Οι αστυνομικοί εντόπισαν επίσης και κάτι ασυνήθιστο. Είκοσι κουτιά, με συνολικά 100 διαδερμικά έμπλαστρα, άνευ ιατρικής συνταγής. Τα έμπλαστρα, ωστόσο μοιράζονται κάτι κοινό με την ηρωίνη. Το όπιο.
Φάρμακο για τον πόνο
Τουλάχιστον 200 οπιούχα έμπλαστρα εντοπίστηκαν την τελευταία τετραετία στη Θεσσαλία σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλίας. Εκατό από αυτά εντοπίστηκαν στο σπίτι του άνδρα στις αρχές Απρίλη. Πρόκειται για τα διαδερμικά έμπλαστρα Fentadur τα οποία περιέχουν τη ναρκωτική ουσία, φαιντανύλη και χρησιμοποιούνται κυρίως για την ανακούφιση του πόνου των καρκινοπαθών. Όμως τα έμπλαστρα που περιέχουν φαιντανύλη χρησιμοποιούνται και από τοξικομανείς και στην Ελλάδα αν και η χρήση τους δεν είναι διαδεδομένη σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, έχει οδηγήσει σε θάνατο άτομα καθώς είναι πολύ ισχυρή ναρκωτική ουσία.
Η φαιντανύλη είναι ένα συνθετικό οπιόδες που δημιουργήθηκε το 1960 από τον ιδρυτή της φαρμακευτικής εταιρείας Janssen, Δρ. Πολ Γιάνσεν και στην καθαρή της μορφή είναι 100 φορές πιο ισχυρή από την μορφίνη. Έως τα μέσα της δεκαετία του ‘80 η φαιντανύλη χορηγούνταν με τη χρήση ορού μέχρι την ανάπτυξη του διαδερμικού εμπλάστρου.
Τη δεκαετία του ‘90 στην Αμερική μαζί με τη διάθεση του οπιούχου χαπιού OxyContin, ξεκίνησε και η διάθεση των έμπλαστρων με την εμπορική ονομασία Duragesic. Η αλόγιστη συνταγογράφηση οπιούχων αναλγητικών οδήγησε σε υγειονομική κρίση τις ΗΠΑ με το συνολικό αριθμό των νεκρών, εξαιτίας της χρήσης ναρκωτικών ουσιών από το 1999 μέχρι το 2020, να προσεγγίζει το ένα εκατομμύριο. Το 2021 η φαιντανύλη ήταν υπαίτια για το θάνατο περίπου 70 χιλιάδων ανθρώπων με τις αγωγές που αφορούν θανάτους εξαιτίας των διαδερμικών έμπλαστρων Duragesic να ξεπερνούν τις 200. To 2020 η Φαρμακοβιομηχανία Janssen σταμάτησε τη διάθεση του Duragesic μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες.
Ωστόσο στην Αμερική σήμερα διατίθεται ένα άλλο οπιούχο έμπλαστρο και μάλιστα από ελληνική εταιρεία. Το Fentadur αποτελεί προιόν της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας Lavipharm και το 2006 ο FDA ενέκρινε τη διάθεση του στην Αμερική. Από το 2007 το προϊόν κυκλοφορεί και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του σκευάσματος, το Fentadur ενδείκνυται στη θεραπεία του χρόνιου και ανθεκτικού πόνου, για τον οποίο απαιτείται συνεχής χορήγηση οπιοειδών για ένα εκτεταμένο χρονικό διάστημα, εφόσον όλα τα άλλα μη οπιούχα αναλγητικά δεν είχαν αποτέλεσμα και συνίσταται η χρήση του σε ασθενείς που έχουν παρουσιάσει ανοχή σε οπιοειδή.
Σύμφωνα με τις οδηγίες, ορίζεται ως Μέγιστη Ημερήσια Δόση για τα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα που περιέχουν την ουσία Φαιντανύλη υπό μορφή διαδερμικών εμπλάστρων τα 300μg/h. Τα ανωτέρω φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα δύνανται με ευθύνη του ιατρού να χορηγούνται με Ειδική Συνταγή Ναρκωτικών σε ποσότητα που αντιστοιχεί στη Μέγιστη Ημερήσια Δόση και για θεραπεία δεκαπέντε ημερών. Κάθε συσκευασία περιέχει πέντε αυτοκόλλητα έμπλαστρα και κυκλοφορούν σε συσκευασίες των 25, 50, 75 και 100 mg/h, ανάλογα με την ποσότητα της φαιντανύλης, που απελευθερώνεται ανά ώρα.
Σε ότι αφορά τις αντενδείξεις, οι οδηγίες αναφέρουν ότι η χρήση του εμπλάστρου σε ασθενείς που δεν έχουν εκτεθεί στα οπιοειδή στο παρελθόν έχει συσχετιστεί με πολύ σπάνιες περιπτώσεις σημαντικής αναπνευστικής καταστολής και/ή θανάτου όταν χρησιμοποιήθηκε ως αρχική θεραπεία με οπιοειδή. Η πιθανότητα σοβαρού ή απειλητικού για τη ζωή υποαερισμού υπάρχει ακόμα και όταν χρησιμοποιείται η χαμηλότερη δόση του διαδερμικού εμπλάστρου για την έναρξη της θεραπείας σε ασθενείς που δεν έχουν εκτεθεί στα οπιοειδή στο παρελθόν.
Ένας τέτοιος θάνατος καταγράφηκε πριν από αρκετά χρόνια στη Ρόδο.
Τα καίνε για να βγάλουν την φαιντανύλη
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του θεραπευτικού προγράμματος ΚΕΘΕΑ Έξοδος, Σωτήρη Μπουντή, οι χρήστες θα τα κάψουν ή θα προσπαθήσουν να βγάλουν από το έμπλαστρο τη φαιντανύλη. Επισημαίνει ότι η φαιντανύλη ως ουσία χρήσης γενικά δεν απασχολεί και μας αναφέρει την περίπτωση θανάτου ενός νεαρού φοιτητή στη Ρόδο πριν από πολλά χρόνια που έκαψε το έμπλαστρο και απεβίωσε από τις αναθυμιάσεις.
«Γενικά δεν είναι διαδεδομένη η χρήση, είναι πολύ περιθωριακό και πολύ σπάνιο» δηλώνει σχετικά με τη χρήση φαιντανύλης ο κ. Μπουντής και προσθέτει σε ερώτηση της larissanet αν παρατηρεί αύξηση στη χρήση ηρωίνης στην περιοχή που ενδεχομένως να σχετίζεται με τη χρήση οπιοειδών: «Δεν έχει γίνει ακόμα στην Ελλάδα αυτό που έγινε στην Αμερική. Αυτό θα γίνει αν ξαναρχίσουν να συνταγογραφούν εύκολα ισχυρά οπιοειδή. Μετά ο κόσμος ξαναγυρίζει στην παράνομη αγορά και ψάχνει για ηρωίνη. Αυτό έχει γίνει στην Αμερική. Εμείς ακολουθούμε με μια χρονοκαθυστέρηση. Για να καταλάβεις, εμείς είμαστε σε αυτό που συνέβη στην Αμερική πριν από χρόνια που από την ηρωίνη πέρασαν στην κοκαΐνη. Δηλαδή υπάρχει μια πολύ μεγάλη αύξηση της χρήσης της κοκαΐνης στην Ελλάδα σε βαθμό που σχεδόν αντικαθιστά τη χρήση της ηρωίνης. Εμείς ακολουθούμε με μια χρονοκαθυστέρηση κάποιων δεκαετίων».
«Ποτέ σε ασθενείς χωρίς φάκελο»
Στο παράδειγμα της Αμερικής που ανέφερε ο κ. Μπουντής, βασικό ρόλο στην αθρόα συνταγογράφηση οπιούχων αναλγητικών έπαιξαν και οι γιατροί που συνταγογραφούσαν χάπια ή έμπλαστρα χωρίς να εξετάζουν ασθενείς ή συνταγογραφούσαν για μη σοβαρές περιπτώσεις πόνου.
Για την αγορά Fentadur από το φαρμακείο απαιτείται συνταγή γιατρού και μάλιστα όπως μας ανέφεραν ιατρικές πηγές η συνταγογράφηση του είναι ιδιαίτερα αυστηρή.
«Καταρχάς εμείς δεν γράφουμε ποτέ σε ασθενείς που δεν έχουμε φάκελο και δεν τους γνωρίζουμε. Δεν τα γράφουμε ποτέ έτσι χωρίς να γνωρίζουμε τον άλλο” δηλώνει η διευθύντρια Παθολογικής Ογκολογίας του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, κα Γεωργία Λαμπροδήμου σχετικά με τη συνταγογράφηση ισχυρών οπιούχων εμπλάστρων και προσθέτει πως τα συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να τα γράψει όχι μόνο ογκολόγος αλλά και παθολόγος ή γενικός ιατρός, τονίζοντας ότι “προφανώς” ο γιατρός οφείλει να γνωρίζει το ιστορικό του ασθενή.
Σε ερώτησή μας αν είναι εύκολο κάποιος να παρακάμψει τη συγκεκριμένη διαδικασία συνταγογράφησης η κα Λαμπροδήμου δηλώνει ότι είναι δύσκολο στο δικό της τμήμα να γίνει κάτι τέτοιο. «Κάποιος που μπορεί να είναι μακριά και μας λέει γράψτε φάρμακα, εμείς δεν το κάνουμε και λέμε ότι πρέπει να ‘ρθουν να τους δούμε. Το 99,9% προφανώς τα χρειάζεται αλλά μπορεί κάποιος εκ του πονηρού να εκμεταλλεύεται κάποιον καρκινοπαθή και να αιτείται τέτοιες συνταγές, αλλά εμείς δεν τα γράφουμε χωρίς να ξέρουμε τον άλλο και χωρίς να τον δούμε” μας αναφέρει η κα Λαμπροδήμου.
Σχετικά με την πρόσφατη σύλληψη, η ογκολόγος σημειώνει πως «δεν ξέρω πως προέκυψε να έχει κάποιος στην κατοχή του 100 έμπλαστρα. Ουσιαστικά μια δόση είναι δύο κουτιά και μετά αλλάζονται κάθε τρεις μέρες. Ξεκολλάς το ένα, κολλάς άλλο οπότε το μήνα θέλουν δύο κουτιά οι ασθενείς. Ο καθένας τι προϋποθέσεις θέτει στον εαυτό του για να το συνταγογραφήσει προφανώς και δεν το ξέρω. Επειδή ο καρκινικός πόνος είναι ένα πολύ δύσκολο σύμπτωμα πολλές φορές να εντοπιστεί, εμείς φροντίζουμε να είμαστε προσεκτικοί και μήπως κάποιος εκμεταλλεύεται έναν καρκινοπαθή και γράφει τέτοια φάρμακα, αλλά επειδή είναι και τοξικά. Μπορεί ένας άρρωστος να πέσει σε κώμα».
Σύμφωνα με πληροφορίες της larissanet συγγενικό πρόσωπο του συλληφθέντα προσκόμισε στις εισαγγελικές αρχές ιατρική συνταγή για τα έμπλαστρα, ωστόσο έχει διαταχθεί έρευνα για τη διερεύνηση της συγκεκριμένης συνταγής. Μάλιστα πέρυσι τον Ιούλιο κάθισαν στο εδώλιο του Μονομελούς Εφετείου Λάρισας 35 γιατροί κατηγορούμενοι για τη παράνομη συνταγογράφηση Duragesic.
Θα γέμιζε έμπλαστρα όλη τη Θεσσαλία
Τον Ιούλιο του 2011 στην Καρδίτσα η αστυνομία συλλαμβάνει ένα γιατρό, τη γραμματέα του και δύο ακόμη άτομα ως εμπλεκόμενους σε κύκλωμα που εξασφάλιζε ναρκωτικά με ιατρικές συνταγές. Από την έρευνα που διενεργήθηκε προέκυψε ότι το τελευταίο δεκάμηνο, τα δύο άτομα είχαν καταφέρει να αποσπάσουν από διάφορους γιατρούς 81 συνταγές για τη χορήγηση συνολικά 154 κουτιών Duragesic. Τον Ιούνιο του 2022 η αίθουσα του Εφετείου στη Λάρισα γέμισε με γιατρούς, η πλειοψηφία των οποίων ήταν από τη Θεσσαλία. Όπως κατέθεσαν τότε οι γιατροί, ο κατηγορούμενος, Λαρισαίος στην καταγωγή, τους είχε εξαπατήσει προφασιζόμενος ότι η μητέρα του “σφάδαζε” από το πόνο. Το δικαστήριο τελικά αθώωσε όλους τους γιατρούς, ενώ η ποινική δίωξη του Λαρισαίου ως ηθικού αυτουργού έπαυσε καθώς απεβίωσε. Το τι έκαναν ωστόσο τα έμπλαστρα περιέγραψε γλαφυρά στο δικαστήριο ένας τοξικομανής: «Έβαζα τα τσιρότα στο στόμα».
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
