωμένο στα δυτικά πρανή των Αγράφων, σε υψόμετρο 550 μέτρων. Συνολικά από την Καρδίτσα -την πρωτεύουσα του ομώνυμου Θεσσαλικού νομού- θα διανύσετε 25 χιλιόμετρα, από την Αθήνα μέσω του νέου εθνικού δρόμου Ε65 330 χλμ. και από τη Θεσσαλονίκη μέσω Λάρισας 235 χλμ., όλα σε ασφαλτοστρωμένους δρόμους.
Ο Ελληνόπυργος, που έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός και είναι ένα από τα αρχαιότερα ορεινά χωριά της Θεσσαλίας, θα σας εντυπωσιάσει από την πρώτη ματιά με τα μεγάλα, γεροδεμένα πέτρινα σπίτια του, την όμορφη πλατεία του και την ορεινή φύση που το αγκαλιάζει από παντού.
Το παλιό όνομά του ήταν Γράλιστα και ήταν μία οικονομικά εύρωστη κοινότητα που στήριζε την οικονομία της στην κτηνοτροφία, αλλά και στην υφαντουργία.
Η Γράλιστα αναφέρεται μαζί με άλλα ορεινά χωριά στη συνθήκη του Ταμασίου, η οποία υπογράφτηκε το 1525 και παραχωρούσε καθεστώς αυτονομίας στα Αγραφα και στα χωριά του. Η οικονομία της Γράλιστας στηρίχθηκε κυρίως στην κτηνοτροφία, αλλά και στην υφαντουργία με τα περίφημα γραλιστιώτικα κιλίμια, ενώ ανθηρή ήταν και η βιοτεχνία κατασκευής σαμαριών.
Περίπατοι στο χωριό
Το μικρό ορμητικό γραλιστιώτικο ποτάμι διατρέχει το οικισμό και ήταν αυτό που τροφοδοτούσε παλαιότερα τις μικρές οικοτεχνίες υφαντουργίας, ενώ σήμερα δίνει το δικό του στίγμα στο προφίλ του χωριού.
Με αφετηρία την ευρύχωρη πλατανοσκέπαστη πλατεία όπου δεσπόζει ο ναός της Αγίας Παρασκευής και η λιθόκτιστη βρύση με τους τρεις κρουνούς, θα ξεκινήσετε την περιήγησή σας στα γραφικά λιθόστρωτα σοκάκια. Εδώ δεσπόζουν τα ευρύχωρα πετρόκτιστα αρχοντικά με τους γεροδεμένους τείχους και τα ξύλινα μπαλκόνια. Κάποια από αυτά έχουν αναπαλαιωθεί, κάποια άλλα θυμίζουν, με τον φθαρμένο από τον χρόνο κορμό τους, τις εποχές που πέρασαν. Βαριές ξύλινες αυλόπορτες σφαλίζουν όμορφες αυλές που την άνοιξη και το καλοκαίρι γεμίζουν φροντισμένα παρτέρια με κάθε είδους λουλούδια. Ανάμεσα στα παλιά αρχοντικά να αναφέρουμε του Τσιούτσιου, στο οποίο είχε εγκαταστήσει το αρχηγείο του ο Καραϊσκάκης. Αφού ολοκληρώσετε την περιπλάνηση θα επισκεφθείτε το ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο και θα σταματήσετε στην πλατεία για να πιείτε ένα καφέ ή να δοκιμάσετε ντόπια κρέατα και παραδοσιακές πίτες στις ταβέρνες που υπάρχουν εδώ.
Ομως ο Ελληνόπυργος είναι επίσης ιδανικό σημείο αφετηρίας για σύντομες εξορμήσεις και εκδρομές. Ακολουθώντας τον ορεινό, αλλά ασφάλτινο δρόμο που διασχίζει πυκνό δάσος από έλατα και βελανιδιές, θα βγείτε στην περιοχή της Λίμνης Πλαστήρα (17 χλμ.). Ξεκινώντας από το χωριό πάλι, επίσης χωρίς προβλήματα θα φτάσετε στο κεφαλοχώρι Μουζάκι (20 χλμ.). Δώδεκα χιλιόμετρα από τον Ελληνόπυργο, στον δρόμο για το Μουζάκι θα συναντήσετε το χωριό Μαυρομμάτι. Λίγο έξω από τον οικισμό, σε υψόμετρο 470 μέτρων υπάρχει μια σπηλιά που έχει πρόσβαση με ασφάλτινο δρόμο. Εδώ, σύμφωνα με τον τοπικό θρύλο, τον Απρίλιο του 1782 γεννήθηκε ο νόθος γιος της καλογριάς, ο αρχιστράτηγος της Ρούμελης Γεώργιος Καραϊσκάκης. Κοντά στον Ελληνόπυργο συναντάμε τη σπηλιά του Λώλου όπου ο νεαρός ακόμη Καραϊσκάκης κατέφυγε κατατρεγμένος από Ελληνες και Τούρκους. Μετά την απελευθέρωση οι Γραλιτσιώτες έστησαν στην πλατεία του χωριού τους την προτομή του εθνικού ήρωα.
Πεζοπορική διαδρομή
Από την πλατεία του Ελληνόπυργου, με κατεύθυνση βορειοδυτική θα βγείτε στα τελευταία σπίτια και θα ανηφορίστε την πλαγιά για περίπου 700 μέτρα μέχρι να συναντήστε τον ασφάλτινο δρόμο Ελληνόπυργος – Λίμνη Πλαστήρα (ρωτήστε τους ντόπιους να σας υποδείξουν τη διαδρομή). Σε αυτό το σημείο θα δείτε έναν στενότερο ανηφορικό χωματόδρομο που φεύγει προς το βουνό. Αν τον ακολουθήσετε για περίπου 1.700 μέτρα και μετά από μια σχετικά χαλαρή πορεία που διατρέχει δάσος βελανιδιάς, θα καταλήξετε στο σημείο όπου σε υψόμετρο περίπου 900 μέτρων δεσπόζουν υπολείμματα ελληνιστικού πύργου του 4ου αιώνα π.Χ.
Ο πύργος αυτός πιθανόν να ήταν μέρος φρυκτωρίας, χρησίμευε δηλαδή στη μετάδοση φωτεινών σημάτων. Ο χώρος είναι διαμορφωμένος και βατός. Από την κορφή του λοφίσκου, όπου βρίσκεται μέρος του αρχαίου πύργου, η θέα είναι περιφερειακή προς τα Αγραφα, τα Μετέωρα, τον Θεσσαλικό κάμπο και τον Ολυμπο.
Εδώ μπορείτε να έρθετε και με τετρακίνητο όχημα, αλλά σε αρκετά σημεία αυτήν την εποχή θα βρείτε άφθονη λάσπη ή και χιόνι.
