Ανάμεσα στον καταπληκτικό θίασο της θεατρικής παράστασης του «Οθέλλου», που επισκέφτηκε την πόλη του Βόλου, είναι και ο καταξιωμένος ηθοποιός Γιάννης Μπέζος, στον ομώνυμο ρόλο. Πολλά χρόνια πορείας στο θεατρικό σανίδι δεν θα μπορούσε να μας μεταφέρει καλύτερα τα μηνύματα του έργου, που τόσα χρόνια από την συγγραφή του και παραμένει σύγχρονο. Ο γνωστός ηθοποιός, μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και στο πολιτιστικό ένθετο του κεντρικού δελτίου ειδήσεων με τον Ηλία Κουτσερή για την τέχνη του θεάτρου, τα μηνύματα του έργου που τόσο ταιριάζουν και στον κόσμο του σήμερα, ενώ δεν δίστασε να μιλήσει για τη νοοτροπία του κόσμου γενικότερα, αλλά και των αντιεμβολιαστών ειδικότερα.
Έχουν επιστρέψει οι θεατρικές παραστάσεις και ο κόσμος στα θέατρα. Πιστεύετε ότι το θέατρο έλειψε στον κόσμο;
Υποψιάζομαι πως ναι, με την καλή έννοια. Το θέατρο άλλωστε, είναι μια τέχνη που απαιτεί κοινό. Θέλει ζωντανή και άμεση παρουσία. Είναι η «κοινή ανάσα», που λέμε. Είναι μια ανάγκη του ανθρώπου, διότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να σταματήσουν το χρόνο, όπως κάνει το θέατρο, και να δημιουργήσουν έναν καινούργιο. Να δημιουργήσουν κάτι μέσα στο οποίο θα ξεχαστούν ή θα θυμηθούν κάτι από τη ζωή τους. Το θέατρο είναι μια ολόκληρη περιπέτεια, πολύ γοητευτική και για εμάς, αλλά και για τους θεατές.
Ποιο είναι το σημείο «κλειδί» που σας κέρδισε και σας έκανε να πείτε «ναι» στον ρόλο του Οθέλλου, αλλά και πώς αισθάνεστε που ως ρόλος συμβολίζει τόσα πολλά;
Αυτά τα έργα είναι κλασικά και δεν ονομάζονται τυχαία έτσι. Είναι γραμμένα μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο, αλλά δεν έχουν χρόνο και ηλικία. Είναι έργα που μας αποκαλύπτουν πράγματα που συμβαίνουν μέσα μας και κατ’ επέκταση και στην κοινωνία. Είναι βαθιά και προσωπικά και πολιτικά, με την ευρεία έννοια, δηλαδή κοινωνικά. Πραγματεύονται τις μεγάλες αδυναμίες του ανθρώπου και της πολιτείας. Το έργο «Οθέλλος» διαδραματίζεται στη Βενετία και στην Κύπρο, σε μία ρατσιστική κοινωνία, καθώς ο Οθέλλος είναι έγχρωμος, Μαυριτανός, με μία κοινωνία να τον ανέχεται και να μην τον αποδέχεται, κάτι το οποίο συμβαίνει τώρα και με εμάς. Ανεχόμαστε τις διαφορετικότητες και δεν τις δεχόμαστε, κι ας λέμε το αντίθετο. Επίσης, έχουμε το παιχνίδι της χειραγώγησης, το πώς ένας άνθρωπος χειρίζεται κάποιον άλλον, με την απάτη που πάντα έχει ένα πρόσωπο πολύ γοητευτικό. Το θέμα της ζήλειας, η θέση της γυναίκας και πολλά ακόμα θέματα που μας απασχολούν και θα συνεχίσουν να μας απασχολούν και στο μέλλον. Όλα αυτά είναι θέματα που πραγματεύεται αυτό το τεράστιο έργο, είναι ανθρώπινες αδυναμίες, και ο χειρισμός τους είναι αυτός που φέρνει τον πολιτισμό.
Αν και έχουν περάσει ουσιαστικά τόσα χρόνια από την συγγραφή τέτοιων έργων, πολλά από τα θέματά τους , όπως τα αυτονόητα δικαιώματα, είναι αμφισβητούμενα μέχρι και σήμερα…
Δεν βλέπετε άλλωστε τι γίνεται γύρω μας; Και μιλάω και για τους αντιεμβολιαστές. Θέλω να πω ότι συγχέουμε την επιθυμία μας με την πραγματικότητα. Έχουμε μπει στον 21ο αιώνα και λέμε ότι εμπιστευόμαστε την επιστήμη. Βλέπουμε όμως ότι τελικά δεν την εμπιστευόμαστε και τόσο. Εμπιστευόμαστε πιο πολύ τις παρλαπίπες και τα παραμύθια που μας σερβίρουν, και μας αρέσουν κιόλας. Αυτό είναι δείγμα ανωριμότητας και εφηβικής συμπεριφοράς. Δηλαδή λέμε, επιθυμώ βαθιά να μην υπάρχει αυτή η ασθένεια, άρα δεν υπάρχει. Αυτό το θέμα με την ανωριμότητα, δεν είναι μόνο θέμα του καιρού του Σαίξπηρ, αλλά είναι θέμα και στο σήμερα. Παράδειγμα τα γεγονότα στο Αφγανιστάν. Βλέπουμε μία συμπεριφορά των Ταλιμπάν, που την έχουμε ακόμα και εμείς σήμερα, και περισσότερο μιλάω για την σκέψη, η οποία είναι ρηχή. Παγιδευόμαστε σε σύμβολα και δεν ανοιγόμαστε στο μέλλον. Φοβόμαστε και περιχαρακωνόμαστε. Αυτά όλα είναι δείγματα οπισθοδρόμησης, ακινησίας και στασιμότητας.
Κάτι ακόμα που αντικατοπτρίζει αυτό που λέτε, μέσα στην κοινωνία μας, είναι ότι ο κόσμος δείχνει να συνηθίζει σε πολλά πράγματα και τα θεωρεί δεδομένα, όπως, για παράδειγμα, μέχρι και τα εγκλήματα…
Αυτό που αναφέρετε τώρα είναι κάτι πάρα πολύ βασικό και ουσιαστικό. Υπάρχει ο κίνδυνος της συνήθειας. Όπως συνηθίζει ο θεατής στο κακόγουστο και στην ανοησία, κυρίως της τηλεόρασης, έτσι συνηθίζουμε την κακή συμπεριφορά, τα απαξιωτικά σχόλια και τη βία. Η βία δεν είναι μόνο τα προσωπικά εγκλήματα, και η χώρα μας έχει συνηθίσει στη βία. Όταν καταστρέφουμε την πόλη ή τη γεμίζουμε σκουπίδια είναι μορφή βίας, μιας βίας, μάλιστα, που την βαφτίζουμε κοινωνικό αγώνα και ξεμπερδεύουμε.
Πρέπει να προβληματιζόμαστε και αυτό το ρόλο πρέπει να τον έχει και το θέατρο, πιστεύω…
Βέβαια! Δεν είναι εύκολο να βγεις σε περιοδεία με τέτοια έργα, καθώς είναι δύσκολα εγχειρήματα αυτά. Είναι παρήγορο ότι το κοινό ανταποκρίθηκε, που σημαίνει ότι υπάρχει κόσμος που είναι αντάξιος του ποιητικού κειμένου και θέλει να επικοινωνήσει με αυτό. Το θέατρο, ούτε σχολείο είναι, ούτε εκπαιδεύει. Έχει μια αποστολή όμως, να δημιουργήσει ένα χρόνο μέσα στον οποίο μπορείς να ψάξεις τον εαυτό σου, να συγκινηθείς, να ανησυχήσεις, να γελάσεις. Η τέχνη δεν έχει ανάγκη να σου μάθει πράγματα, γιατί άλλωστε αυτό είναι ευθύνη της επίσημης παιδείας.
Τι έχετε κατά νου έπειτα από τις περιοδείες τόσο τηλεοπτικά, όσο και θεατρικά;
Τηλεοπτικά θα κάνω μία καθημερινή σειρά στην ΕΡΤ, η οποία θα είναι κωμωδία και θα ξεκινήσει να προβάλλεται τέλος Σεπτεμβρίου. Θεατρικά θα κάνω κάτι από το Φεβρουάριο και μετά, αλλά δεν είναι ακόμα κάτι ανακοινώσιμο.
